تعداد نشریات | 20 |
تعداد شمارهها | 508 |
تعداد مقالات | 4,389 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,221,738 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,215,477 |
روابط معنایی «سکینه» و «لیل» در قرآن کریم و تأثیر آن در سبک زندگی | ||
مطالعات قرآن و حدیث | ||
مقاله 8، دوره 14، شماره 1 - شماره پیاپی 27، مهر 1399، صفحه 203-231 اصل مقاله (523.12 K) | ||
نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/quran.2020.13407.2622 | ||
نویسندگان | ||
ملیحه طاهری دولت آبادی1؛ ابوالقاسم عاصی مذنب* 2؛ احمد زارع زردینی3؛ سید حمید شمع ریزی4 | ||
1دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران. | ||
2استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران | ||
3دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات، دانشگاه میبد، ایران | ||
4استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران. | ||
چکیده | ||
بیشک یکی از بهترین و معتبرترین راهکارها برای ترسیم الگوی سبک زندگی اسلامی، مراجعه به قرآن کریم به عنوان کتاب راهنمای بشریت و هدایتگر سعادت است که در دو بُعد دنیوی و اخروی دستورالعملهایی را برای انسانها بیان نموده است. در خصوص مواجهه با قرآن کریم و آیات متعدد آن نیز به نظر میرسد بهترین راهکار جهت کشف و استخراج مؤلفههای سبک زندگی اسلامی، استفاده از روش معناشناسی و شناسایی روابط معنایی میان واژگان قرآنی است. اگر بتوان روابط معنایی معنادار میان واژگان و مفاهیم قرآنی را کشف و تبیین نمود، در آن صورت میتوان به بسیاری از سؤالات و پرسشهای مستحدثه پاسخ گفته و دریچهای به فهم موضوعات جدید گشود. از جمله مهمترین واژگان قرآنی که به نظر میرسد بیانگر مؤلفهها و مفاهیمی درخصوص سبک زندگی اسلامی بهویژه در طول شبانهروز باشند، واژگان «سکینه» و «لیل» است که در این پژوهش تلاش شده بهمنظور شناسایی دقیق مفاهیم و روابط معنایی که میان آنها وجود دارد، با استفاده از روش « معناشناسی ساختاری ـ توصیفی» به تبیین روابط معنایی آنها پرداخته و از رهآورد آن، الگوی سبک زندگی اسلامی را ترسیم کنیم. یافتههای تحقیق بیانگر این مطلب هستند که سه مفهوم «عبادت»، «استراحت» و «ازدواج» بهمثابه رابط معنایی میان دو واژه «لیل» و «سکینه» وجود داشته که الگوی سبک زندگی را در سه حوزه رابطه با خدا، رابطه با خود و رابطه با دیگران ترسیم مینمایند. بررسی بیشتر این مفاهیم، محققین را با مؤلفهها و ارکان هرکدام را از این مفاهیم در زیرشاخههای معنویّت، معیشت و معاشرت آشنا کرده که نمودار کلی آن در پایان ترسیم شده است. | ||
تازه های تحقیق | ||
نتایج تحقیق تحول در سبک زندگی با رویکرد اسلامی مبتنی بر ویرایش در لایه ظاهری زندگی با فعالسازی و غیر فعالسازی برخی فعالیتها در مقاطع خاص میباشد. سبک زندگی، وقتی مطلوب و متناسب با ارزشهای اسلامی است که فرد به تمام روابط سه گانه (ارتباط با خدا، خود و دیگران) توجه داشته باشد و اهمیت هر یک از این تعاملات را در چارچوبی که دستورات اسلامی مشخص کردهاند، مدنظر داشته باشد. در این مقاله تلاش شد با استفاده از روش «معناشناسی» و تکنیک کشف «روابط معنایی»، به تحلیل و تبیین روابط معنایی چند واژه کلیدی قرآن کریم برای دستیابی به الگوی سبک زندگی انسان بهویژه در طول شب پرداخته شود. به همین منظور پس از ارائه تعریف واژگان زندگی و سبک زندگی، به معرفی روش معناشناسی پرداخته و ضرورت و چگونگی استفاده از روش «روابط معنایی» برای دستیابی به مفاهیم و مؤلفههای بنیادین را تبیین کردیم. در فرایند اجرای روش برای دستیابی به هدف تحقیق، به معناشناسی واژگان «لیل» و «سکینه» در قرآن کریم پرداخته شد و تلاش گردید فراتر از محتوای خاص این واژگان، روابط معنایی آنها با یکدیگر بررسی شود. در نهایت یافتههای تحقیق بیانگر آن بودند که سه واژه کلیدی به عنوان رابط معنایی این دو واژه قرآنی، نقش پررنگی بازی میکنند که عبارتند از: «عبادت»، «استراحت» و «ازدواج». بررسی دقیق آیاتی که بیانگر روابط معنایی فوق الذکر بودند، نشان داد که مجموعه این سه واژه در واقع بیانگر روابط انسان در سه حوزه رابطه با