اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 504 |
| تعداد مقالات | 4,360 |
| تعداد مشاهده مقاله | 8,055,618 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,057,633 |
آثار پذیرش شخصیت حقوقی در تحلیل وجود ربا در روابط مالی مردم، دولت، بانک‌های تجاری و بانک مرکزی | ||
| مطالعات اقتصاد اسلامی | ||
| مقاله 6، دوره 9، شماره 2 - شماره پیاپی 18، اردیبهشت 1396، صفحه 149-178 اصل مقاله (706.45 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/ies.2017.1991 | ||
| نویسندگان | ||
| حسین میثمی* 1؛ کامران ندری2؛ فرشته ملاکریمی3 | ||
| 1استادیار پژوهشکده پولی و بانکی، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران | ||
| 2استادیار دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد، دانشگاه امام صادق(ع) | ||
| 3کارشناس‌ارشد پژوهشکده پولی و بانکی، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران | ||
| چکیده | ||
| این تحقیق تلاش می‌کند تا آثار پذیرش فقهی شخصیت حقوقی در مفهوم‌شناسی ربا در نظام بانکی را مورد تحلیل قرار دهد. یافته‌های پژوهش که به روش تحلیلی- توصیفی بدست آمده‌اند نشان‌دهنده آن است که مشهور فقهای شیعه شخصیت حقوقی را مشابه شخصیت حقیقی، مشمول مالکیت و احکامی که بر مالکیت بار می‌شود (مانند حرمت ربا) می‌دانند. این امر ثمرات قابل توجهی در مفهوم‌شناسی ربا در بانکداری به همراه دارد؛ از جمله اینکه: اولاً، در تمامی حالت‌هایی که عقد قرض بین شخصیت‌های حقیقی شکل می‌گیرد (رابطه مردم با مردم) و یا حالت‌هایی که یک طرف آن شخصیت حقیقی است (مانند رابطه مردم با بانک‌ها)، قرض قابل تصور بوده و لذا حکم حرمت ربا وجود دارد. ثانیاً، در روابط شخصیت‌های حقوقی خصوصی با یکدیگر (مانند رابطه بانک‌های خصوصی با هم) و یا شخصیت‌های حقوقی خصوصی با شخصیت‌های حقوقی دولتی (مانند رابطه بانک‌های خصوصی با بانک مرکزی)، عقد قرض وجود داشته و طبعاً حرمت ربا وجود دارد. ثالثاً، در روابط شخصیت‌های حقوقی دولتی با یکدیگر (مانند رابطه وزارتخانه‌ها با بانک مرکزی) به دلیل اتحاد مالکیت، متعاملین معامله واحد بوده و عملاً عقد قرض شکل نمی‌گیرد که ربا بر روی آن تعریف شود. از این رو، انتقال موقت بخشی از منابع از یک مجموعه دولتی به مجموعه دیگر به شرط بازگرداندن مقدار بیشتر در آینده، اشکال فقهی نداشته و در زمره حکم حرمت ربا قرار نمی‌گیرد. نهایتاً اینکه هر چند دریافت وام قرضی از مؤسسات مالی فعال در کشورهای غیر اسلامی و پرداخت ربا به آنها اشکال فقهی دارد، اما پرداخت قرض ربوی به این دست از مؤسسات اشکالی نداشته و این مسأله مشمول جواز دریافت ربا از کفار است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| شخصیت حقوقی؛ ربا؛ بانک مرکزی؛ بانک‌های تجاری؛ دولت | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Effects of Recognizing The Legal Entirety in Analyzing Riba in The Financial Relations of People, Government, Commercial Banks and Central Bank | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hossein Meisami1؛ Kamran Nadri2؛ fereshteh mollakarimi3 | ||
| 1Assistant Professor, Institute for Monetary and Banking, Central Bank of the Islamic Republic of Iran | ||
| 2Faculty of Islamic Studies and Economics, Imam Sadiq University | ||
| 3M.A. Institute for Monetary and Banking, Central Bank of the Islamic Republic of Iran and Banking Research Institute | ||
| چکیده [English] | ||
This paper tries to analyze the effects of recognizing the legal entity in conceptualizing “Riba” in the banking system. The results of the paper, which are derived based on an analytical-descriptive approach, show that when it comes to the issue of ownership, most of the Islamic scholars consider a legal entity just like a real entity. Hence, the legal entity is subject to all the rules that are related to ownership (like Riba prohibition). Accepting this view, will have some important effects in conceptualizing Riba in the banking system. Some of these effects are: Firstly, in all of the financial relations that the lending