تعداد نشریات | 20 |
تعداد شمارهها | 508 |
تعداد مقالات | 4,388 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,220,069 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,214,944 |
پدیدارشناسی عوامل مؤثر بر شکلگیری هویت ایرانی– اسلامی جوانان از دیدگاه متخصصان | ||
علوم تربیتی از دیدگاه اسلام | ||
مقاله 3، دوره 8، شماره 15، مهر 1399، صفحه 53-76 اصل مقاله (764.5 K) | ||
نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/edus.2021.240344.1436 | ||
نویسندگان | ||
معصومه راشدی1؛ زهره موسی زاده* 2؛ خدیجه ابوالمعالی الحسینی3؛ فریبرز باقری4 | ||
1دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. | ||
2دانشیار گروه علوم تربیتی دانشگاه امام صادق (ع) پردیس خواهران | ||
3دانشیار گروه روانشناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. | ||
4دانشیار گروه روانشناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. | ||
چکیده | ||
هدف پژوهش حاضر، بررسی دیدگاه متخصصان درخصوص عوامل مؤثر بر شکل گیری هویت ایرانی ـ اسلامی جوانان براساس تجربه زیسته آنان است. روش پژوهش، پدیدارشناسی توصیفی است و جامعه آماری در برگیرنده اساتید و متخصصان مرتبط با حوزه پژوهش در سال 1398 است. 11 نفر از متخصصان بهروش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده و بهمنظور گردآوری دادهها، مصاحبه نیمه ساختار یافته تا رسیدن به اشباع نظری بهعمل آمد. داده ها با روش کلایزی و با کمک نرم افزار MAXQDA تحلیل شدند. در فرایند تحلیل متن و انجام مراحل کدگذاری، 5 مفهوم کلی و 12 زیرمقوله احصاء شد. یافته های پژوهش بیانگر مفاهیم و مقوله های متعددی ازجمله عوامل فردی (تکالیف رشدی و خودباوری)، عوامل خانوادگی (کارکرد رشدمحور خانواده، ویژگیهای خانواده کارآمد و ناکارآمدی روابط در خانواده)، عوامل فرهنگی (فرصت ها و تهدیدهای نظام آموزشی و عوامل تسهیل کننده فرهنگی)، عوامل اجتماعی (احترام به خرده فرهنگ ها و الگوهای هویتساز) و عوامل سیاسی ـ اقتصادی (ضعف اعتماد سیاسی و حمایت های کلانسیستم) بود. نتایج این پژوهش مورد استفاده اساتید، دانشجویان و دستاندرکاران نظام آموزش عالی و سیاستگذاران، برنامه ریزان و مشاوران حوزه جوانان قرار می گیرد. | ||
کلیدواژهها | ||
هویت ایرانی- اسلامی؛ عوامل فردی؛ عوامل اجتماعی؛ عوامل خانوادگی؛ عوامل فرهنگی؛ عوامل سیاسی ـ اقتصادی | ||
عنوان مقاله [English] | ||
Phenomenology of factors affecting the formation of Iranian-Islamic identity of youth from the perspective of experts | ||
نویسندگان [English] | ||
masoumeh Rashedi1؛ ZOHREH MOUSAZADEH2؛ Khadijeh Abolmaali Alhosseini3؛ Fariborz Bagheri4 | ||
1PhD student in Educational Psychology, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran. | ||
2Associate Professor of the Department of Educational Science, Imam Sadiq(P.) University, Tehran, Iran. | ||
3Associate Professor of the Department of Psychology, Islamic Azad University, Roodehen Branch, Tehran, Iran. | ||
4Associate Professor of the Department of Psychology, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran. | ||