خدا، رابطه با خود و رابطه با دیگران است، لذا به همین دلیل کل یافتههای تحقیق را در این سه حوزه تقسیم کرده و به تبیین ماهیت و چیستی واژگان رابط معنایی در این سه حوزه پرداختیم. در حوزه رابطه انسانها با خدا، مهمترین کلیدواژه مطرح «عبادت» است که با زیرشاخههای «نماز خواندن»، «تسبیح گفتن» و «قرائت قرآن» در آیات مختلف بیان شده و کارکرد همه آنها ایجاد آرامش و سکینه دانسته شده است. در حوزه رابطه انسانها با خود، مهمترین کلیدواژه مطرح «استراحت» است که با زیرشاخههای «خوابیدن»، «مطالعه کردن»، «تفکر کردن» در آیات مختلف بیان شده و کارکرد همه آنها ایجاد آرامش و سکینه دانسته شده است. در حوزه رابطه انسانها با دیگران، مهمترین کلیدواژه مطرح «ازدواج» است که با زیرشاخه های «نکاح»، «حضور در خانواده و گفتگو با دیگران»، «ارضای نیازهای جنسی» در آیات مختلف بیان شده و کارکرد همه آنها ایجاد آرامش و سکینه دانسته شده است. توجه به مؤلفههای معنایی و آنچه به عنوان نتیجه تحلیل روابط معنایی واژگان لیل و سکینه در قرآن کریم به دست آمده، میتواند الگویی برای سبک زندگی اسلامی در جوامع انسانی باشد. | ||
کلیدواژهها | ||
قرآن کریم؛ سبک زندگی اسلامی؛ سکینه؛ لیل؛ روش معناشناسی؛ روابط معنایی | ||
عنوان مقاله [English] | ||
The Semantic Relations of "Peace" and "Night" in the Holy Quran and its Effect on Lifestyle | ||
نویسندگان [English] | ||
Maliheh Tahery Dolatabady1؛ Abolghasem Aasi Mozneb2؛ Ahmad Aare Zardini3؛ Seyed Hamid Shamerizy4 | ||
1PhD student in Quranic and Hadith Sciences, Islamic Azad University, Yazd, Iran. | ||
2Assistant Professor, Department of Quranic and Hadith Sciences, Islamic Azad University, Yazd, Iran | ||
3Associate Professor, Department of Quranic and Hadith Sciences, Faculty of Theology, Meybod University, Iran | ||
4Assistant Professor, Department of Quranic and Hadith Sciences, Islamic Azad University, Yazd, Iran. | ||
چکیده [English] | ||
Undoubtedly, one of the best and most authoritative ways to draw a pattern of Islamic lifestyle is to refer to the Holy Quran as a guidebook for humanity. This book has given instructions for human beings in both worldly and otherworldly parts. Regarding the encounter with the Holy Quran, it seems that the best way to discover and extract the Islamic lifestyle is to use the semantic method and identify the semantic relationships between Quranic words. If it is possible to discover and explain the meaningful semantic relationships between Qur'anic words and concepts, then many new questions can be answered. One of the most important Qur'anic words that express concepts about the Islamic lifestyle is the words "peace" and "night", which in this study to identify the concepts and semantic relationships between them, the method of "structural-descriptive semantics" has been used. The research findings indicate that there are three concepts of "worship", "rest" and "marriage" as a semantic link between the two words "night" and "peace" that the lifestyle pattern in the three areas of relationship with God, relationship Draws with oneself and relationships with others. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Holy Quran, Islamic lifestyle, tranquility, night, semantic method, semantic relations | ||
مراجع | ||
