اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 508 |
| تعداد مقالات | 4,388 |
| تعداد مشاهده مقاله | 8,220,086 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,214,961 |
آثار و پیامدهای حسد در تعاملات فردی و اجتماعی در آموزه های قرآنی | ||
| علوم تربیتی از دیدگاه اسلام | ||
| مقاله 10، دوره 9، شماره 16، فروردین 1400، صفحه 179-203 اصل مقاله (996.25 K) | ||
| نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/edus.2020.239110.1387 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد علی همتی1؛ علی شیروانی شیری* 2 | ||
| 1استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، ایران. | ||
| 2استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، ایران. | ||
| چکیده | ||
| هدف پژوهش حاضر، مفهومشناسی حسد در قرآن و بررسی خاستگاه و پیامدهای آن در بعد فردی و اجتماعی و ارائه راهکارهای تربیتی است. پژوهش حاضر با رویکردی کیفی و بهرهگیری از دادههای کتابخانهای و روش تحلیلی ـ استنتاجی انجام شده و جامعه پژوهش آن شامل تمامی آیات قرآنی مرتبط با موضوع پژوهش و سایر اسناد مرتبط در قالب کتاب و مقاله است. روش نمونهگیری از نوع هدفمند است و یافتهها حکایت از آن دارد که حسد ناشی از ضعف ایمان و سستی در اعتقادات است و حب دنیا از مهم‌ترین عوامل زمینهساز حسد به‌حساب می‌آید. در تعاملات انسانی، گاه تمایزات فردی و گروهی، تبعیض میان افراد و گاه کمالطلبی انسان، او را به ورطه خودخواهی و دنیاطلبی میافکند که باعث میشود در تعاملات اجتماعی به‌دلیل برتریجویی و رقابتهای مادی، به داشتهها و برخورداریهای دیگران حسادت بورزد. ازجمله آثار و پیامدهای فردی حسد، سلب آرامش روحی و روانی، تضعیف ایمان و اعتقادات توحیدی از انسان و رضایت نداشتن از وضعیت موجود خود، قانع نبودن به داشتهها و شکرگزاری نکردن از خداوند است. در تعاملات اجتماعی نیز حسادت ممکن است همچون حلقه اولیه یک زنجیرهای از رذایل، پیدایش رذایل دیگر ازجمله خشم و غضب، خصومت و دشمنی، کینهورزی و بخلورزی را در وجود انسان باعث شود. همچنین از دست رفتن حرمت و کرامت انسان از دیگر پیامدهای حسد در تعاملات اجتماعی است. جلوگیری از برانگیختن خشم افراد، پرهیز از بخلورزی، پرهیز از خصومت، دشمنی و کینهتوزی، نداشتن تفاخر و ابراز نکردن توانمندیها، کنترل حب دنیا، توجه به استعدادها و علایق خاص افراد، زمینهسازی احساس حرمت و کرامت، توزیع متناسب محبت، زمینهسازی روحیه شکرگزاری، آگاهیبخشی و ایجاد بینش الهی، الگوپردازی و تقویت ایمان متربیان از راهکارهای تربیتی پژوهش حاضر به‌شمار می‌آید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| حسد؛ تعاملات فردی و اجتماعی؛ آموزههای قرآن؛ تربیت | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Effects and Consequences of Jealousy on Individual and Social Interactions in Quranic Teachings | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Ali Hemati1؛ Ali Shiravani Shiri2 | ||
| 1Assistant professor, Qurani University, Shiraz, Iran | ||
| 2Assistant professor, of the Department of Education, Farhangian University, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The aim of the present study is to conceptualize jealousy in the Qur'an and to investigate its origin and consequences in the individual and social dimensions and to provide educational solutions. The present study was conducted with a qualitative approach and using library data and inferential analytical method. Its research community includes all Quranic verses related to the research topic and other related documents in the form of books and articles. The sampling method was purposive. The findings suggest that jealousy is caused by a weak faith and weakness in beliefs and the love of the world is one of the most important factors in creating jealousy. In human interactions, sometimes individual and group distinctions, discrimination between individuals and sometimes human perfectionism, throws human into the abyss of selfishness and worldliness which makes him jealous of the possessions and possessions of others in social interactions due to superiority and material competition. Among the individual effects and consequences of jealousy are deprivation of peace of mind, weakening of monotheistic faith and beliefs in human beings and dissatisfaction with one's current situation, dissatisfaction with what one has and not giving thanks to God. In social interactions, jealousy, like the first link in a chain of vices, can cause the emergence of other vices, including anger, hostility, resentment, and avarice in human beings. Loss of human dignity is another consequence of jealousy in social interactions. Avoid provoking people, avoid stinginess, avoiding hostility, enmity and malice, not boasting and not expressing abilities, controlling the love of the world, paying attention to the special talents and interests of individuals, laying the groundwork for a sense of honor and dignity, proportionate distribution of love, laying the groundwork for gratitude, awareness and insight Divine, modeling and strengthening the faith of educators is one of the educational strategies of the present study. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Jealousy, Individual and Social Interactions, Quranic Teachings, Education | ||
| مراجع | ||
|
قرآن مجید (1397). (حسین انصاریان، مترجم).