چکیده [English] | ||
The purpose of this study was to investigate the views of experts on the factors affecting the formation of Iranian-Islamic identity of young people based on their lived experience. The method of this research was descriptive phenomenology.The research method was descriptive phenomenology and society including professors and experts related to the field of research in 2019. 11 experts were selected by purposive sampling method and in order to collect data, semi-structured interviews were conducted to achieve theoretical saturation. Data was analyzed by Colaizzi method and MAXQDA software. In the process of text analysis and coding steps, 5 general concepts and 12 subcategories were counted. The research findings express several concepts and categories including individual factors (developmental tasks, self-confidence), family factors (family growth-oriented function, efficient family characteristics and inefficiency of family relationships), cultural factors (opportunities and threats of the education system and cultural facilitators), social factors (respect for petty cultures and identity-making patterns) and political-economic factors (weak political trust and macro system supports). The results of this research can be used by professors, students and those involved in the higher education system and policy makers, planners and consultants in the field of youth. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Iranian-Islamic identity, Individual factors, Social factors, Family factors, Cultural factors, Political-economic factors | ||
مراجع | ||
قرآن کریم. ترجمه آیتالله مکارم شیرازی. آقاپور، الف. (1391). بررسی عوامل فرهنگی اجتماعی مرتبط با هویت ملی جوانان نظامی. مطالعه موردی: شهرک شهید محلاتی. فصلنامه مطالعات ملی. دوره 13 (2) (50)، 162-143. احدی، ح.؛ و جمهری، ف. (1386). روانشناسی رشد نوجوانی و بزرگسالی: جوانی، میانسالی، پیری. تهران: آینده روشن. احمدلو، ح. (1381). رابطه هویت ملی و هویت قومی در بین جوانان تبریز. فصلنامه مطالعات ملی. 4 (13)، 103-115. احمدی، ح. (1390). بنیادهای هویت ملی ایرانی: چارچوب نظری هویت ملی شهروندمحور. ج دوم. تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی. احمدی، ح.؛ راشدمحصل، م.؛ و بیات، ک. (1395). هویت ایرانی در گستره تاریخ اجتماعی ایران. فصلنامه نقد کتاب. 3 (11)، 24-19. اردوان، الف.؛ و میرفردی، الف. (1393). هویت دینی و عوامل اجتماعی تأثیرگذار بر آن (مورد مطالعه دانشجویان دانشگاه یاسوج). فصلنامه فرهنگ در دانشگاه اسلامی. 4 (1) (10)، 165-147. اسلامی هرندی ف.؛ کریمی، ف.؛ و نادی، م. (1397). طراحی مدل عدالت آموزشی جهت نظام آموزش و پرورش رسمی و عمومی و اعتباریابی آن. فصلنامه مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی. 3 (3) (8)، 7-28. اعتصامیپور، ر.؛ باقری، ف.