اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 508 |
| تعداد مقالات | 4,389 |
| تعداد مشاهده مقاله | 8,224,510 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,216,540 |
معناشناسی تاریخی مفهوم «نوادر» و ابهام زدایی از آن با بررسی موردی باب النوادر کتب اربعه | ||
| مطالعات قرآن و حدیث | ||
| مقاله 8، دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 23، اسفند 1397، صفحه 199-224 اصل مقاله (521.2 K) | ||
| نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/quran.2019.2393 | ||
| نویسندگان | ||
| مریم حسین گلزار1؛ سید کاظم طباطبایی* 2؛ مهدی جلالی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| 2استاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| 3استاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه فردوسی مشهد. | ||
| چکیده | ||
| احصای 82 تن نوادرنویس در الفهرست و 272 تن در الذریعه؛ اوج رویکرد نوادرنویسی را در بازه زمانی قرن دوم تا چهارم هجری، به‌ویژه در حدیث نشان میدهد. مسأله این مقاله آن است بدانیم مؤلفان مرادشان از نامگذاری «نوادر» چه بوده؛ که گاه، عنوان مستقل النوادر؛ و گاه بخشی از کتابشان را «باب النوادر» یا «باب النادر» مینامیده اند. به همین منظور، با رویکرد معناشناسی تاریخی به تحلیل لغوی و اصطلاحی نوادر پرداخته؛ سپس با بررسی مصادیق نوادر کتب اربعه و ابهام‌زدایی از مفهوم نوادر، پرکاربردترین معانی نوادر کتب اربعه استخراج شده‌اند. در معناشناسی تاریخی، به‌طور خاص واژه «نادر» از زمان امامان باقر و صادق(ع) در بحث تعارض دو روایت، کاربرد داشته است. در بررسی نوادر کتب اربعه نیز به چهارده مصداق رسیدیم. پرکاربردترین مصادیق ابواب «النوادر و النادر» کافی و فقیه، زیادات یا مستدرک، احادیث متفرق ابواب یک کتاب همچون کتاب الصوم، نه یک باب خاص از کتاب الصوم؛ و احادیث شاذ به نظر رسید؛ که با ابواب «زیادات» طوسی، حداقل در معنای استدراک و احادیث متفرق، مشترکند؛ ولی تنها باب النوادر موجود در تهذیبین ظاهراً بیشتر حاوی احادیث شاذ است. همچنین از آنجا که واژه «نوادر» معانی و مصادیق متعدد دارد، واژهای مبهم به شمار می آید که ابهام آن از نوع ابهام لغوی و چندمعنایی است و اشتراک لفظی دارد؛ لذا نمیتوان به‌طور قطع ترجیح یک معنای خاص را برای آن مشخص کرد؛ نیز نوادر با گذر زمان، اتساع و تضییق معنا داشته است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| معناشناسی تاریخی؛ نوادر؛ کتب اربعه؛ ابهام زدایی؛ اشتراک لفظی؛ چندمعنایی؛ اتساع و تضییق | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Historical Semantics the Concept of Nawader and its Ambiguity by Studying the Case of Bab Al-Nawader of Al-Kutub Al-Arbʿah | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Maryam Hossein Golzar1؛ seyed kazem tabatabaei2؛ mehdi jalali3 | ||
| 1Phd Student of Quranic and Hadith Sciences in Ferdowsi University of Mashhad | ||
| 2Professor of Quranic and Hadith Sciences in Ferdowsi University of Mashhad | ||
| 3Professor of Quranic and Hadith Sciences in Ferdowsi University of Mashhad. | ||
| چکیده [English] | ||
