سعادت مصطفوی, سیدمصطفی, هاشمی, سیدسعید, امیدی, بهنام. (1399). مصادیق «طلاق به اختیار زوجه» در فقه اسلامی، حقوق مصر و ایران. دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق), 21(1), 53-80. doi: 10.30497/law.2020.2762
سیدمصطفی سعادت مصطفوی; سیدسعید هاشمی; بهنام امیدی. "مصادیق «طلاق به اختیار زوجه» در فقه اسلامی، حقوق مصر و ایران". دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق), 21, 1, 1399, 53-80. doi: 10.30497/law.2020.2762
سعادت مصطفوی, سیدمصطفی, هاشمی, سیدسعید, امیدی, بهنام. (1399). 'مصادیق «طلاق به اختیار زوجه» در فقه اسلامی، حقوق مصر و ایران', دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق), 21(1), pp. 53-80. doi: 10.30497/law.2020.2762
سعادت مصطفوی, سیدمصطفی, هاشمی, سیدسعید, امیدی, بهنام. مصادیق «طلاق به اختیار زوجه» در فقه اسلامی، حقوق مصر و ایران. دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق), 1399; 21(1): 53-80. doi: 10.30497/law.2020.2762
مصادیق «طلاق به اختیار زوجه» در فقه اسلامی، حقوق مصر و ایران
1دانشیار، گروه حقوق خصوصی، دانشکده معارف اسلامی و حقوق، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران.
2دانشجوی کارشناسی ارشد معارف اسلامی و حقوق خصوصی دانشگاه امام صادق (ع)
3دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
چکیده
در فقه اسلامی، حقوق مصر و حقوق ایران حق طلاق تنها در اختیار زوج است. روشن است این انحصار ممکن است با سوءاستفاده زوج از این حق، موجب تضییع حقوق زوجه شود. در این مقاله تحلیلی ـ توصیفی نشان دادیم قانون‌گذاران سیستم‌های حقوقی مذکور در مقام حمایت از زوجه، ابتدا سعی در تعدیل حق طلاق از طریق تراضی زوجین در قالب دو نهاد «توکیل» و «تفویض» می‌کنند. توکیل حق طلاق به زوجه در هر سه نظام حقوقی مورد پذیرش است، اما نهاد تفویض در حقوق ایران شناخته شده نیست و تنها در فقه عامه، حقوق مصر و قول اقلیت فقیهان امامی مقبول نظر افتاده است. مهمترین تفاوت تفویض و توکیل آن است که زوجه مفوضّه‌الیها، مالک مطلق‌العنان طلاق خویشتن است، ولی زوجه وکیله تنها به عنوان نایب زوج و در محدوده نیابت است که طلاق را در اختیار دارد. النهایه تراضی زوجین در همه موارد راهگشا نیست و لازم است قانون‌گذاران در شرایط استثنائی خاصی مانند «استنکاف یا عجز از انفاق به زوجه»، «عسر و حرج زوجه در دوام زوجیت» و «غیبت زوج» مستقیماً با حکم به طلاق، به تسریح زوجه از قید نکاح بپردازند.
1Associate Professor, Department of Private Law, Faculty of Islamic Studies and Law, Imam Sadiq University, Tehran, Iran.
2imam sadiq university
3PhD. Student of private law at Tehran university, Tehran, Iran
چکیده [English]
Divorcement right on Islamic jurisprudence, legal system of Egypt and Iran is essentially by husband. This is clear that men can abuse of Divorcement right so as we showed in this descriptive and normative article that legislators of nominated legal systems firstly try to balance this situation by contractual regimes like sub-delegation and Tafiz. Sub -delegation is admitted on all three legal systems, but Tafiz concept is unknown on Iranian law and just sunni jurisprudence, Egypt law, and minority of shia commentators have admitted that. The most important difference between sub-delegation and Tafiz is that wife under the Tafviz regime can has absolute Divorcement right, although under sub-delegation regime she is just agent of her husband and she has a limited Divorcement right. Lastly, the court will divorce the wife in some exceptional situation like family leave by husband, desertion of nourishing duty by man, and Distress and constriction of wife.
کلیدواژه‌ها [English]
devorcement by wife, tafwiz, divorcement by law
مراجع
قرآن کریم.
اباذری فومشی، منصور (1377). انحلال نکاح دائم از نظر قانون مدنی. تهران: خیام.
ابن ابی جمهور، محمد (1405ق). عوالی اللئالی العزیزیه فی الاحادیث الدینیه. قم: دار سیدالشهدا‌ء للنشر.
ابن بابویه، محمد بن علی (1415ق). المقنع. قم: مؤسسه الامام الهادی (علیه‌السلام).
ابن براج، عبدالعزیر (1406ق). المهذب. قم: مؤسسه النشرالاسلامی.
ابن ماجه، ابوعبدالله (1372ق). سنن ابن ماجه. بی‌جا: دار احیاءالکتب‌العربیه.
ابوزهره، محمد (بیتا). الاحوال الشخصیه. قاهره: دار الفکرالعربی.
اشتهاردی، علی‌پناه (1416ق). مجموعه فتاوی ابن جنید. قم: مؤسسه النشرالاسلامی.
امامی، حسن (1394). حقوق مدنی. تهران: انتشارات اسلامیه.