؛ و زارع بهرامآبادی، ب. (1399). بررسی الگوی ارتبط والد ـ فرزند با مهارتهای ارتباطی و واسطهگری عزت نفس دانشجویان. دوفصلنامه تربیت اسلامی. (31)، 125-109. افشانی، ع.؛ و موسوی ندوشن، م. (1396). بررسی رابطه بین مصرف رسانه و هویت ملی از دیدگاه جوانان 29-15 ساله شهر یزد در سال 1394. فصلنامه رسانه. 28 (1)، 136-121. اکبری، ع. (1399). مؤلفههای هویت ایرانی ـ اسلامی در منظومه فکری مقام معظم رهبری. فصلنامه مطالعات ملی. (83)، 64-45. باقری، ح.؛ و جعفری فوتمی، م. (1395). رابطه سبکهای هویت و عزت نفس در دانشجویان. سومین کنفرانس بینالمللی نوآوریهای اخیر در روانشناسی، مشاوره و علوم رفتاری. تهران، بازیابی شده در وبسایت https://civilica.com/doc/612853 باقری دولتآبادی، ع.؛ و زارعیان جهرمی، ف. (1392). رابطه فضای مجازی و هویت دینی و ملی (نمونه موردی دانشجویان دانشگاه یاسوج). فصلنامه راهبردی بسیج. 16 (61)، 182-149. باقری، ف. (1392). الگوی ارتباط والد ـ فرزند، مدل نظری فرزندباوری برمبنای هستیشناسی و انسانشناسی. فصلنامه علوم تربیتی از دیدگاه اسلام. 1 (1)، 38-5. برک، ل. (2007)، روانشناسی رشد (از نوجوانی تا پایان زندگی). ترجمه یحیی سید محمدی (1387). ج دوم، ویراست چهارم. تهران: ارسباران. بشارت، م.؛ شفیعی ر.؛ و رحیمی، ع. (1395). رابطه بین کنشوری ادراک شده خانواده و سبکهای هویت: نقش واسطهای استحکام من. فصلنامه خانوادهپژوهی. 33 (49)، 24-7. بهزادفر، ف.؛ عربخزائلی، ن.؛ خانی، ح.؛ زمانی، ن.؛ و زمانی، س. (1396). رابطه بین حمایت اجتماعی ادراک شده و عزت نفس با رضایت از زندگی در دانشجویان. فصلنامه پژوهش سلامت. 3 (1)، 52-45. پنجهپور، ن.؛ معمار، ث.؛ و شیخ، ح. (1394). بررسی نقش هویت دینی بر حفظ آثار فرهنگی در بین جوانان اصفهان. فصلنامه جامعهشناسی کاربردی. 26 (3)، 194-173. پورابراهیم، ت.؛ حیدری، ج.؛ و خوشکنش، الف. (1390). رابطه شیوه فرزندپروری با سبکهای هویتیابی و گرایش به مشاغل در نوجوانان. فصلنامه مشاوره شغلی و سازمانی. (8)، 24-11. پوردهقان، پ.؛ منصور، م.؛ و باقری، ف. (1395). گسست در روابط بین نسلی و تأثیر آن در شکلگیری هویت فرزند خانواده ایرانی. فصلنامه علوم روانشناختی. 15 (58)، 184-167. پیروی، ن.؛ و رجایی، ع. (1395). اثربخشی آموزش مهارت خودآگاهی با دیدگاه وجودی بر کاهش بحران هویت نوجوانان. سومین کنفرانس بینالمللی نوآوریهای اخیر در روانشناسی، مشاوره و علوم رفتاری. تهران. بازیابی شده در وب سایت Https://civilica.com/doc/612753. جعفرزاده، ف.؛ و حیدری، ح. (1393). فراتحلیل رابطه هویت ملی و هویت قومی در ایران. فصلنامه راهبرد اجتماعی فرهنگی. 3 (11)، 96-63. جوادی آملی، ع. (1379). صورت و سیرت در قرآن: جایگاه دین در هویت انسان. قم: إسرا. جنکینز، ر. (1996). هویت اجتماعی. ترجمه یاراحمدی، ت. (1381)، تهران: شیرازه. حاجیانی، الف. (1391). هویت ایرانی ـ اسلامی و امنیت پایدار جمهوری اسلامی. فصلنامه آفاق امنیت. 5 (14)، 129-150. حجازی، الف.؛ و فارسینژاد، م. (1390). سبکهای پردازش هویت: تعامل جنسیت و فرهنگ. فصلنامه مطالعات زنان. 5 (2)، 48-30. حسینپور، ج.؛ و عربمؤمنی، ع. (1396). تأثیر شبکههای اجتماعی مجازی بر هویت نهاد خانواده. فصلنامه برنامهریزی رفاه و توسعه اجتماعی. 