| 82 Nawader’s writer in AL-Fehrest of Ibn Nadim and 272 people in Al-zarieh Show the culmination of the recalling as one of the methods of writing, in the time period of the 2nd to 4th centuries, in various sciences,especially in the history of hadith. Now, the problem is that the authors of their title called “Nawader” on their books; sometimes they wrote the book "Independent Al-Nawader"; sometimes part of their book was "Bab al-Nawader or Bab al-Naader". For this purpose with the approach of historical semantics we have used the word Nawader in the knowledge of Hadith and mixed sciences in both lexical and idiomatic analysis. Then, by examining the examples of the Al-Kutub Al-Arbʿah we have intended to obscure the notion of ambiguity. To show what are the most commonly used meanings of the “Nawader” ofAl-Kutub Al-Arbʿah; and in which verses are in common? In historical semantics in particular,the word "Nader or rare" has been used since the time of Imam Baqirand Sadeq (AS) in the discussion of the conflict of twonarrations, and the derivatives of this term can be seen in anarrative of the second caliph. In the study of Al-Kutub Al-Arbʿah .The most useful examples of the al-Nawader and al-Nader al-kaft and Al-Faqih, It seemed like Ziyadat or Mostadrak, hadiths dispersed in Abwabeb, a book such as Al-Sum not a particular book of that book, shaz Hadit and subscribe,Which is shared by Tusi's "Zayadat", at least, in the meaning of the scruples and dispersed hadiths, but only Bab al-Nawader in theavailable in Tahzibeyn shibenapparently more contains shaz Hadiths. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Historical Semantics, Nawader, Al-Kutub Al-Arbʿah, disambiguation, Common verbal, polysemy, Dilation of meaning | ||
| مراجع | ||
|
کتاب‌نامه: 1. آذرنوش، آذرتاش(1379ش)، فرهنگ معاصر عربی به فارسی، تهران: نشرنی. 2. آقابزرگ طهرانی، محمدمحسن(1333ق)، مصفی المقال فی مصنفی علم الرجال، مصحح احمد منزوی، تهران: بی‌نا. 3. آقابزرگ طهرانی، محمدمحسن(1398ق)، الذریعه من تصانیف الشیعه، بیروت: دارالاضواء. 4. ابطحی اصفهانی، محمدباقر(1970م)، تهذیب المقال فی تنقیح المقال، النجف: بی‌نا. 5. ابن ابی جمهور، محمدبن زین الدین(1403ق)، عوالی اللئالی العزیزیه فی الاحادیث الدینیة، تحقیق محمد بن علی بن ابراهیم احسایی، قم: مطبعه سید الشهدا. 6. ابن اثیر، مبارک بن محمد(1421ق)، النهایة فی غریب الحدیث و الاثر، ریاض: دار ابن جوزی. 7. ابن العبری، غریغوریوس الملطی(1992م)، تاریخ مختصر الدول، تحقیق انطون صالحانی الیسوعی، بیروت: دارالشرق. 8. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی(بیتا)، غریب الحدیث، تحقیق عبدالمعطی امین قلعجی، بیروت: بیجا. 9. ابن بابویه، محمد بن علی بن الحسین(بیتا)، التوحید، قم: جامعه المدرسین. 10. ابن بابویه، محمد بن علی بن الحسین(1410ق)، من لایحضره الفقیه، تصحیح علی أکبر غفاری، قم: مؤسسة النشر الإسلامی. 11. ابن درید، محمدبن حسن(1988م)، جمهرة اللغة، بیروت: دارالعلم للملایین. 12. ابن فقیه همدانی، احمدبن محمدبن اسحاق( 1416ق)، البلدان، تحقیق یوسف الهادی، بیروت: عالمالکتب. 13. احمدی فقیه (یزدی)، محمدحسن( 1369ش)، «فواید رجالی در آثار امام نوادر»، کیهان اندیشه، ش29. 14. امینی، عبدالحسین(1380ش)، الغدیر، قم: مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیه. 15. انصاری قمی، محمدرضا(1373ش)، «امالی شیخ طوسی نوادر»، کیهان اندیشه، ش56. 16. انصاری، حسن(1371ش)، «ابن ندیم»، تهران: انتشارات دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. 17. بستانى، فواد افرام(1375ش)، فرهنگ ابجدی، تهران: ناشر اسلامی. 18. پاکتچی، احمد(1385ش)، مکاتب فقه امامی در ایران پس از شیخ طوسی تا پایگیری مکتب حله، تهران: دانشگاه امام صادق. 19. پاکتچی، احمد(1388ش)، تاریخ حدیث، تهران: دانشگاه امام صادق. 20. پاکتچی، احمد(1389ش) «جزیه»، تهران: انتشارات دایرةالمعارف بزرگ اسلامی. 