نهج البلاغه (1392). (محمد دشتی، مترجم) (چاپ 10). قم: موعود اسلام.
عهد عتیق (1393). کتاب‌های شریعت، یا تورات براساس کتاب مقدس اورشلیم (پیروز سیار) (جلد 1). تهران: هرمس.
عهد عتیق (1397). کتاب‌های تاریخ براساس کتاب مقدس اورشلیم (پیروز سیار) (جلد 2). تهران: نشر نی.
ابنعاشور، محمدطاهر (1997م). التحریر و التنویر. تونس: دار سحنون.
ابنمنظور، محمد (1414ق). لسان العرب (طبع 3). بیروت: دار صادر.
ابوحیان، محمد بن یوسف (1420ق). البحر المحیط فى التفسیر. بیروت: دار الفکر.
باقری، خسرو (1395). درآمدی بر فلسفۀ تعلیموتربیت جمهوری اسلامی ایران: اهداف، مبانی و اصول (جلد 1) (چاپ 3). تهران: علمی و فرهنگی.
باقری، خسرو؛ توسلی، طیبه؛ و سجادیه، نرگس (1389). رویکردها و روشهای پژوهش در فلسفۀ تعلیموتربیت. تهران: پژوهشکدۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
بحرانى، سید هاشم (1416ق). البرهان فى تفسیر القرآن (قسم الدراسات الاسلامیة مؤسسة البعثة، محقق) (چاپ 1). تهران: بنیاد بعثت.
بیرجندی، زهرا؛ قطبی، ثریا؛ و شعیری، محمدرضا (1397). شناسایی مفهوم و ابعاد حسادت در قرآن و حدیث، و مقایسۀ آن با روانشناسی حسادت. دوفصلنامۀ روانشناسی بالینی و شخصیت، 2(32)، 249-266.
بیضاوى، عبدالله بن عمر (1418ق). أنوار التنزیل و أسرار التأویل (محمد عبدالرحمان المرعشلى، محقق) (چاپ 1). بیروت: دار احیاء.
بهپور، الهام؛ و ساجدی، مریم (1396). بررسی حسد و پیامدهای آن ازمنظر مدیریت اسلامی و مطالعات نوین مدیریتی. دومین کنگرۀ بین‌المللی علوم اسلامی. تهران.
پورامینی، محمدباقر (1391). سبک زندگی: منشور زندگی در منظر امام رضا (ع) (چاپ 2). مشهد: آستان قدس رضوی.
تهرانی، مجتبی (1387). اخلاق اللهی: آفات زبان (جلد 4) (چاپ 9). تهران: پژوهشکدۀ فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
تهرانی، مجتبی (1395). اخلاق اللهی: مباحث قوۀ غضبیه (جلد 7) (چاپ 1). تهران: پژوهشکدۀ فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
جعفر بن محمد، امام ششم علیه‌السلام (1400ق). مصباح الشریعة (چاپ 1). بیروت: اعلمی.
جمشیدیان، اکرم (1388). جلوههایی از اخلاق در قرآن. ماهنامۀ پیام زن، (209)، 90-91.
جوهری، ابونصر (1404ق). الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربیة. بیروت: دار العلم.
حسینیزاده، سید علی؛ و مشایخی، شهابالدین (1393). روشهای تربیتی در قرآن (جلد 2). قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
داودی، محمد؛ و حسینیزاده، سید علی (1398). سیرۀ تربیتی پیامبر (ص) و اهلبیت (ع) (چاپ 12). تهران: سمت.
ذوالفقاری، شهابالدین؛ نجاریان، زکیه؛ و نجاریان، بتول (1393). راهکارهای درمان حسادت ازدیدگاه اسلام و روانشناسی. معرفت، 23(205)، 99-114.
راغب، حسین (1383). ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن (سید غلامرضا خسروی حسینی، مترجم) (چاپ 4). تهران: مرتضوی (نشر اثر اصلی: 1412ق).
زمخشرى، محمود (1407ق). الکشّاف عن حقائق غوامض التنزیل. بیروت: دار الکتاب العربی.
زیبایینژاد، مریم (1391). بیماری‌های دل و روش بهبود آن ازمنظر قرآن و ادبیات عرفانی. نشریۀ عرفان اسلامی، 32، 83.
سعدی شیرازی، مصلحالدین (1386). کلیات سعدی (محمدعلی فروغی، مصحح) (چاپ 1). مشهد: بِهنشر.