8 (32)، 60-33. حسینی، ع. (1395). بررسی شکاف و زمینههای آن در لایههای فرهنگی هویت ایران. فصلنامه معرفت فرهنگی اجتماعی. 7 (4) (28)، 82-59. حقیقت، ص. (1397). هویت ایرانی ـ اسلامی: تحلیلی گفتمانی. دوفصلنامه حقوق بشر. (13) 1، 110-91. حیدری، س.؛ سامانی، س.؛ سهرابی، ن.؛ و مهریار، الف. ه. (1397). مدل ساختاری عوامل خانوادگی با نقش واسطهگری عوامل فردی برای رفتارهای تحصیلی دانشآموزان. فصلنامه روشها و مدلهای روانشناختی. 9 (34)، 159-174. خامنهای، ع. (1377). سخنرانی در جمع مردم در حرم رضوی. اول فروردین. بازیابی شده در وب سایت 2879https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=. خدرویسی، ح.؛ رنگریز، ح.؛ صلواتی، ع.؛ و سلطانپناه، ه. (1398). شناسایی و بررسی مدل عملکرد سازمانی تحولآفرین. فصلنامه مدیریت نوآوری در سازمان های دفاعی. 2 (3)، 143-166. خرمشاد، م.؛ و کلانتر مهرجردی، ع. (1396). تبیین گفتمانی از الگوی هویت ملی جریان اسلامگرایی (پیش و پس از انقلاب اسلامی). فصلنامه علمی ـ پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی. 14 (49)، 224-199. دکومب، و. (2014). فرد، طبقه، گروه اجتماعی؛ بحران هویت (مقاله)، ترجمه اسپیلی، ر. (1393). بازیابی شده در وب سایت Htt://www.monde-diplomatique.fr/2014/02 /DESCO MBES /50108 رایس، ف. (2001). رشد انسان: روانشناسی رشد از تولد تا مرگ. ترجمه مهشید فروغان (1394). ویراست 4، چ 8. تهران: ارجمند. رسولزاده، م.؛ و شیخالاسلامی، ر. (1392). تقویت خودباوری ملی؛ تقویت هویت ملی و قومی. کنگره پیشگامان پیشرفت. 1392، دوره 4. بازیابی شده در وب سایت www.sid.ir. رزازیفر، الف (1379). الگوی جامعهشناختی هویت ملی در ایران: با تأکید بر رابطه میان هویت ملی و ابعاد آن. فصلنامه مطالعات ملی. 2 (5)، 134-102. زالیزاده، م.؛ باقری، م.؛ و ملتفت ح. (1397). بررسی عوامل خانوادگی مؤثر بر مدارای اجتماعی: مورد مطالعه دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز. فصلنامه جامعهشناسی کاربردی. 29 (70)، 146-129. سعیدی، ر.؛ و کیا، الف. (1385). نقش جهانی شدن و رسانهها در هویت فرهنگی. تهران: خجسته. شریفزاد، ح.؛ میرمحمدتبار الف.؛ و سهرابی، م. (1394). بررسی نقش استفاده از فناوریهای نوین (ماهواره و اینترنت) بر هویت دانشآموزان. فصلنامه پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی. (23)، 125-103. شریفی، ف.؛ امیری، ش.؛ و قاسمی، و. (1397). پیشبینی هویت اخلاقی نوجوانان براساس عملکرد خانواده. دوفصلنامه دستاوردهای روانشناختی (علوم تربیتی و روانشناسی). 25 (1)، 58-45. صالحی امیری، ر.؛ نوبخت حقیقی، م.؛ و ذرهپرست ملکزاده، ط. (1393). بررسی عوامل مؤثر بر ارتقای هویت ملی دانشجویان (مطالعه موردی: دانشجویان مدیریت امور فرهنگی دانشگاه جامع علمی ـ کاربردی). فصلنامه راهبرد اجتماعی فرهنگی. 3 (11)، 116-97. صالحی عمران، الف. (1387). بررسی میزان توجه به مؤلفههای هویت ملی در کتابهای درسی دوره راهنمایی. فصلنامه مطالعات ملی. 9 (3)، 77-60. عدلیپور، ص.؛ قاسمی، و.؛ و کیانپور، م. (1392). شبکه فیسبوک و هویت ملی جوانان. فصلنامه مطالعات ملی. 14 (4) (56)، 164-141. عسگری، ف.؛ میرزایی، م.؛ تبری، ر.