21. پاکتچی، احمد(1391ش)، نقد متن، تهران: دانشگاه امام صادق. 22. تهانوی، محمدعلی بن علی(بیتا)، موسوعة کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، تحقیق علی فرید دحروج، بیروت: مکتبه ناشرون. 23. ثعالبی، عبدالملک بن محمد(1414ق)، فقه اللغة، تحقیق جمال طلبه، بیروت: دارالکتب العلمیة. 24. جعفری، یعقوب(1366ش)، «امالی نویسی»؛ درسهایی از مکتب اسلام، سال27، ش9. 25. جمعی از نویسندگان (بی تا)، نامه دانشوران ناصری، قم: دارالفکر. 26. جوهری، اسماعیل بن حماد(1407ق)، الصحاح، تحقیق احمد عبدالغفور عطار، بیروت:دارالعلم للملایین. 27. چراغیوش، حسین و دیگران(1393ش)، «نقش اشتراک لفظی در پیدایش اختلاف برداشت مجتهدان از آیات قرآنی»، کتاب قیم، شماره 9. 28. حارثی عاملی، حسین بن عبدالصمد(1360ش)، وصول الأخیار إلی أصول الأخبار، محقق عبداللطیف حسینی کوه کمری، قم: مجمع الذخایر الاسلامیه. 29. خاقانی، علی(1404ق)، رجال الخاقانی، مصحح محمد صادق بحر العلوم، نجف:مکتب الاعلام الاسلامی. 30. خرمشاهی، بهاءالدین(1381ش)، دان‍ش‍ن‍ام‍ه قرآن و قرآن پ‍ژوه‍ی، تهران: ناهید. 31. خوانساری اصفهانی، محمدباقر موسوی(1390ش)، روضات الجنات، قم: مکتبه اسماعیلیان. 32. خویی، سیدابوالقاسم موسوی(1415ق)، معجم الرجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواه، بیروت: دارالزهراء. 33. دست افشان، علیرضا(1387ش)، بررسی و حل مسأله ابهام ساختاری و مسأله تعهد وجودی در دلالت شناسی ضمایر آنافوریک، رساله دکتری به راهنمایی سیدمحمدعلی حجتی، دانشگاه تربیت مدرس. 34. راغب اصفهانی، حسین بن محمد(1374ش)، مفردات الفاظ القرآن، تهران: مرتضوی. 35. راوندی کاشانی، فضل الله بن علی(1418ق)،النوادر، تحقیق احمد ال‍ص‍ادق‍ی الاردس‍ت‍ان‍ی، تهران: موسسه ال‍ث‍ق‍اف‍ه الاسلامیه. 36. زمخشرى، محمودبن عمر(1386ش)، مقدمة الأدب، تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران. 37. زمخشرى، محمودبن عمر(1979م)، اساس البلاغه، بیروت: دارصادر. 38. الزَّوزنی، قاضی عبدالله حسین بن احمد( 1413ق)، شرح معلقات السَّبع، بیروت: دارالمعرفة. 39. سبحانی، جعفر(1423ق)، کلیات فی علم الرجال، قم: مؤسسه النشر الاسلامی. 40. سرخه ای، احسان(1394ش)،«کاربرد حدیث و روایت در فهرست و رجال پیشینیان»، علوم حدیث، دوره 20، ش76. 41. سرخه ای، احسان(1395ش)، «کاربرد له روایات در فهرست شیخ طوسی و ارتباط آن با کتب نوادر»، علوم حدیث، سال21، ش81. 42. سمعانی التمیمی، عبدالکریم(1962م)، الأنساب، تحقیق عبدالرحمن بن یحیی المعلمی الیمانی، حیدر آباد: دائرةالمعارف العثمانی. 43. سیوطی، جلال الدین(1418ق)، المزهر فی علوم اللغة وأنواعها، فؤادعلی منصور، بیروت:دارالکتب العلمیة. 44. شبیری زنجانی، سید محمدجواد(1376ش)، «نوادر احمد بن محمد بن عیسی اشعری»، آینه پژوهش، ش46. 45. شرقاوى، اقبال احمد(1993م)، معجم المعاجم، بیروت: دارالغرب الاسلامی. 46. شرقی، محمدعلی(1366ش)، قاموس نهج البلاغه، تهران: دار الکتب الاسلامیه. 47. شوشتری، محمدتقی(1410ق)، قاموس الرجال، قم:موسسه النشر الاسلامی. 48. صاحب بن عباد، اسماعیل(1414ق)، المحیط فی اللغة، محمد حسن آل یاسین، بیروت:عالم الکتب. 49. صادقی بهمنی، سهند(1394ش)، واکاوی آرای فقهی نادر و خلاف مشهور شیخ صدوق؛ رساله دکتری به راهنمایی حسین صابری، دانشگاه فردوسی مشهد. 50. صدر، سید حسن(1413ق)، نهایة الدرایه، تحقیق ماجد الغرباوی، بی جا: نشر المشعر. 51. صفوی، کوروش(1395ش)، فرهنگ توصیفی مطالعات ادبی، تهران: نشر نی. 52. طریحى، فخرالدین(1375ش)، مجمع البحرین، مصحح احمد حسینى اشکورى، تهران: مرتضوی. 