اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 508 |
| تعداد مقالات | 4,389 |
| تعداد مشاهده مقاله | 8,223,001 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,216,174 |
علم قبل از ایجاد خداوند به اشیاء؛ برتری دیدگاه علم بلا معلوم بر نظریه علم اجمالی در عین کشف تفصیلی | ||
| پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت) | ||
| مقاله 9، دوره 12، شماره 1، اردیبهشت 1393، صفحه 165-188 اصل مقاله (352.55 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/prr.2014.1544 | ||
| نویسندگان | ||
| نعیمه معین الدینی* 1؛ علی اکبر نصیری2 | ||
| 1کارشناس ارشد فلسفه و کلام اسلامی، ایران(نویسنده مسئول) | ||
| 2استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران | ||
| چکیده | ||
| ملاصدرا، علم را در شمار صفات حقیقی ذات الاضافه دانسته و بر اساس اصل سنخیت، با شناخت صفت علم در انسان و رفع نواقص آن، همان معنا را در جهت کمال به خداوند نسبت داده است. یعنی همان گونه که در انسان، علم صفتی اضافی و نیازمند معلوم است، در خداوند نیز بر همین شاکله است؛ اما بدون جهات نقص. پس از پذیرش این مطلب، با توجّه به قواعدی چون «اتّحاد عاقل و معقول» و «بسیط الحقیقه کلّ الاشیاء»، صدرا دیدگاه خود دربارة علم الاهی را در نظریة «علم اجمالی در عین کشف تفصیلی» ارائه کرد. این نظریه با اشکالاتی مواجه است، از جمله: اضافی بودن علم؛ عدم تبیین علم خداوند به معدومات، ممتنعات و نحوة تعلق علم الاهی به جزئیات قبل از ایجاد تفصیلی اشیاء؛ قبول اتحاد عالم و معلوم در خداوند بر اساس علم حضوری؛ کل الأشیاء بودن حقّ تعالی؛ و ذومراتب دانستن ذات الاهی به دو مرتبة اجمال و تفصیل. در مقابل، روایات اسلامی، به منظور شناخت و تبیین علم الاهی، تقریر بدیعی از نظریة «علم بلا معلوم» را مطرح کردهاند. جهات رجحان این نظریه، در قید «بلا معلوم» نهفته است که اضافی بودن صفت علم را نفی میکند. نتیجة مهمی که در این نظر بدست میآید، عدم تقیید و تحدید علم الاهی به معلوم میباشد، که کاشفیّت اتمّ این علم را در پی دارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| علم خدا؛ علم حصولی؛ علم حضوری؛ علم بلا معلوم؛ روایات اسلامی؛ ملاصدرا | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Preexistence Divine Knowledge of Objects: The Priority of the Theory of “Knowledge without Object of Knowing” over the Theory of “Concise Knowledge along with Detailed Discovery” | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Naeeime Moeeinoddini1؛ Aliakbar Nasiri2 | ||
| 1MA of Islamic Philosophy and Kalam, Iran (Corresponding Author) | ||
| 2Assistant Professor at the Department of Islamic Philosophy and Kalam, University of Sistan and Baluchestan, Zahedan, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Mūllā Sadrā sees knowledge as a real relational attribute and, based on the principle of congruity, by recognizing the meaning of human knowledge and purifying it from its shortcomings, he ascribes the very meaning of human knowledge to God. It means that Divine Knowledge as well as human one is a relational attribute and thus, it calls for an object of knowledge; but the difference is that Divine knowledge rejects any kind of imperfection. Given this assertion and a couple of rules such as "the simple in nature is all things", and “The union between the intellect and the intelligible”, he presented his view on divine knowledge by the theory of “concise knowledge along with detailed discovery”. This theory has encountered many drawbacks, including: relationality of the knowledge; lack of explanation for Divine knowledge of non-beings and impossible states of affairs and His Knowledge of details before creating creatures in detailed fashion; acceptance of the union of the knower and the known based on the presential knowledge; believing God to being all things; division of God’s essence into two stages of brief and detailed. In contrast, in “Islamic Hadiths”, the theory of “knowledge without object of knowing” has been proposed. The priority of this theory pertains to rejecting the idea that knowledge is always relational. An important consequence of this view is that knowledge will not necessarily have an object of knowing. This idea could have a vast influence on the debate on Divine knowledge. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Divine Knowledge, Acquired Knowledge, Presential Knowledge, Knowledge without Object, Islamic Hadiths, Mūllā Sadrā | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم آملی، سید حیدر (1368ش)، جامع الاسرار و منبع الانوار، تهران: انتشارات علمى و فرهنگى. ابن ابی الحدید عبدالحمید (1404ق)، شرح نهج البلاغة، قم: مکتبۀ آیۀ الله المرعشی، ج20. ابن بابویه، محمد بن علی (بیتا)، اسرار التوحید، ترجمة محمدعلی اردکانی، تهران: انتشارات اسلامیه. همو (1372ش)، عیون اخبار الرضا(ع)، ترجة حمیدرضا مستفید و علی اکبر غفاری، تهران: نشر صدوق، ج1. همو (1378ش)، عیون اخبار الرضا(ع)، تهران: نشر جهان، ج1. همو (1398ق)، التوحید، قم: مؤسسة النشر الاسلامی. اصفهانی، میرزا مهدی (بیتا)، مناصب النبی، مشهد: کتابخانة آستان قدس رضوی، نسخة خطّی شمارة 1241. امام سجاد(ع) (1383ش)، صحیفة سجادیّه، ترجمة حسین استادولی، قم: الهادی. امام علی(ع) (1388ش)، نهج البلاغة، تدوین سید رضی، ترجمة علی شیروانی، قم: نسیم حکمت. برنجکار، رضا؛ یثربی، یحیی (1385ش)، «قرآن، عرفان و برهان؛ بررسی رابطة دین، فلسفه و عرفان اسلامی»، کتاب نقد، ش40. جعفری، محمدتقی (1379ش)، ترجمه و شرح نهج البلاغه، قم: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ج25. جوادی آملی، عبدالله (1372ش)، شرح حکمت متعالیه (جلد ششم اسفار)، تهران: الزهرا، ج4. رحیمیان، علیرضا (1389ش)، مسئلة علم؛ تحلیل علم در فلسفة صدرایی و مکتب معارف اهل بیت(ع)، تهران: منیر. شیرزاد، امیر (1387ش)، «بررسی و نقد راهحلّهای فیلسوفان مسلمان به ویژه ملاصدرا دربارة علم حقّ تعالی به اشیاء قبل از ایجاد»، مقالات و بررسی ها (ویژة فلسفه و کلام اسلامی)، سال چهل و یکم، ش90. صدرالدین شیرازی، محمّد بن ابراهیم (بیتا)، شرح الهدایۀ الاثیریۀ، ضبط و تصحیح محمّد مصطفی فولادکار، بیجا: مؤسسة التاریخ العربی. همو (1354ش)، المبدأ و المعاد، تصحیح سید جلالالدین آشتیانی، تهران» انجمن حکمت و فلسفة ایران. همو (1360ش)، الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة، تعلیق و تصحیح سید جلال الدین آشتیانی، مشهد: المرکز الجامعی للنشر. همو (1366ش)، شرح اصول الکافی، تصحیح محمّد خواجوی، تهران: مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی، ج3. همو (1375ش)، مجموعة رسائل فلسفی صدرالمتألهین، تصحیح و تحقیق حامد ناجی اصفهانی، تهران: حکمت. همو (1981م)، الحکمۀ المتعالیة فی الاسفار العقلیۀ الاربعۀ، بیروت: دار الاحیاء للتراث، 9ج. طباطبایی، محمّدحسین (1385ش)، نهایۀ الحکمۀ، ترجمه و شرح علی شیروانی، قم: بوستان کتاب قم، 3ج. طبرسی، ابومنصور احمد بن علی (1381ش)، الاحتجاج، ترجمة جعفری، تهران: انتشارات اسلامیه، ج1. عاملی، بهاءالدین (1386ش)، اربعین، ترجمة شمس الدین محمد خاتون آبادی، تهران: حکمت. قزوینی، مجتبی (1370ش)، بیان الفرقان فی توحید القرآن، به اهتمام عبدالله واعظ یزدی، مشهد: چاپخانة خراسان. قمی، محمّد بن محمّد (1415ق)، شرح التوحید للصدوق، تصحیح و تعلیق نجف قلی حبیبی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ج1. کلینی، محمّد بن یعقوب (1411ق)، الکافی، ترجمة محمدباقر کمرهای، قم: انتشارات اسوه، ج 1و3و4. مجلسی، محمدباقر (1404ق)، بحار الانوار، بیروت: مؤسسة الوفاء، ج 10و66و 68. مصباح یزدی، محمدتقی (1380ش)، شرح جلد هشتم اسفار اربعه، تحقیق و نگارش محمّد سعیدیمهر، قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی، ج2. معلمی، حسن (1387ش)، حکمت متعالیه، قم: مرکز نشر هاجر. ملکی میانجی، محمّدباقر (1388ش)، توحید الامامیۀ، ترجمة محمّد بیابانی اسکویی، قم: نشر نبأ. موسوی خمینی، سید روحالله (1368ش)، چهل حدیث، بیجا: مرکز نشر فرهنگی رجاء. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 4,518 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,293 |
||