اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 508 |
| تعداد مقالات | 4,388 |
| تعداد مشاهده مقاله | 8,220,105 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,214,971 |
حریم‌های ربا در فقه اسلامی؛ دلالت‌هایی برای الگوی بانکداری اسلامی | ||
| مطالعات اقتصاد اسلامی | ||
| مقاله 10، دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 26، فروردین 1400، صفحه 309-336 اصل مقاله (611.71 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/ies.2021.75623 | ||
| نویسنده | ||
| سیدامراله حسینی* | ||
| استادیار گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشکده علوم و تحقیقات اسلامی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران | ||
| چکیده | ||
| حرمت ربا به‌عنوان یکی از احکام مسلّم اسلامی مورد پذیرش است، ولی در اینکه ربای محرم چیست و اقسام آن کدام است؟ اتفاق‌نظر وجود ندارد، قدر متیقن از آن قرض به‌شرط زیاده است، ولی در روایات اسلامی موارد متعددی به‌عنوان ربا تحریم شده است که به‌ظاهر این ماهیت را ندارد، باید دید مبنای تحریم در این موارد چیست؟ آیا ربا یک ماهیت دارد که همه این موارد و از‌جمله قرض ربوی مصادیق آن مفهوم کلی هستند؟ یا اینکه ماهیت ربا منحصر در قرض ربوی است که در این صورت باید دید تحریم موارد دیگر چه مبنایی دارد؟ پاسخ به این پرسش نقش بسیار کلیدی در طراحی و ارزیابی عملیات بانکی دارد، اگر ربا منحصر به قرض باشد، می‌توان تسهیلات را در قالب قراردادهای دیگری تنظیم کرد که دریافت زیاده مطابق التزام اصلی مانعی ندارد ولی بنا بر نظر دیگر موارد مذکور ماهیت ربوی دارد، و باید از آن احتراز کرد، پژوهش پیشِ‌رو به روش استقرا و تحلیل موارد به این نتیجه رسیده است که تحریم ربا تنها در قرض ربوی توجیه حقوقی و عقلی دارد و در موارد دیگر ماهیت و مفهوم ربا وجود ندارد، در‌عین‌حال دلیل تحریم آن در روایات نوعی ارشاد و دلالت بر ایجاد حریم برای رباست تا ربای قرضی را به موارد دیگر تبدیل نسازند، و ماهیت ربا را در فرم‌ها و قالب‌های بعضاً نوپدید پیاده نسازند، امری که امروزه در طراحی نظام مالی و بانکداری اسلامی مغفول افتاده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ربا؛ قرض ربوی؛ حریم‌های ربا؛ بانکداری اسلامی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Privacies of Usury in Islamic Jurisprudence;Implications for the Islamic Banking Model | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Sayed Amrollah hosseini | ||
| Assistant Professor, Department of Islamic Jurisprudence and Law, Faculty of Islamic Sciences and Researches, Imam Khomeini International University (IKIU), Qazvin, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| The prohibition of usury is accepted as one of the indisputable rules of Islam, But there is no consensus in concept and types of it, The certainty of that is Usurious Loan ,But in Islamic traditions threr is Numerous cases that is prohibited as Riba, withot the nature of usury, What is the basis of this prohibition? Does usury have a nature that all of these things, including usury loan, are examples of that general concept? Or the nature of usury is unique to usury loan, In this case, what is the basis for prohibiting other cases? The answer to this question plays a very key role in the design and evaluation of banking operations, If the interest is limited to the