؛ و کاظمنژاد، الف. (1395). بررسی وضعیت ابعاد عزت نفس در بین دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی گیلان. فصلنامه پژوهش در آموزش علوم پزشکی. 8 (2)، 26-18. عمید، ح. (1391). فرهنگ عمید. چ 38. تهران: امیرکبیر. عیوضی، غ. م (1394). بررسی جامعهشناختی شکاف نسلی در ایران پس از انقلاب اسلامی با تأکید بر عناصر فرهنگی هویت ایرانی. فصلنامه اسلام و مطالعات اجتماعی. 3 (3)، 120-90. فرازی، ف.؛ اسمعیلی، م.؛ اسکندری، ح.؛ و حاتمی، م. (1397). تأثیر آموزش الگوی تعلیمی بر روابط والد ـ فرزند و هویت ملی و دینی. فصلنامه پژوهش در نظامهای آموزشی. 12 (41)، 47-27. فرزبد، م.؛ رضایی، الف.؛ و جانعلیزاده چوببستی، ح. (1397). حافظه جمعی و هویت ایرانی. فصلنامه مطالعات ملی. 19 (1) (73)، 20-3. فلاحزاده، م. (1391). مطالعه عوامل اجتماعی مؤثر بر شکلگیری هویت (ملی ـ دینی) در بین جوانان 15 تا 30 سال شهر تهران. پایاننامه دکتری. دانشگاه علامه طباطبایی. فیاض، ر.؛ عامری، ف.؛ و بشارت، م. ع. (1394). مقایسه بین سبکهای فرزندپروری والدین و استحکام من فرزندان. فصلنامه رویش روانشناسی. 4 (10)، 128-109. قاسمی، م.؛ و احمدی، م. (1395). فضای مجازی؛ فرصتها و چالشهای هویت دینی در بین جوانان ایرانی. فصلنامه رهآورد نور. 15 (56) (73)، 41-28. قرهباغی، ف. (1389). نقش تعارض زناشویی رابطه والدین با کودک در نشانههای آسیبشناختی عاطفی و رفتاری کودک. فصلنامه پژوهشهای روانشناختی. 13 (1)، 108-89. کاروانی، ع. (1397). تعامل در فضای مجازی و تأثیر آن بر هویت ملی دانشجویان دانشگاه سیستان و بلوچستان. فصلنامه مطالعات ملی. 19 (2) (74)، 128-113. کاوندی، ز.؛ و صفورایی پاریزی، م. (1391). عزت نفس، احترام به ملکوت خویشتن. فصلنامهای در عرصه مطالعات زنان و خانواده. 5 (12)، 189-165. کتابی، م.؛ ادیبی سده، م.؛ قاسمی، و.؛ و صادقی ده چشمه، س. (1389). سنجش اعتماد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن در مراکز شهرستانهای چهارمحال و بختیاری. فصلنامه جامعهشناسی کاربردی. 21 (4) (40)، 122-97. کرسول، ج. د. (2007). پویش کیفی و طرح پژوهش: انتخاب از میان پنج رویکرد: روایتپژوهی، پدیدارشناسی، نظریه دادهبنیاد، قومنگاری و مطالعه موردی. ترجمه حسن داناییفرد و حسین کاظمی. (1394). چ دوم. تهران: صفّار. کلینی، م. (1413 ق). فروع الکافی. تهران: المکتبه الاسلامیه. گلاسر، و. (1990). مدارس بدون شکست. ترجمه حمزه، ساده. (1397). چ 9. تهران: رشد. گیدنز، آ. (1991). تجدد و تشخص. ترجمه ناصر موفقیان. (1383). چ 3. تهران: نی. محمدپور، الف. (1392). روش تحقیق کیفی ضد روش (مراحل و رویههای عملی در روششناسی کیفی). ج 2، چ 2. تهران: جامعهشناسان. مرادی، ر.؛ و خانمحمدی، الف (1399). بررسی دینداری شهر جوانان شهر پلذهاب و برخی عوامل مرتبط با آن. فصلنامه جامعهشناسی کاربردی. 31 (1) (77)، 132-109. مرادی، ع.؛ و ابطحی، م. (1395). جایگاه هویت ملی در گفتمان مردمسالاری دینی. فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی. 13 (46)، 200-177. مسلمنژاد، ز.؛ و قاسمپور، م. (1397). هویت، رشد و تعالی همه جانبه اوان کودکی. همایش ملی هویت کودکان ایران اسلامی در دوره پیش دبستانی. دوره 1. 30 آبان. مصدقی، ه. (1390). علل مهاجرت نخبگان ایران به خارج. بازیابی شده در وب سایت: http://borhan.ir/FullStory/NEWS/?ID=2696
