اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 508 |
| تعداد مقالات | 4,389 |
| تعداد مشاهده مقاله | 8,223,542 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,216,280 |
نشانه‌شناسی گفتمانی ادبیات پایداری در غزلیات حافظ | ||
| دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق) | ||
| دوره 26، شماره 2 - شماره پیاپی 56، اسفند 1398، صفحه 121-156 اصل مقاله (890.17 K) | ||
| نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/rc.2019.2824 | ||
| نویسندگان | ||
| احمد توانایی* 1؛ مسعود روحانی2؛ سید علی اصغر سلطانی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشکده علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه مازندران | ||
| 2دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه مازندران. | ||
| 3دانشیار زبان‌شناسی، دانشگاه باقرالعلوم(علیه‌السّلام)، قم | ||
| چکیده | ||
| کوششهای گفتمانی حافظ برای بازنمایی گفتمان استعلایی عصر، و پایداری در مقابل نظام معنایی و کنشگران آن، با هدف غیریّتسازی و مشروعیّتزدایی، ذیل الگوی گفتمان پایداری، قابل تبیین است. این مقاله میکوشد تا با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی به بررسی گفتمانی ادبیات پایداری در غزلیات حافظ، بر مبنای نظریه گفتمان لاکلائو و موف و الگوی نشانه‌شناسی گفتمانی سلطانی، بپردازد. در این شیوه، دیوان غزلیات حافظ از منظر متن، بینامتنیت و بافت مورد بررسی قرار گرفته است. مسئله مقاله این است که نظامهای گفتمانی بازنمایی شده در متن کدامند و چه نسبتی با گفتمان پایداری دارند. بر اساس این روش، روشن شد که چهار خردهگفتمان: حاکمیّتی، پایداری، عرفان و تصوّف در متن حضور دارند و عمده نزاع معنایی متن، حاصل تقابل خرده گفتمان پایداری با گفتمان هژمونیک حاکمیّت وقت و گفتمان تصوّف رسمی است. با توجه به قراین متنی، خردهگفتمان پایداری در تعامل با خردهگفتمان عرفان است. خردهگفتمان تصوّف نیز در این دوره، همسو با حاکمیّت وقت، در عرصههای مذهبی، سیاسی و اجتماعی حضوری فعّال دارد. بازنمایی ویژگیهای هویتی طبقات سیاسی- اجتماعی مرتبط با گفتمان حاکم، با هدف تاثیرگذاری بر ذهن سوژه، از کوششهای گفتمانی صاحب اثر است که در مجموع منجر به تبیین چهره قدرت و هویت گفتمانی آن شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نشانه‌شناسی گفتمانی؛ گفتمان پایداری؛ غزلیات حافظ؛ غیریّتسازی؛ بازنمایی؛ الگوی سلطانی؛ لاکلائو و موف | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Discourse Semiology of Resistance Literature in Hafiz' Ghazals | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ahmad Tavanaei1؛ Masood Rohani2؛ Seyed Ali Asghar Soltani3 | ||
| 1Ph.D. Student of Persian Language and Literature, Faculty of Humanities and Social Sciences, Mazandaran University | ||
| 2Associate Professor, Department of Persian Language and Literature, Faculty of Humanities and Social Sciences, Mazandaran University | ||
| 3Associate Professor, Department of English, Baqir al-Olum University | ||
| چکیده [English] | ||
| Hafiz’ discourse efforts to represent his age’s transcendental discourse, and resistance to its semantic system, with the aim of creating otherness and delegitimization , can be explained under the title of resistance discourse model. This article tries to offer a discourse-based study of resistance literature in Hafez’ Ghazals based on the discourse theory of Laclau and Mouffe and Soltani’s discourse semiology model, by relying on a descriptive-analytical method. With this method, the work is explicated from textual, intertextual, and texture points of view. The main question is what the represented discourse systems in the text are and what relation they have with resistance discourse. It has become clear that there are four different sub-discourses in the text, namely domination, resistance, mysticism, and sufism, and the major existing semantic conflict of the text is the result of the confrontation between the sub-discourse of resistance and hegemonic discourse of the government of the time. The representation of identity specifications of socio-political strata related to the dominant discourse, with the aim of influencing the subjects’ minds, is among the discourse efforts of the author (Hafez) which has in its totality led to the explanation of the power image and its discourse identity. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Discourse Semiology, Resistance Discourse, Hafiz’ Ghazals, Creating Otherness, Representation, Soltani’s Model, Laclau and Mouffe | ||