قرآن کریم. آزاد، حسین ( 1380)، «بررسی تأثیر آرامش عضلانی بر کاهش اضطراب»، فصلنامه روانشناسی، دوره 45، شماره 157. ابن بابویه، محمدبنعلی (1417)، الامالی، قم: نشر مؤسسه بعثت. ابن منظور، محمد بن مکرم، (1426ق)، لسان العرب، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات. امین، نصرت بیگم، ( 1389)، مخزن العرفان در تفسیر قرآن، اصفهان: نشر گل بهار. ایازی، محمدعلی (1383)، «معناشناسی و رابطه آن با دانش تفسیر قرآن کریم»، فصلنامه تحقیقات علوم قرآن و حدیث، شمارۀ 2، صص 66-45. ایزوتسو، توشیهیکو (1363)، خدا و انسان در قرآن، ترجمۀ احمد آرام. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی. باصری، احمد؛ علویوفا، حمید؛ رضایی، سیدفردین (1396)، «شیوههای ایجاد آرامش روانی از دیدگاه قرآن»، فصلنامه روانشناسی نظامی، دوره 8، شماره 31. بی یرویش، مانفرد (1374)، زبانشناسی جدید، ترجمه محمدرضاباطنی، تهران: نشر آگاه. جوادی آملی، عبدالله (1388)، تفسیر موضوعی قرآن، قم: نشر إسراء. حر عاملی، محمدبن حسن ( 1409)، وسایل الشیعه الی تحصیل مسائلالشریعه، قم: مؤسسه نشر اسلامی. راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412)، المفردات فی غریب القرآن، بیروت: دار العلم. شعیری، حمیدرضا (1388)، مبانی معناشناسی نوین، تهران: سمت. صفوی، کورش (1379)، درآمدی بر معناشناسی، تهران: سوره مهر. صفوی، کورش (1382)، معنی شناسی کاربردی، تهران: نشر همشهری. طاهرزاده، اصغر (1387)،زن آنگونه که باید باشد، اصفهان: نشر لب المیزان. طباطبائی، محمدحسین ( 1402)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات. طبرسى، فضل بن حسن (1380)، الآداب الدینیة للخزانة المعینیة، ترجمه عابدى، قم: نشر زائر. علیزمانی، امیرعباس (1386)، «معنای معنای زندگی»، فصلنامه نامه حکمت، شماره 17، صص 59-89. فخر رازی، محمد (بیتا)، تفسیر کبیر (مفاتیح الغیب)، بیروت: دار احیاء التراث العربی. فراهیدی، خلیل بن احمد، (1409)، کتاب العین، قم: نشر هجرت. فعالی، محمدتقی (1391)، «آرامش، رهیافت ها و راهکارها (با تأکید بر آموزه های اسلامی)»،پژوهشنامه اخلاق، سال پنجم، شماره 18. قرشی بنایی، علیاکبر (1412)، قاموس قرآن، تهران: دارالکتب الاسلامیه. کاویانی، محمد (1391)، سبک زندگیاسلامی و ابزار سنجش آن، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. کجباف، محمدباقر و دیگران (1390)، «رابطه سبک زندگی اسلامی با شادکامی»، فصلنامه روانشناسی دینی، شماره 7، صص 34-49. کشاورز افشار، حسین (1395)، «اثر گشتالتدرمانی بر اضطراب فراگیر و اضطراب امتحان دانشجویان»، فصلنامه روانشناسی، دوره 7، شماره 28. مامقانی، عبدالله (1427ق)، مرآة الکمال لمن رام درک مصالح الاعمال، قم: نشر دلیل ما. مجلسى، محمد باقر (1364)، بحار الأنوار الجامة لدرر الاخبار الائمة الاطهار علیهم السلام، بیروت: دار الکتب العلمیة. محجوب، محمدجعفر (1376)، مدینة الادب، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. مطیع، مهدی (1387)، رسالهدکتری: معناشناسی زیبایی در قرآن کریم، تهران: دانشگاه امام صادق(علیه السلام). مکارم شیرازی، ناصر و همکاران (1371)، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیه. ملکیان، مصطفی (1385)، معنای زندگی، تهران: نشر هستی نما. مهدوی کنی، سعید (1387)، «مفهوم سبک زندگی و گستره آن در علوم اجتماعی»، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، تهران: شورای عالی انقلاب فرهنگی. میرزایی اصل، ولی الله ( 1377)، «عوامل آرامش روح انسان از نظر قرآن»، نشریه دانشور، دوره 8، شماره33. نراقی، ملااحمد (1371)، معراج السعادة، قم: انتشارات هجرت. نظری، ایمان؛ محمدی، مسعود؛ نظیری، قاسم ( 1393)، «اثربخشی گشتالتدرمانی به شیوه گروهی بر کاهش علائم اختلال استرس پس از سانحه در جانبازان»، مجله روانشناسی بالینی، شماره 8، صص 89-103. هندی، ل. بی و دیگران (1383)، اوقات فراغت و سبک های زندگی جوانان، ترجمه فرامرز ککولی دزفولی و مرتضی ملانظر، تهران: سازمان ملی جوانان. Adler, a. (1956), the individual psychology of alfred adler, newyork: basic books inc. american heriage Dic. Heidegger, Martin,(1962), Being and Time, translate by J.Macquarrie & E.S Robinson, Harper, New York. Helicon, S. Reber, A, (1995), Dictionary of Psychology Oxford. Quinn, Philip, (2000), How Chirstianity Secures Lifes Meaning, in The Meaning of Life in the World Religions, e.d Runzo & Matin, Oxford. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 611 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 432 |