loan, the facility can be arranged in the form of other contracts that There is no problem in receiving too much in accordance with the main obligation, But according to another opinion these cases are of the nature of usury And it should be avoided, in this research by induction and analysis has reached this conclusion The Riba Prohibition only in loan has legal and rational justification, In other cases, there is no nature of usury, The reason for its prohibition in Islamic traditions is to create privacy for usury,in order to peoples don’t convert loans to the other cases and do not implement usury in new forms Something that has been neglected today in the design of the Islamic financial and banking system. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Riba, Borrow Usury, Privacies of Usury, Islamic Banking | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم آخوند خراسانی، محمد کاظم (1431ق). کفایة الأصول. چاپ هفتم. قم: مؤسسة النشر الإسلامی. ابن بابویه، محمد بن على (1385). علل الشرائع. چاپ اول. قم: داوری. ابن بابویه، محمد بن على (1413ق). من لایحضره الفقیه. چاپ دوم. قم: دفتر انتشارات اسلامی ابن رشد، محمد (1988م). بدایة المجتهد و نهایة المقتصد. بیروت: دارالقلم. ابن قیم، محمد بن أبی بکر (1411ق). إعلام الموقعین. چاپ اول. بیروت: دار الکتب العلمیة. ابن منظور، محمد بن مکرم (1414ق). لسان العرب. چاپ سوم. بیروت: دار الفکر. اراکی، محمد علی (1415ق). کتاب البیع. چاپ اول. قم: مؤسسه در راه حق. انصاری، مرتضی (1415ق)، کتاب المکاسب. چاپ اول. قم: کنگره. بخاری، محمد بن اسماعیل (1401ق). صحیح البخاری. بیروت: دارالفکر. بخش فرهنگی جامعه مدرسین (1381)، ربا. چاپ اول. قم: بوستان کتاب. بدوی، ابراهیم، زکی الدین (1383). نظریه الربا المحرم فی الشریعه الاسلامیه. القاهره: مطبوعات المجلس الاعلی لرعایه الفنون و الآداب و العلوم الاجتماعیه. تبریزی، میرزا جواد (1416ق). إرشاد الطالب. چاپ سوم. قم: اسماعیلیان. ترمذی، محمد بن عیسی (1403ق). سنن الترمذی. چاپ دوم. بیروت: دارالفکر. تسخیری، محمد‌علی (1382). «شرط کیفری مالی در بانکداری بدون ربا». فقه اهلبیت، سال 9. شماره 35. صص. 63-71. جصاص، ابوبکر (1405ق). احکام القرآن. بیروت: داراحیاء التراث العربی. جواهری، حسن (1405ق). الربا فقهیا و اقتصادیا. قم: مطبعة الخیام. حر عاملى، محمد بن حسن (1409ق). وسائل الشیعة. چاپ اول. قم: آل البیت (:). خمینی، سید روح‌الله موسوی (1390ق). تحریرالوسیلة، چاپ دوم. قم: اسماعیلیان. خمینی، سید روح‌الله موسوی (1421ق). کتاب البیع. چاپ اول. قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی. الذهبی، محمد بن احمد (1413ق). سیراعلام النبلاء. چاپ نهم. بیروت: الرسالة. رجحان، سعید (1391). اصول علم فقه. چاپ اول، تهران: دانشگاه امام صادق (7). رشید رضا، محمد (بی‌تا). تفسیرالمنار. چاپ اول. بیروت: دارالمعرفه. رشید رضا، محمد (1406ق). الربا و المعاملات فی الاسلام. چاپ اول. قاهره: مکتبه الکلیات الازهریه. رضوانی غلامرضا (1372). مصاحبه. تهران: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. زرقا، مصطفی (1388ق). المشکلات العصریه فی میزان الشریعه الاسلامیه. مجله البعث. بی‌نا. سند، محمد (1428ق). فقه المصارف والنقود. چاپ اول. قم: محبین. سیوطی، جلال‌الدین (1404ق).