اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 508 |
| تعداد مقالات | 4,389 |
| تعداد مشاهده مقاله | 8,224,261 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,216,427 |
زمینه‌های ساختاری و کارگزاری نهضت ملی‌شدن صنعت نفت و انقلاب اسلامی ایران | ||
| نشریه «دانش سیاسی» | ||
| مقاله 6، دوره 14، شماره 1 - شماره پیاپی 27، شهریور 1397، صفحه 61-90 اصل مقاله (555.26 K) | ||
| نوع مقاله: علمی - پژوهشی (مسایل سیاسی ایران) | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/pk.2018.2345 | ||
| نویسندگان | ||
| عباس کشاورز شکری* 1؛ ملیحه سالم2 | ||
| 1عضو هیات علمی دانشگاه شاهد | ||
| 2دانشجو دکتری مطالعات سیاسی انقلاب اسلامی دانشگاه شاهد | ||
| چکیده | ||
| سؤال اصلی مقاله آن است که زمینه‌های ساختاری و کارگزاری نهضت ملی شدن نفت و انقلاب اسلامی ایران چیست. برای پاسخ به این سؤال از نظریه ساختاریابی آنتونی گیدنز استفاده شده است. به نظر گیدنز ساختار و کارگزار دو روی یک سکه‌اند و باید از سطح تحلیل تلفیقی ساختار ـ کارگزار برای تبیین پدیده‌های اجتماعی استفاده کرد. روش این پژوهش تحلیل اسنادی و تاریخی و از ابزار فیش‌برداری از اسناد برای جمع‌آوری اطلاعات استفاده شده است. فرضیه تحقیق آن است که حضور همزمان علل ساختاری و کارگزاری باعث رخدادن نهضت ملی نفت و انقلاب اسلامی شده است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد در بعد ساختاری، در زمینه اقتصادی مهم‌ترین عوامل در نهضت ملی نفت مسئله نفت، در زمینه اجتماعی ائتلاف روحانیون، روشنفکران و بازاریان، در زمینه سیاست داخلی شیوه حکومتی دیکتاتوری و در سیاست خارجی حمایت قدرت‌های بزرگ از شاه، و در زمینه فرهنگی ایدئولوژی غالب ایدئولوژی ناسیونالیستی بوده است. اما در بعد ساختاری مهم‌ترین عوامل در انقلاب اسلامی در زمینه اقتصادی توسعه وابسته و ناموزون و دولت رانتی، در زمینه اجتماعی ائتلاف همه طبقاتی، در زمینه سیاست داخلی شیوه حکومتی دیکتاتوری مطلقه و در سیاست خارجی وابستگی به قدرت‌ها، و در زمینه فرهنگی ایدئولوژی غالب و بسیج‌گر ایدئولوژی تشیع بوده است. اما در بعد کارگزاری، در نهضت ملی، ائتلاف دکتر مصدق به عنوان نماینده جریان ملی و آیت‌الله کاشانی به عنوان نماینده جریان مذهبی مؤثر شد. در انقلاب اسلامی، باز هم ائتلاف میان نیروهای مذهبی، روشنفکری و بازاری صورت گرفت ولی رهبری منحصر به فرد انقلاب با امام خمینی (;) و جریان مذهبی به عنوان کارگزار اصلی آن بود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نهضت ملی شدن صنعت نفت؛ انقلاب اسلامی ایران؛ ساختارها؛ کارگزارها | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Structural and agency backgrounds of the Nationalization Movement of the Oil Industry and the Islamic Revolution of Iran | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Abbas Keshavarz Shokri1؛ Malihe Salem2 | ||
| 1Faculty member of Shahed University | ||
| 2Ph.D. in Political Studied of Islamic Revolution at Shahed University | ||
| چکیده [English] | ||
| The main question of the paper is what the structural and agency backgrounds of the Nationalization Movement of the Oil Industry and the Islamic Revolution of Iran are. To answer this question, Anthony Giddens' Structuration Theory has been used. For Giddens, the structure and agency are two sides of a coin, and the integrated analysis of the structure- agency must be used to explain social phenomena. The method of this research is documentary and historical analysis, and a note -based tool for collecting information is used. The research hypothesis is that the simultaneous presence of structural and agency causes the occurrence of the National Oil Movement and Islamic Revolution movement. The findings of this research show that in the structural aspect, the most important factors in the national oil movement are: in the economic dimension the oil issue, in the social