53. طوسی، محمد بن حسن(1435ق)، تهذیب الاحکام، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات. 54. طوسی، محمد بن حسن(1415ق)، رجال الطوسی، تحقیق جواد اقیومی الاصفهانی، قم: جامعة المدرسین حوزه علمیه. 55. طوسی، محمد بن حسن(1390ش)، الاستبصار، تحقیق سیدحسن موسوی خرسان، تهران: دارالکتب الاسلامیه. 56. عابدی، احمد(1370ش)، «نجعة کتابی بسیار سودمند در فقه شیعه»، آینه پژوهش، ش7. 57. غفاری، علی اکبر و محمدحسن صانعی پور(1384ش)، دراسات فی علم الدرایه (تلخیص مقباس الهدایه)،تهران: سمت. 58. فاتحی نژاد، عنایت الله (1380ش)، «امالی ادبی»، تهران: انتشارات دایرةالمعارف بزرگ اسلامی 59. فراهیدى، خلیل بن احمد (1409ق)، کتاب العین، الطبعه الثانیه، قم: نشر هجرت. 60. فیض کاشانی، محمدبن شاه مرتضی(1406ق)، الوافی، اصفهان: مکتبه امیرالمؤمنین. 61. فیض کاشانی، محمدبن شاه مرتضی(1993م)، نوادر الاخبار فی ما یتعلق باصول الدین، تحقیق مهدی الانصاری القمی، بی جا: موسسه تحقیقات فرهنگی. 62. قاسم پور، محسن؛ علی اکبریان، مجتبی(1396ش)، «النوادر اشعری مصدر حدیثی الکافی کلینی»، مطالعات فهم حدیث، ش7. 63. قالی بغدادی، ابوعلی(1407ق)، الأمالی و النوادر، بیروت: لجنه احیاء التراث العربی فی دارالآفاق الجدیده. 64. کلینی، محمدبن یعقوب(1388ش)، اصول الکافی، تحقیق علی اکبر غفاری، تهران: مکتبه الاسلامی. 65. کلینی، محمدبن یعقوب(1391ش)، فروع الکافی، تحقیق علی اکبر غفاری، تهران: دارالکتب الاسلامیه. 66. کنتوری، حامد حسین بن قلی(1366ش)، عبقات الانوار،اصفهان: کتابخانه امام امیرالمومنین. 67. مازندرانی، محمدصالح(1388ش)، شرح فروع الکافی، تحقیق محمدجواد محمودی و محمد حسین درایتی، قم: دارالحدیث. 68. مامقانی، عبدالله(1385ش)، مقباس الهدایه، محقق محمدرضا مامقانی، قم: دلیل ماه. 69. مجذوب تبریزی، محمدبن محمدرضا(1387ش)، الهدایا لشیعه ائمه الهدی، مصحح محمدحسین درایتی، محقق غلام حسین قیصری، قم: مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث. 70. مجلسی، محمدباقر(1363ش)، مراة العقول، طهران: دارالکتب الاسلامیه. 71. مجلسی، محمدتقی(1406ق)، روضة المتقین، تحقیق و تعلیق اشرف علی، قم: بنیاد فرهنگ. 72. مجلسی، محمدتقی(1414ق)، لوامع صاحب قرانی، قم: موسسه اسماعیلیان. 73. مدیر شانه چی، کاظم(1381ش)، درایه الحدیث، قم:دفتر انتشارات اسلامی. 74. مفید، محمدبن نعمان (بی تا)، جوابات اهل الموصل، محقق مهدی نجف، قم: المؤتمر العالمی لالفیه الشیخ المفید. 75. میرداماد، محمدباقر(بی تا ـ الف)، الرواشح السماویه فی شرح الأحادیث الامامیه، بی جا: بی نا. 76. میرداماد، محمدباقر(بی تا ـ ب)، تعلیقه علی اصول الکافی، بی جا: خیام. 77. نجاشی، أبی العباس(1394ش)، رجال، تحقیق محمدباقر ملکیان، قم: مؤسسه بوستان کتاب. 78. نصیف الجنانی، احمد(1381ش)، «پدیده اشتراک لفظی در زبان عربی»، پژوهش و حوزه، ش10. 79. نوری، میرزاحسین(1415ق)، خاتمه المستدرک، قم: مؤسسه آل البیت(ع) لاحیاء التراث. 80. نویری، احمدبن عبدالوهاب(1423ق)، نهایه الأرب فی فنون الأدب، قاهره:دارالکتب و الوثائق القوم. 81. الودغیری، عبدالعلی(1977م)، ابوعلی القالی و اثره فی الدراسات اللغویه و الادبیه بالاندلس، بی جا: جائزه المغرب فی الاداب. 82. Bach, Kent, (1998), “Ambiguity”, Routledge Encyclopaedia of Philosophy. 83. Tashiro, Tom, (2003), “Ambiguity as aesthetic principle”. In The Dictionary of the History of Ideas. Maintained by: The Electronic Text Center at the University of Virginia Library. 84. Toufani Nezhad, Kazem, (2001), Polysemy & its pedagogical implications, khorasgan, Islamic Azad University.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,006 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 672 |
||