مطهری، م. (1382). تعلیم و تربیت در اسلام. چاپ چهارم. تهران: صدرا. مظاهری، الف.؛ و رضاخانی، س. (1396). اثربخشی آموزش مهارتهای ارتباطی بر افزایش عزت نفس و کاهش تعارضات والد ـ فرزند در دختران دبیرستانی. فصلنامه پژوهش در نظامهای آموزشی. 11 (37)، 131-149. معین، م. (1391). فرهنگ معین. ج 6، چ 11. مهرابیکوشکی، ر.؛ امامجمعهزاده، ج.؛ مسعودنیا، ح.؛ و ربانی خوراسگانی، ع. (1395). نقش سبکهای هویتی در تبین هویت ملی: مورد مطالعه دانشجویان دانشگاه اصفهان. فصلنامه جامعهشناسی کاربردی. 27 (2) (62)، 43-60. میر، م. (1392). ضرورت آگاهی نسبت به هویت اسلامی ایرانی. کنگره پیشگامان پیشرفت. دوره 4. بازیابی شده در وب سایت www.sid.ir. هاشمی، ف.؛ و هاشمی، ش. (1398). سنتزپژوهی تأثیر شبکههای اجتماعی مجازی بر سبک زندگی. دومین همایش ملی پیشرفتهای نوین در عرصه علم و فراعلم. مشهد. https://civilica.com/doc/937738 هانتینگتون، س. (1996). برخورد تمدنها و بازسازی نظم جهانی. ترجمه حمید رفیعی، محمدعلی (1378). تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی. نادری، م.؛ ماهروزاده، ط.؛ سجادی، م.؛ و صمدی، پ. (1397). تبیین مبانی فلسفی هویت ایرانی ـ اسلامی. اندیشههای نوین تربیتی، 14 (3)، 35ـ7. نصری، ق. (1387). مبانی هویت ایران. تهران: موسسه مطالعات ملی. نیازی، م.؛ افرا، ه.؛ نژادی، الف.؛ و سخایی، الف. (1397)، فراتحلیل رابطه سرمایه فرهنگی و سبک زندگی. فصلنامه جامعهشناسی کاربردی (دانشگاه اصفهان). 29 (4)، 20-1. یحییزاده جلودار، س.؛ حیدری، ش.؛ و موسوی تروجنی، ر. (1397). اثربخشی آموزش خودآگاهی بر هویتیابی و مسئولیتپذیری دانشآموزان مقطع متوسطه دوم. فصلنامه روانشناسی و روانپزشکی. 5 (4) (19)، 52-62.
Barewet, M. (2010). Teaching your child responsibility. Pagewise. Inc. Berzonsky, M. D., Branje, S. J. T., & Meeus, W. (2007). Identity processing style, psychosocial resources, and adolescents’ perceptions of parent-adolescent relations. Journal of Early Adolescence. 27, 324–335. Decombe, V. (2014). Person, class, social group; identity crisis. (Espili, R., Trans). Retreieved from http://www.monde Ha, S. E., & Jang, S. J. (2015). Immigration, threat perception, and national identity: Evidence from South Korea. International Journal of Intercultural Relations. 44, 53-62. Hall, S. (1996) “Cultural identity and diaspora”, in J, Rutherford (Ed.), Identity: Community Culture .London: Lawrence &Wishart. Idris, F., Hassan, Z., Ya’acob, A., Gill, S. K., & Awal, N. A. M. (2012). The role of education in shaping youth's national identity. Procedia-Social and Behavioral Sciences. 59, 443-450. Talebi, M., Dehqan, H., Nouroozi, F. (2020). Study of the role of use of cyber social networks in family identity(case study: Citizens of Tehran). Arch Pharma Pract. 11 (S1): 9-41. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 709 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 595 |