اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 508 |
| تعداد مقالات | 4,389 |
| تعداد مشاهده مقاله | 8,222,129 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,215,650 |
مؤلفه‌های نظام تصمیم‌گیری اقتصادی در چارچوب الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت | ||
| مطالعات اقتصاد اسلامی | ||
| مقاله 13، دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 23، آبان 1398، صفحه 345-372 اصل مقاله (741.25 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/ies.2019.2524 | ||
| نویسندگان | ||
| سیدمهدی زریباف* 1؛ محمود عیسوی2؛ امیر خادم علیزاده2 | ||
| 1مدیر مرکز تحقیقات مبانی و مدل‌های اقتصادی بومی، تهران، ایران | ||
| 2استادیار دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت به‌عنوان چشم‌اندازی جدید برای مطالعه و حل معضلات کشور و به‌ویژه مسائل اقتصادی، زمینه نظریه‌پردازی و نوآوری در شناخت چالش‌ها و ارائه راه‌حل‌های بدیع برای اقتصاد کشور فراهم کند. این الگو از یک‌سو منتسب به مبانی دینی و ارزشی جامعه ماست و از سوی دیگر، نظر به واقعیت‌ها و عینیت‌های جامعه ایران دارد و محقق در این چارچوب باید مسیر مبنا تا مدل را طی کند تا هم در انتزاعات مبانی گرفتار نشود و هم از تشتت و بی‌مبنایی در حل مسأله در امان بماند. در این مقاله با ارائه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت براساس نظریه مبنای عدالت ولایی، تلاش شده است به‌طور خاص به مؤلفه‌های نظام تصمیم‌گیری اقتصادی ایران پرداخته شود. براساس این تلقی مختار از الگو، نظام تصمیم‌گیری یکی از چهار نظام اصلی در ایجاد توازن حقوقی در اقتصاد کشور است. سپس با تطبیق این الگو با واقعیت‌های نظام تصمیم‌گیری اقتصادی کشور، تلاش شده است نمایی کلی از وضعیت فعلی نظام تصمیم‌گیری در تناسب با الگو ترسیم شود. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که گرچه تلاش‌هایی برای تطبیق نظام تصمیم‌گیری اقتصادی کشور با مقوله عدالت صورت گرفته است، همچنان عدالت به‌مثابه روش نتوانسته است در این نظام رسوخ پیدا کند. همچنین اگرچه در اسناد بالادستی نظام به ارزش و جایگاه عدالت تأکید بسیاری شده است، اما فقدان ارتباط مبنایی بین نظام‌های حقوقی و تصمیم‌گیری مانع از تحقق عدالت در ساختارها و خروجی‌های اقتصادی کشور شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نظام اقتصادی، الگوی اسلامی‌ایرانی پیشرفت، نظام تصمیم‌گیری، عدالت ولایی، توازن حق‌مدار. طبقه‌بندی JEL: B59؛ P49 | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Elements of Economic Decision-Making System in Islamic-Iraninan Progress Plan | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Sayyed Mahdi Zaribaf1؛ Mahmood Eisavi2؛ Amir Khademalizade2 | ||
| 1Manager of Economic Principles and Models Research Center, Tehran, Iran | ||
| 2Assistant Professor of Allame Tabatabaee University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Of the most important challenges in designing, constructing and implementing Islamic-Iranian Pattern of Progress (IIPP), is recognition of problems and challenges of Iranian economy. This can be the starting point of socio-economic movement of Iranian society in the way of IIPP. Recognizing these problems and challenges is helpful when it is based on a theoretical framework and methodology extracted from the context of IIPP. In fact, identifying economic problems is preceded by a scientific theory about Islamic progress. Relying on Structural Justice as the basic theory of IIPP, it is aimed in this paper to introduce the methodology of extracting economic problems and challenges. So, in accordance with the SJ theory on necessity of balanced growth, the economic problems and challenged must be recognized from the standpoint of unbalancements and monopolies. In this regard, we have reached to three structural challenges in Iranian economy as to say: (i) banking system (unbalancement in creation and distribution of money); (ii) land and construction (unbalancement in circulation of capital in private sector); and (iii) oil and gas (unbalancement in acquiring and distribution of natural resources). In conclusion, it is emphasized that any strategy of moving toward Islamic-Iranian Progress rests on removing or at least alleviation of these unbalancements in Iranian economy. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Economic System, Decision Making, Justice, Islamic-Iranian Pattern of Progress, Social Justice. JEL Classification: B59, P49 | ||