| مراجع | ||
|
اسلامی ندوشن، محمد علی(1374). ماجرای پایان ناپذیر حافظ. تهران: انتشارات یزدان. اوحدی اصفهانی(1340). کلیات. تصحیح، مقابله و مقدمه سعید نفیسی. تهران: انتشارات امیر کبیر. برکت، بهزاد و دیگران(1389)، «نشانه‌شناسی شعر؛ کاربست نظریه مایکل ریفاتر بر شعر: ای مرز پر گهر فروغ فرخزاد»، فصل نامه پژوهش های زبان و ادبیات تطبیقی، دوره 1، شماره 4. بلور، مریل، بلور، توماس(1389). مقدمهای بر روند تحلیل گفتمان انتقادی. ترجمه علی رحیمی و امیر حسین شاه بالا. تهران: جنگل. ترابی، ضیاء الدین(1389). آشنایی با ادبیات مقاومت جهان. تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدّس. چهرقانی برچلویی، رضا(1396)، «ادبیات پایداری در ایران، بازشناسی مؤلفهها، فرصتها و چالشها» ، ادبیات پارسی معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال هفتم، شماره دوم، تابستان. حافظ، شمس الدّین محمد(1379). دیوان حافظ. به اهتمام محمد قزوینی و قاسم غنی. تهران: انتشارات زوّار. حسینی زاده، محمدعلی(1388)، «نظریه گفتمان و تحلیل سیاسی»، نشریه علوم سیاسی، سال هفتم. شماره 28. خرمشاهی، بهاءالدین( 1375). «حافظ نامه». ج 1. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. رازی، نجم الدین(1366). مرصادالعباد. به اهتمام محمد امین ریاحی. تهران. انتشارات علمی و فرهنگی. ساسانی، فرهاد(1389)، «تاثیر بافت متنی بر معنای متن»، دو فصلنامه علمی- پژوهشی زبان پژوهی دانشگاه الزهراء (س) ، سال دوم، شماره 3، پاییز و زمستان. سجودی، فرزان (1377)، «درآمدی بر نشانه شناسی»، فصلنامه فارابی، شماره 30. ___________(1387)، «نشانه‌شناسی کاربردی». تهران: علم. ___________(1386)، «غزلیات حافظ، عرصه تقابل دو گفتمان»، سالنامه حافظپژوهی. دفتر 10. سجودی، فرزان، زمانی، مریم(1395)، «بررسی نقش بافت موقعیت در شکلگیری معنا در نمایشنامه من اورلاپی هستم»، فصلنامه علمی پژوهشی زبان پژوهی دانشگاه الزهراء(س)، سال هشتم، شماره 20. پاییز. سجودی، فرزان، کاکهخانی، فرناز(1390)، «بازی نشانه ها و ترجمه شعر»، دو فصلنامه علمی- پژوهشی زبان پژوهی دانشگاه الزهراء(س)، سال سوم، شماره 5، پاییز و زمستان. سعدی شیرازی، مصلح الدین(1346). کلیات. به تصحیح محمد علی فروغی. تهران: انتشارات امیر کبیر. سلطانی. علی‌اصغر (1392). قدرت، گفتمان و زبان. تهران: نشر نی. __________(1393)، «نشانه‌شناسی گفتمانی یک جدایی»، مطالعات جامعه شناختی، دوره 21، شماره دو. ___________(1383)، «تحلیل گفتمان به مثابه روش»، نشریه علوم سیاسی، شماره 28. شریفی، شهلا؛ پردل، مجتبی(1390). «بررسی منتخبی از غزلیات حافظ بر اساس نظریه لاکلائو و موف». پایاننامه کارشناسی ارشد. دانشگاه فردوسی مشهد. شفیعی، کدکنی(1396). «این کیمیای هستی؛ درباره حافظ». تهران: نشر سخن. صرفی، محمد رضا(1393)، «گستره ادبیات پایداری»، نشریه ادبیات پایداری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال ششم، شماره دهم، بهار و تابستان. صفوی، کوروش(1386). «آشنایی با معنیشناسی». تهران: پژواک کیوان. ظفری، حسین، پور عزّت، علی اصغر، ذوالفقار زاده، محمد مهدی، همایون، محمد هادی (1396)، «مختصاتیابی از تصویر مطلوب حکمرانی زمینه ساز ظهور»، فصلنامه علمی- پژوهشی مدیریت اسلامی، سال 25، شماره 4، زمستان. علیزاده بیرجندی، زهرا و ملک زاده، الهام(1392)، «کاربرد نشانه‌شناسی به عنوان یک مدل تحلیلی در پژوهش های تاریخی». مجموعه مقالات همایش تاریخ و همکاریهای میانرشتهای. به کوشش داریوش رحمانیان. تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام. فتوحی رود معجنی، محمود(1392)، «اراده معطوف به آزادی در دیوان حافظ»، ماهنامه تجربه، شماره 5. مهر ماه. فرغانی، سیفالدین(1364). دیوان اشعار. به تصحیح و مقدمه ذبیحالله صفا. چاپ دوم. تهران: انتشارات فردوسی. کرمانی، خواجو(بی تا). دیوان اشعار. به تصحیح احمد سهیلی خوانساری. بی جا: چاپخانه حیدری. مقدمی، محمدتقی(1390)، «نظریه تحلیل گفتمان لاکلائو و موف و نقد آن»، نشریه معرفت فرهنگی – اجتماعی، سال دوم، شماره دوم. مولوی، جلال الدین محمد(1362). مثنوی معنوی. به تصحیح رینولد آلن، نیکلسون. به اهتمام نصرالله پور جوادی. تهران: انتشارات امیر کبیر. نامور مطلق، بهمن(1386). «درآمدی بر بینامتنیّت، نظریهها و کاربردها». تهران:سخن. هوارث، دیوید(1377)، «نظریه گفتمان». ترجمه سید علی اصغر سلطانی، فصلنامه علوم سیاسی، شماره دوم.
Foucault. michel. (1972). Power knowledge: selected interviews and other writings. ED.by Colin gordin. Foucault. M. (1972). The Archoaeology Of Knowledge. Translated by A Sheridan. London: Routledge. [1969] Laclau, E. & Mouffe, C. (1985). Hegemony and Socialist Strategy: Towards a Radical Democratic Politics. London: Verso. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 911 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 651 |
||