اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 510 |
| تعداد مقالات | 4,413 |
| تعداد مشاهده مقاله | 8,297,203 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,289,313 |
ملاحظاتی در باب گزاره های موجه و معنا شناسی آن در فلسفه اسلامی | ||
| پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت) | ||
| مقاله 2، دوره 3، شماره 2، آبان 1384، صفحه 21-39 اصل مقاله (221.72 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/prr.2012.1196 | ||
| نویسنده | ||
| محمد سعیدی مهر | ||
| استادیار گروه فلسفه اسلامی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| بحث از مواد ثلاث («وجوب» (یا ضرورت)، «امکان» و «امتناع») و گزاره‌های موجّه در منطق و فلسفۀ اسلامی از جایگاه خاصی برخوردار بوده است و فیلسوفان و منطقدانان مسلمان به تفصیل از احکام و اقسام آن بحث کرده‌اند. با این حال، به دلیل عدم بهره‌گیری از یک نظام معناشناختی منقح با پاره‌ای ابهامات معنایی در برخی اقسام گزاره‌های موجّه روبه‌روییم. در این مقاله پس از مروری کلی بر بحث موجهات در منطق و فلسفه اسلامی و اشاره به پاره‌ای اقسام گزاره‌های ضروری، ابهامات معنایی این گزاره‌ها تحلیل می‌شود. در مرحلۀ بعد، کوشش شده تا در یک طرح اولیه و با بهره گیری از برخی نظام‌های نوین منطق موجهات پیشنهادهایی جهت تعیین قواعد معناشناسی این گزاره‌ها ارایه شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مواد ثلاث؛ موجهات؛ ضرورت؛ ضرورت ازلی؛ ضرورت ذاتی؛ ضرورت بالقیاس؛ ضرورت بالغیر؛ معناشناسی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Some Remarks about Modal Propositions and Their Meaning in Islamic Philosophy | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Saeedi Mehr | ||
| Assistant professor in Department of Islamic Philosophy, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Triadic matters (i.e necessity, possibility and impossibility) and modal propositions hold a special place in logics and Islamic philosophy. Meanwhile, due to the lack of a refined system of semantics, we are facing some ambiguities in some forms of modal propositions. This article analyzes these ambiguities after a general survey of modalities in logics and Islamic philosophy and a reference to some kinds of necessary propositions. In the second phase, there has been an attempt to utilize some of the modern systems of modalities, logics for giving suggestions about determining the rules of the semantics of these propositions. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| triadic matters, modalities, necessity, eternal necessity, essential necessity, necessity by analogy, necessity by otherness, semantics | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1364)، النجاۀ من الغرق فی بحر الضلالات، با ویرایش و دیباچه محمدتقی دانش‌پژوه، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. همو (1404ق)، الشفاء (کتاب المنطق)، قم: کتابخانه آیت‌الله نجفی مرعشی، ج2. تیدمن، پل و هاوارد کهین (1383)، درآمدی نو به منطق، ترجمه رضا اکبری، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع)، ج3. جرجانی، میرسید شریف علی بن محمد (1419ق)، شرح المواقف، بیروت: دارالکتب العلمیه، جزء سوم. جوادی‌آملی، عبدالله (1375)، رحیق مختوم؛ شرح حکمت متعالیه (بخش دوم از جلد اول)، قم: مرکز نشر اسراء. سبزواری، ملاهادی (بی‌تا)، شرح اللئالی المنتظمۀ فی علم المنطق، قم: مصطفوی. سعیدی‌مهر، محمد (1383)، «جهان‌های ممکن؛ بررسی دیدگاه سول کریپکی، الوین پلنتینگا و دیوید لوئیس»، نامه مفید، 41. سلیمانی امیری، عسکری (1378)، سرشت کلیت و ضرورت، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی. طباطبایی، سید محمدحسین (1363)، نهایۀ الحکمۀ، قم: مؤسسه نشر اسلامی. فخررازی، محمد بن عمر (1381)، منطق الملخص، تقدیم، تحقیق و تعلیق احد فرامرز قراملکی و آدینه اصغری‌نژاد، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع). قطب‌الدین رازی، محمود بن محمد (بی‌تا)، شرح الشمسیۀ، تهران: انتشارات کتابفروشی علمیه اسلامیه. گرامی، محمدعلی (1362)، مقصود الطالب فی تقریر مطالب المنطق و الحاشیۀ، تهران: مؤسسه اعلمی. مصباح یزدی، محمدتقی (1376)، شرح نهایۀ الحکمۀ، تحقیق و نگارش عبدالرسول عبودیت، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، جلد دوم. همو (1380)، شرح جلد اول اسفار، تحقیق و نگارش محمدتقی سبحانی، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره). همو (1405ق)، تعلیقۀ علی نهایۀ الحکمۀ، قم: مؤسسه در راه حق. مطهری، مرتضی (1380)، مجموعه آثار، تهران: صدرا، چ 4، ج10. ملاصدرا، محمد بن ابراهیم (1378)، التنقیح فی المنطق، تصحیح و تحقیق غلامرضا یاسی‌پور، تهران: بنیاد حکمت صدرا. همو (1383ق)، الحکمۀ المتعالیۀ فی الاسفار العقلیۀ الاربعۀ، قم: مصطفوی. موحد، ضیاء (1381)، منطق موجهات، تهران: هرمس. نبوی، لطف‌الله (1383)، مبانی منطق موجهات، تهران: دفتر نشر آثار علمی دانشگاه تربیت مدرس. نصیرالدین طوسی (خواجه)، محمد بن محمد (1367)، اساس الاقتباس، تصحیح مدرس رضوی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران. همو (1403ق.)، شرح الاشارات و التنبیهات، بی‌جا: دفتر نشر کتاب، چاپ دوم، جلد اول. Kripke, Saul (1980), Naming and Necessity, Oxford: Basil Blackwell. Nolt, John (1997), Logics, Belmont: Wadsworth Publishing Company. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 5,963 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 3,291 |
||