الدرالمنثور. قم: کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی. شافعی، محمد بن ادریس (1996م). موسوعه الامام الشافعی، الکتاب الام. بیروت: دارالقتیبه. شهید ثانی، زین الدین جبعی عاملی (1410ق). الروضة البهیة فی شرح المعة الدمشقیة. چاپ اول. قم: داوری. شوکانی، محمد بن علی (1973م). نیل الأوطار. بیروت: دار الجیل. صدر، سید محمدباقر(1425ق). اقتصادنا. چاپ دوم. قم: بوستان کتاب. صدر، سید محمدباقر (1410ق). البنک اللاربوی فی الاسلام. بیروت: دارالتعارف للمطبوعات. طباطبایی، سید محمد‌حسین (1417ق). المیزان فی تفسیرالقرآن. چاپ پنجم. قم: موسسة النشر الإسلامی. طبری، محمد بن جریر (1412ق). جامع البیان فی تفسیرالقرآن. بیروت: دارالمعرفه. طوسى، محمد بن الحسن (1407ق). تهذیب الأحکام. چاپ چهارم. تهران: دار الکتب الإسلامیه. طوسى، محمد بن الحسن (1411). الخلاف. قم: دفتر نشر اسلامی. عریضى، على بن جعفر (1409ق). مسائل علیّ بن جعفر و مستدرکاتها. چاپ اول. قم: آل البیت (:). علامه حلی، حسن بن یوسف (1422ق). تذکرة الفقهاء. چاپ اول. قم: آل البیت (:). غزالی، محمد (1417ق). المستصفی. بیروت: دارالکتب العلمیه. غنی نژاد، موسی (1383). بررسی برخی نظریه‌های مربوط به بانکداری بدون ربا. مجموعه مقالات پانزدهمین سمینار بانکداری اسلامی. تهران: انتشارات مؤسسه عالی بانکداری ایران. فاضل لنکرانی، محمد‌جواد (1392). ربا در قرآن کریم. چاپ اول. قم: مرکز فقهی ائمه اطهار (:). فخر رازی، محمد بن عمر (1420ق). مفاتیح الغیب. بیروت: دار احیاء التراث العربی. فرزین‌وش، اسدالله و ندری، کامران (1381). ربا، بهره قراردادی و بهره طبیعی. مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 60. کاتوزیان، ناصر (1382). مسئولیت مدنی. چاپ دوم. تهران: دانشگاه تهران. کاشانی، سید محمود (1381). «مبانی حقوقی و مقررات بهره و زیان دیرکرد، بررسی قانون عملیات بانکی بدون ربا». کانون وکلای دادگستری مرکز. شماره 7. پیاپی 176. صص. 45-111. کرکی، علی بن حسین (محقق ثانی) (1408ق). جامع المقاصد. چاپ اول. قم: آل البیت (:). کلینی، محمد بن یعقوب(1407)، الکافی، چ4، تهران: دارالکتب الاسلامیه. محقق اردبیلی، مولی احمد (1421ق). مجمع الفائده والبرهان. قم: مؤسسه نشر اسلامی. مسلم نیشابوری، بن حجاج (بی‌تا). صحیح مسلم. بیروت: دارالفکر. المصری، رفیق یونس (1991م). الجامع فی اصول الربا. بیروت: دارالفکر. مطهری، مرتضی (1387). بیست گفتار. چاپ بیست‌و‌نهم. تهران: انتشارات صدرا. مطهری، مرتضی (1388). مسئله ربا و بانک. چاپ هفدهم. تهران: انتشارات صدرا. مطهری، مرتضی (1389). یادداشت‌های استاد مطهری. ج4. چاپ چهارم. تهران: انتشارات صدرا. معرفت، محمد‌هادی (1375). «احکام فقهی پول». فقه اهل بیت. شماره 7. صص. 9-42. موسویان، سید‌عباس (1393). بانکداری اسلامی. چاپ سوم. تهران: پژوهشکده پولی و بانکی. موسوی خویی، سید ابوالقاسم (بی‌تا). مصباح الفقاهة. چاپ اول. قم: داوری. موسوی خویی، سید ابوالقاسم (1410ق)، منهاج الصالحین. چاپ هفدهم. قم: مدینة العلم. نایینی، محمد حسین (1413ق). منیة الطالب. تهران: المکتبة المحمدیة. نجات‌الله صدیقی، محمد (1389). ربا، بهره بانکی و حکمت تحریم آن. تهران: دانشگاه امام صادق (7). نجفى، محمد‌حسن (1415ق). جواهر الکلام. چاپ هفتم. بیروت: دار إحیاء التراث العربی. نیسابوری، علی بن احمد (1362). اسباب النزول. قم: الرضی. هاشمی شاهرودی، سید محمود (1423ق). قرائات فقهیة معاصرة. قم: مؤسسة دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت (:). هاشمی شاهرودی، سید محمود (1432ق)، کتاب المضاربه. چاپ اول. قم: بنیاد فقه و معارف اهل بیت (:). | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 821 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 749 |
||