طباطبایی، محمدحسین (1374). المیزان فى تفسیر القرآن (سید محمدباقر موسوى همدانى، مترجم) (چاپ 5). قم: انتشارات اسلامى جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیه.
طباطبایی، محمدحسین (1417ق). المیزان فى تفسیر القرآن. قم: انتشارات اسلامى جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
طبرسی، فضل (1360). مجمع البیان فی تفسیر القرآن (چاپ 1). تهران: فراهانی.
طبرسی، فضل (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. تهران: ناصرخسرو.
طبری، محمد (1420ق). جامع البیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار المعرفة.
طوسی، نصیرالدین (1356). اخلاق ناصری (مجتبی مینوی و علیرضا حیدری، مصحح). تهران: خوارزمی.
عروسى حویزى، عبدعلی (1415ق). تفسیر نور الثقلین (چاپ 4). قم: اسماعیلیان.
علیمحمدی، مجید؛ و جلیلی راد، سید احمد (1392). تأثیر بخل بر سبک زندگی فردی- اجتماعی و شیوههای درمان آن. پیوند، (411)، 44-46.
غزّالی، محمد (1384). کیمیای سعادت (چاپ 2). بهاهتمام پروین قاسمی. تهران: پیمان.
فخرالدین رازى، محمد (1420ق). مفاتیح الغیب (چاپ 3). بیروت: دار احیاء.
فراء، یحیی (بیتا). معانى القرآن (احمد یوسف نجاتى، محمدعلى نجار و عبدالفتاح اسماعیل شلبى، محققان) (چاپ 1). مصر: دار المصریة.
فلسفی، محمدتقی (1354). گفتار اخلاقی: اخلاق ازنظر همزیستی و ارزشهای انسانی (جلد 1). تهران: معارف اسلامی.
فیومى، احمد (1414ق). المصباح المنیر فى غریب الشرح الکبیر للرافعی (چاپ 2). قم: دار الهجرة.
قرائتی، محسن (1387). تفسیر نور (جلد 10) (ویراست 2). تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن.
قرطبى، محمد (1364). الجامع لأحکام القرآن (چاپ 1). تهران: ناصرخسرو.
کامرانیان، عباسعلی (1395). نکته‌های قرآنی دربارۀ حسود و حسادت (چاپ 1). تهران: نور قرآن و اهلبیت (ع).
کریمی، عبدالعظیم (1394). تزکیه به‌مثابۀ تربیت سلبی دربرابر تدسیه به‌مثابۀ تربیت ایجابی. دوفصلنامۀ تربیت اسلامی، 10(21)، 101-121.
کلینی، محمد (1351). خلاصهای از اصول کافی (علی‌اصغر خسروی شبستری، مترجم). تهران: خرمی.
کلینى، محمد (1407ق). کافی (على‌اکبر غفارى و محمد آخوندى، محققان) (چاپ 4). تهران: دار الکتب الإسلامیة.
کومبز، جرالد؛ و دنیلز، لو روی بی. (1394). پژوهش فلسفی: تحلیل مفهومی (خسرو باقری، مترجم). در: ادموند سی. شورت. روششناسی مطالعات برنامۀ درسی (محمود مهرمحمدی و همکاران، مترجمان). تهران: سمت.
کیمیایی، مسعود (1393). حسد بر زندگی عین‌القضاة (چاپ 3). تهران: ثالث.
مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیموتربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران (1390). تهران: دبیرخانۀ شورای عالی آموزشوپرورش.
مجلسى، محمدباقر (1403ق). بحار الأنوار (چاپ 2) (جمعى از محققان، مصححان). بیروت: دار إحیاء.
مقدسى، مطهر (1374). آفرینش و تاریخ (محمدرضا شفیعى کدکنى، مترجم) (چاپ 1). تهران: آگه.
مطهری، مرتضی (1385). حکمتها و اندرزها (جلد 1) (چاپ 20). تهران: صدرا.
مکارم شیرازی، ناصر (1374). تفسیر نمونه. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
مولوی، جلالالدین (1389). مثنوی معنوی (چاپ 1) (مطابق نسخۀ رینولد الین نیکلسون و با مقدمۀ استاد فروزانفر). تهران: سلسلۀ مهر.
نراقی، احمد (1391). معراج السعادة. قم: آیین دانش.
Eisner, W. E. (1994). The Educational Imagination. New York: McMillan, College Puplishing Company. Smith, R. H.; and Kim, S. H. (2007). Comprehending Envy. Psychological Bulletin. 133, 46-64. Shamionov, R. (2014). Envy, Personality’s Riskiness and Methods for Achieving of High Economic Status. Open Journal of Social Sciences, 2, 110-113. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 717 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 516 |
||