| مراجع | ||
|
اسلامی، سیدغلامرضا (١٣٩٢). توسعه درون‌زا در الگوی پیشرفت، گفتارهایی در مبانی، مفاهیم و روش‌شناسی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت (جلد 1)، تهران: مرکز اسناد، مدارک و انتشارات معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور. اعرابی، سیدمحمد (١٣٩٢). الگوهای فرآیندی و نتیجه‌ای در الگوی اسلامی‌ایرانی پیشرفت، گفتارهایی در مبانی، مفاهیم و روش‌شناسی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت (جلد 1)، تهران: مرکز اسناد، مدارک و انتشارات معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور. امیدی، مهدی (١٣٩٢). مبانی روش‌شناسی الگوی اسلامی‌ایرانی پیشرفت، گفتارهایی در مبانی، مفاهیم و روش‌شناسی الگوی اسلامی‌ایرانی پیشرفت (جلد 1)، تهران: مرکز اسناد، مدارک و انتشارات معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور. بلنک، ربکا و ویلیام مک‌گرن (١٣٩٠). اخلاق و بازار؛ گفتگویی درباره دین، علم اقتصاد و عدالت (علی سعیدی، مترجم). تهران: دانشگاه امام صادق علیه‌السلام. حسینی، سیدرضا (١٣٧٩). الگوی تخصیص درآمد و نظریه رفتار مصرف‌کننده مسلمان (چاپ اول)، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. حسینی، سیدرضا (١٣٨٧). معیارهای عدالت اقتصادی از منظر اسلام (بررسی انتقادی نظریه شهید صدر). فصلنامه اقتصاد اسلامی، 8(32)، 7-36. حسینی، سیدرضا؛ و محمد، محمدی‌ری‌شهری (١٣٨۵). توسعه اقتصادی بر پایه قرآن و حدیث، قم: دارالحدیث. حکیمی، سیدمحمد (١٣٨١). زمینه‌ها و موانع تحقق عدالت اقتصادی، قم: دانش و اندیشه معاصر. حمیدی، عقیل، علیرضا، علی‌احمدی، و الداغی، امیر (١٣٩١). ضرورت تأملی بر تحلیل مفهومی توسعه تا الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت. مجموعه مقالات اولین کنفرانس نقشه راه طراحی و تدوین الگو، تهران: مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت. خاندوزی، سیداحسان (١٣٩١). مدینه عادله؛ مقدمه‌ای بر نظریه عدالت اقتصادی در قرآن کریم. تهران: دانشگاه امام صادق علیه‌السلام. خسروپناه، عبدالحسین (١٣٩٢). الگوی پیشرفت و عقلانیت حاکم بر آن؛ گفتارهایی در مبانی، مفاهیم و روش‌شناسی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت (جلد اول)، تهران: مرکز اسناد، مدارک و انتشارات معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور. درخشان، مسعود (١٣٩٠). ملاحظاتی در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت. نخستین نشست اندیشه‌های راهبردی. تهران: مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت. دلالی اصفهانی، رحیم، و بخشی دستجردی، رسول (١٣٩٠). الزاماتی برای طراحی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت از منظر دانش اقتصاد. نخستین نشست اندیشه‌های راهبردی. تهران: مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت. رحمانی، جعفر (١٣٩٢). روش‌شناسی و اجزای الگوی پیشرفت؛ گفتارهایی در مبانی، مفاهیم و روش‌شناسی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت (جلد 1)، تهران: مرکز اسناد، مدارک و انتشارات معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور. محمدی‌ری‌شهری، محمد (۱۴۱۲). التنمیة الاقتصادیه فی الکتاب و السنة و التاریخ (چاپ اول)، قم: دارالحدیث. زاهدی‌وفا، محمدهادی (١٣٩٢). مراحل تدوین الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، گفتارهایی در مبانی، مفاهیم و روش‌شناسی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت (جلد 1)، تهران: مرکز اسناد، مدارک و انتشارات معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور. زریباف، سیدمهدی (۱۳۸۶). نظری بر اندیشه توسعه عدالت محور. فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، 15(41 و 42)، 36-67. زریباف، سیدمهدی (۱۳۹۲ - الف). مبانی، سیر تدوین، مدل مفهومی و الزامات تدوین الگوی اسلامی‌ایرانی پیشرفت. فصلنامه مطالعات اقتصاد اسلامی، 5(۱۰)، 127-156. زریباف، سیدمهدی (١٣٩٢ - ب). نقشه راه تدوین الگوی اسلامی‌ایرانی پیشرفت، گفتارهایی در مبانی، مفاهیم و روش‌شناسی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت (جلد اول)، تهران: مرکز اسناد، مدارک و انتشارات معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور. زریباف، سیدمهدی (۱۳۹۵). مؤلفه‌های نظام اقتصادی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت (رساله دکتری)، دانشگاه علامه طباطبایی(ره)، تهران، ایران. زریباف، سیدمهدی؛ و جدیدزاده، علی (١٣٨٨). دورنمای نظام مطلوب اقتصادی عادلانه. مجموعه مقالات توسعه مبتنی بر عدالت، تهران: دانشگاه امام صادق علیه‌السلام. زریباف، سیدمهدی؛ و سعیدی، علی (۱۳۹۴). جایگاه نظام فناوری مطلوب در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت. تهران: پژوهشکده مطالعات فناوری. زریباف، سیدمهدی و شیرجیان، محمدحسین (١٣٨٩). تخصیص بهینه درآمدهای نفتی در چارچوب الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت. مجموعه مقالات اولین همایش الگوی اسلامی‌ایرانی پیشرفت، تهران: پژوهشکده صدرا. زریباف، سیدمهدی (۱۳۹۴). رشد متوازن؛ مقدمه‌ای بر الگوی نظری فقرزدایی در ایران (چاپ اول)، تهران: معاونت أمور اقتصادی وزارت اقتصاد و امور دارایی. سبحانی، حسن (١٣٩٢). مبانی، جایگاه و ماهیت الگوی اسلامی‌ایرانی پیشرفت، گفتارهایی در مبانی، مفاهیم و روش‌شناسی الگوی اسلامی‌ایرانی پیشرفت (جلد اول)، تهران: مرکز اسناد، مدارک و انتشارات معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور. سوزنچی، ابراهیم (١٣٩١). پارادایم شناسی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت: ضرورت شناخت رابطه میان نظام سرمایه‌داری و مرگ معنویات. مجموعه مقالات اولین کنفرانس نقشه راه طراحی و تدوین الگو، تهران: مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت. صدر، محمدباقر (۱۳۵۷). اقتصاد ما یا بررسی‌هایی درباره مکتب اقتصاد اسلام (عبدالعلی اسپهبدی، مترجم). تهران: اسلامی. صدر، محمدباقر (١۴٠٨). اقتصادنا (چاپ دوم)، بیروت: المجمع العلمی للشهید الصدر. عبدی، بیژن (١٣٩٢). رویکردهای تحلیلی الگوهای اسلامی‌ایرانی پیشرفت. گفتارهایی در مبانی، مفاهیم و روش‌شناسی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت (جلد اول)، تهران: مرکز اسناد، مدارک و انتشارات معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور. عیوضلو، حسین (١٣٨١). نظریه‌ای در تبیین مبانی نظری توزیع ثروت و درآمد در نظام اقتصادی اسلامی. فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، 6(٢۴)، 56-80. عیوضلو، حسین (١٣٨۵). عدالت و کارایی در تطبیق با نظام اقتصاد اسلامی، تهران: دانشگاه امام صادق علیه‌السلام. عیوضلو، حسین (١٣٩٢). روش‌شناسی الگوی اسلامی‌ایرانی پیشرفت؛ بررسی موردی بانکداری اسلامی. گفتارهایی در مبانی، مفاهیم و روش‌شناسی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت (جلد اول)، تهران: مرکز اسناد، مدارک و انتشارات معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور. فیض‌کاشانی، محسن (۱۴۱۶ق). التفسیر الصافی، قم: الهادی. مجلسی، محمدباقر (۱۴۰۳). بحار الانوار، بیروت: الوفاء. محمدی ری‌شهری، محمد (۱۳۶۲). میزان الحکمه (چاپ اول)، قم: دفتر تبلیغات اسلامی. مردانی نوکنده، محمدحسین (١٣٩٠). مفهوم و ماهیت عدالت و پیشرفت با رویکرد اسلامی‌ایرانی. فصلنامه راهبرد توسعه (راهبرد یاس)، 7(25)، 195-216. مطهری، مرتضی (١٣٩٠). نظری به نظام اقتصادی اسلام، تهران: صدرا. مطهری، مرتضی (۱۴۰۳ق). بررسی اجمالی مبانی اقتصاد اسلامی، تهران: حکمت. میرمعزی، حسین (١٣٧٨). نظام اقتصادی اسلام (مبانی فلسفی) (چاپ اول)، تهران: کانون اندیشه جوان. نبوی، سیدمرتضی، و ملایری، محمدحسین (١٣٩٢). مفهوم‌شناسی نظریه‌پردازی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت. گفتارهایی در مبانی، مفاهیم و روش‌شناسی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت (جلد اول)، تهران: مرکز اسناد، مدارک و انتشارات معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور. نبوی، لطف‌الله (١٣٩٢). روش‌شناسی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت. گفتارهایی در مبانی، مفاهیم و روش‌شناسی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت (جلد اول)، تهران: مرکز اسناد، مدارک و انتشارات معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور. نوراحمدی، محمدجواد (١٣٩٠). عدالت و رشد در نظام‌های اقتصادی از دیدگاه تحول مفهوم مالکیت در نظریه‌پردازی‌های اقتصادی (رساله دکتری)، دانشگاه علامه طباطبایی(ره)، تهران، ایران. هادوی‌تهرانی، مهدی (١٣٨٣). مکتب و نظام اقتصادی اسلام، تهران: خانه خرد. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 707 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 625 |
||