dimension, the coalition of clerics, intellectuals and marketers, in the field of domestic politics, the dictatorship of government and in foreign policy, the support of the super powers of the Mohammad Reza king, and in the cultural field, the dominant ideology of nationalist ideology. In the structural aspect, the most important factors in the Islamic revolution are: in the field of economy, dependent and uneven development and the rentier state, in the social dimension, the coalition of all classes, in the field of domestic politics, the absolute dictatorship mode of government, and in the foreign policy, dependence of Shah government on super powers, and in the cultural dimension, the dominant and mobilizing ideology of Shi'ism. But in the agency aspect, in the National Movement, the coalition of Dr. Mossadegh as a representative of the national flow and Ayatollah Kashani as a representative of the religious flow, was effective. In the Islamic Revolution, there was again a coalition between religious, intellectuals and market forces, but the unique leadership of the revolution was by Imam Khomeini and religious flow as the main agents of it. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Nationalization Movement of Oil, the Islamic Revolution of Iran, Structures, Agents | ||
| مراجع | ||
|
ابوطالبی، مهدی (1384). «نقش فرهنگ سیاسی شیعه در انقلاب اسلامی ایران»، معرفت، شماره 98، صفحه 23-10. ابوطالبی، مهدی (1391). «نقش عناصر و نمادهای مذهبی شیعه در نهضت ملی شدن صنعت نفت»،معرفت، شماره172، صفحه 88-69. اردلان، علی، زعیم، کوروش (1378). جبهه ملی ایران از پیدایش تا کودتای 28 مرداد، چاپ اول، تهران: ایران مهر. ازغندی، علیرضا (1384). تاریخ تحولات سیاسی و اجتماعی ایران (1357-1320)، چاپ سوم، تهران: سمت. اسکاچپول، تدا (1382). «اسلام شیعی در انقلاب ایران»، ترجمه محمد تقی دلفروز، مطالعات راهبردی، شماره19، صفحه 142-119. افروغ، عماد (1372). «طبقات اجتماعی در دوران پهلوی»، فصلنامه راهبرد، شماره2. اکبرزاده، فریدون (1380). رهبری در نهضت مشروطیت، نهضت ملی شدن صنعت نفت، انقلاب اسلامی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی. امینی، علیرضا (1381). تحولات سیاسی و اجتماعی در دوران پهلوی، تهران: صدای معاصر. آبراهامیان، یرواند (1378). ایران بین دو انقلاب، ترجمه احمد گل محمدی، محمد ابراهیم فتاحی، تهران: نشر نی. پارسانیا، حمید (1377). پژوهشی در انقلاب اسلامی، چاپ سوم، قم: معاونت امور اساتید و دروس معارف اسلامی. جعفریان، رسول (1382). جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی ـ سیاسی ایران سال‌های 1357-1320، چاپ چهارم، تهران: موسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر. حسینیان، روح الله (1385). بازخوانی نهضت ملی ایران، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی خلیلیان، محمد جمال (1372). «تحلیلی بر نهضت ملی شدن نفت ایران»، معرفت، شماره7، صفحه 66-59. دلاوری، ابوالفضل (1375). «طرحی برای مطالعه زمینه‌ها و علل اجتماعی وقوع انقلاب اسلامی ایران»، فصلنامه راهبرد، شماره 9، صفحه 88-48. ذوعلم، علی (1381). «روند شکل‌گیری رهبری امام خمینی»، اندیشه انقلاب اسلامی، شماره 2، صفحه 70-55. ذوقی، ایرج (1372). مسائل سیاسی ـ اقتصادی نفت ایران، تهران: پاژنگ. رهبری، مهدی (1385). ایدئولوژی، رهبری و فرآیند انقلاب اسلامی (مجموعه مقالات کنگره بین‌المللی انقلاب اسلامی)، جلد اول، تهران: عروج. رهدار، احمد (1388). «روحانیت و ملی شدن صنعت نفت»، پانزده خرداد، شماره 20، صفحه 128-47. زاده محمدی، مجتبی (1385). لومپن‌ها در سیاست عصر پهلوی 1342-1304، چاپ اول، تهران: مرکز. ژیسکاردستن، والری (1368). قدرت و زندگی: کنفرانس گوادلوپ، ترجمه محمود طلوعی، تهران: پیک نشر و ترجمه. شیبانی‌فر، محمدحسین (1383). «نقش نخبگان در پیروزی انقلاب اسلامی»، اندیشه انقلاب اسلامی، شماره 11 و 12، صفحه 145-132. شیخ نوری، محمد امیر، صابری، شیدا (1392). «نقش طبقات متعدد در جنبش ملی شدن صنعت نفت»، سخن تاریخ، شماره 18، صفحه 71-51. صمیمی، مینو (1370). پشت پرده تخت طاووس، ترجمه حسین ابوترابیان، تهران: اطلاعات. طبری، نقی (1380). «گروه‌های کلیدی در نهضت مشروطه و ملی شدن صنعت نفت»، فصلنامه علومسیاسی، سال چهارم، شماره 16، صفحه244-229. فردوست، حسین (1368). ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، جلد اول، تهران: اطلاعات. فوران، جان (1382). تحلیلی نظری از انقلاب 1979-1977، ترجمه سیدصدرالدین موسی،پژوهشنامه متین، شماره 19، صفحه 156-119. فوران، جان (1388). مقاومت شکننده، تاریخ تحولات اجتماعی ایران، ترجمه احمد تدین، تهران، انتشارات خدمات فرهنگی رسا. کاتوزیان، محمدعلی همایون (1373). اقتصاد سیاسی ایران از مشروطیت تا پایان سلسله پهلوی، چاپ چهارم، تهران: مرکز. کاتوزیان، همایون (1372). اقتصاد سیاسی ایران از مشروطیت تا پایان سلسله پهلوی، ترجمه محمدرضا نفیسی و کامبیز عزیزی، چاپ سوم، تهران: نشر مرکز. کاتوزیان، همایون (1372). مصدق و مبارزه برای قدرت در ایران، ترجمه فرزانه طاهری، تهران: نشر مرکز. کاتوزیان، همایون (1372). مصدق و نبرد قدرت، ترجمه احمد تدین، تهران: انتشارات خدمات فرهنگی رسا. کارگر جهرمی، وحید (1392). «تحلیل روابط کاشانی و نواب صفوی در پیروزی و شکست نهضت ملی ایران»، فصلنامه گنجینه اسناد، سال بیست و سوم، دفتر چهارم؛ صفحه 90-60. کدی، نیکی.آر (1369). ریشه‌های انقلاب ایران، ترجمه عبالرحیم گواهی، تهران: قلم. کریمی، بهنام (1385). آسیب‌شناسی نهضت ملی ایران، تهران: انتشارات قصیده سرا. گروهی از هوادارن نهضت اسلامی ایران و اروپا (1358). روحانیت و اسرار فاش نشده از نهضت ملی شدن صنعت نفت، انتشارات دارالفکر. مجتبی زاده، عبدالکاظم (1388). فساد در رژیم پهلوی دوم، چاپ دوم، تهران: انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی. مدنی، جلال‌الدین (1361). تاریخ سیاسی معاصر ایران، قم: دفتر انتشارات اسلامی. مدنی، سید جلال‌الدین (1385). روحانیت و ملی شدن صنعت نفت، تهران: مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی. معمار، ثریا (1385). ایدئولوژی، رهبری و فرآیند انقلاب اسلامی (مجموعه مقالات کنگره بین‌المللی انقلاب اسلامی)، جلد اول، تهران: عروج. مقصودی، علی‌اصغر (1390). «تحلیل جامعه‌شناختی جنبش ملی شدن صنعت نفت»، مدیریت و منابعانسانی صنعت نفت ایران، شماره 15، صفحه 158-141. مهری، فرشید (1383). مساجد بازار تهران در نهضت امام خمینی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی. میلانی، محسن (1381). شکل‌گیری انقلاب اسلامی ایران، ترجمه مجتبی عطارزاده، چاپ پنجم، تهران: گام نو. نجاتی، غلامرضا (1373). تارسخ سیاسی بیست و پنج ساله ایران (از کودتا تا انقلاب)، جلد اول، تهران: خدمات فرهنگی رسا. نصیری، محمد (1387). «نقش معنویت در پیروزی انقلاب اسلامی از دیدگاه امام خمینی(;)»، حصون، شماره16،صفحه 113-101. هراتی، محمد جواد، ظفری، محمود (1392). «تفاوت نقش و جایگاه ارتش در فرآیند انقلاب اسلامی ایران و تحولات 2011مصر»، فصلنامه پژوهشنامه انقلاب اسلامی، سال دوم، شماره 8، صفحه 155-139. Fadaee, Simin (March 2012). Social Movements in Iran: Environmentalism and Civil Society. Routledge Giddens, Anthony (1984). The Constitution of Society: Outline of Theory of Structuration. Berkeley University of California Press. Giddens, Anthony (1989). "A Reply to My Critics", in D. Held and J.B. Thompson (eds.) Social Theory of Modern Societies, Cambridge, Cambridge University Press. Golshani, Alireza; Jadidi, Ali. "Comparative Study of the Iran Oil Nationalization Movement and the Nuclear Energy Within Rounscronce and Kaplun's Theory"Indian J.Sci.Res.6 (1): 95-107, Hilsum, Lindsey. "Patriot of Persia: Muhammad Mossadegh and a Very British Coup by Christopher de Bellaigue – review"guardian. Retrieved 2012
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 979 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,171 |
||