contract is formed between real entities or between real and legal entities, the lending happens from the Fiqhi view and hence Riba is available. Secondly, in all of the financial relations that the lending contract is formed between private legal entities or between private legal entities and governmental legal entities, Riba is existing. Thirdly, considering the financial relations between governmental legal entities, because of their unique ownership, the lending contract cannot be formed and hence Riba does not exist. Consequently, it is quite possible that one governmental legal entities (like central bank) transforms parts of its possessions to another governmental legal entities (like a national bank) and in future gets something more back. In other words, the relation is not Riba. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Legal Entity, Riba, Central Bank, Commercial Bank and Government | ||
| مراجع | ||
|
امامی، حسن (1374)، حقوق مدنی، تهران: کتابفروشی اسلامیه. جامعه مدرسین حوزه علمیه قم (1381)، ربا، قم: بوستان کتاب. جعفری هرندی، محمد (1384)، «جایگاه شخصیت حقوقی»، پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، شماره 1، صص 51-66. جعفری هرندی، محمد (1389)، «ربا در وام‌های دولتی»، پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، شماره 5، صص 97-112. حائری، سید کاظم (1379)، «مالکیت شخصیت‌های حقوقی»، فقه و اصول، شماره 21، صص ۱۵-۱۸. حرعاملى، محمد بن حسن (1409ق)، وسائل الشیعة، قم: مؤسسه آل‌البیت(ع)، چاپ اول. حلی، شیخحسین (1384ق)، بحوث فقهیة محاضرات، بیروت: دارالزهراء. خویی، سیدابوالقاسم (1410ق)، منهاجالصالحین، قم: مدینه العلم. رحمانی، محمد (1385)، «مالکیت دولت»، فقه و حقوق، شماره 10، صص ۸-۱۲. ساکت، محمدحسین (1386)، شخصیت و اهلیت در حقوق مدنی، تهران: جنگل. سیستانی، سیدعلی (1414ق)، منهاج الصالحین، قم: مفید. صادقی، احمد (1385)، «شخصیت حقوقی از دیدگاه فقه امامیه و حقوق موضوعه»، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، قم: دانشگاه قم. صدوق، محمد بن علی (1413ق)، من لا یحضرة الفقیة، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه، طباطبایی‌یزدی، سیدمحمدکاظم (1410ق)، تکملة العروة الوثقى، قم: داورى، چاپ اول. طوسى، محمد بن حسن (1387ق)، المبسوط فی فقه الإمامیه، تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، چاپ سوم. علائی‌رحمانی، فاطمه (1379)، «میزان گستره ولایت پدر از نگاه دین»، علوم انسانی، شماره22، صص ۱۳-۱۸. قدسی، ابراهیم و یاسر یحیی‌زاده (1389)، «الحاق جد پدری و مادر به حکم معافیت پدر از قصاص در قتل عمد فرزند»، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، شماره 2، صص ۳-۷. کاتوزیان، ناصر (1366)، حقوق مدنی: قواعد عمومی قراردادها، تهران: بهنشر. محقق‌حلّى، نجم‌الدین (1408ق)، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، قم: مؤسسه اسماعیلیان، چاپ دوم. معرفت، محمدهادی (1379)، «ربا از گناهان کبیره و استثناناپذیر»، نامه مفید، شماره 13، موسوی خمینى، سیدروح‌الله (1412ق)، البیع، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(ره)، موسوی خمینى، سیدروح‌الله (1422ق)، استفتائات، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین، چاپ پنجم. موسویان، سیدعباس و حسین میثمی (139۶)، بانکداری اسلامی (۱): مبانی نظری- تجارب عملی، تهران: پژوهشکده پولی و بانکی، ویرایش پنجم. نجفی، محمدحسن (1417ق)، جواهرالکلام فی شرح شرائع الأسلام، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم. ندری، کامران (1381)، «تحلیل مفهوم بهره طبیعی و سهمیه‌بندی اعتباری»، پایان‌نامه دکتری اقتصاد، تهران: دانشگاه امام صادق(ع). نظری، حسن‌آقا (1391)، «مالکیت حقوقی نهادهای مالی: شخصیت حقوقی نهادهای مالی»، اقتصاد اسلامی، شماره 43، صص ۱۱-۱۳. Mishkin, F. (2013), "The Economics of Money, Banking, and Financial Markets", 10th Edition, Princton: Prentice Hall. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,164 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 846 |
||