اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 508 |
| تعداد مقالات | 4,388 |
| تعداد مشاهده مقاله | 8,220,520 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,215,316 |
تحلیل رأی وحدت‌رویة شمارة 708 هیئت عمومی دیوان‌عالی کشور مطابق موازین فقهی ـ حقوقی | ||
| فقه و حقوق خانواده | ||
| مقاله 3، دوره 26، شماره 74، اردیبهشت 1400، صفحه 32-5 اصل مقاله (877.82 K) | ||
| نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/flj.2021.240802.1656 | ||
| نویسندگان | ||
| سیدمحمدباقر اخلاقی1؛ علیرضا باریکلو* 2 | ||
| 1دانشجوی دکتری حقوق خصوصی پردیس بین‌المللی ارس دانشگاه تهران. ایران | ||
| 2استاد گروه حقوق پردیس فارابی دانشگاه تهران. قم. ایران | ||
| چکیده | ||
| در این مقاله، رأی وحدت‌رویة شمارة 708 هیئت عمومی دیوان‌عالی کشور، که بعد از تقسیط قضایی مهر حق حبس زوجه را شناسایی کرده، مطابق موازین فقهی ـ حقوقی، خصوصاً اصل امنیت خانواده و فلسفة انعقاد عقد نکاح، مورد بررسی قرار گرفته است. آثار خانواده محدود به طرفین و اعضای آن نیست و موفقیت و شکست و تزلزل خانواده دارای تأثیر مستقیم بر جامعه و حتی نسل‌اندرنسل است؛ لذا از این حیث است که اصل دهم قانون اساسی خانواده را به واحد بنیادین و سنگ زیربنای جامعة اسلامی توصیف کرده است. اما علی‌رغم این اهمیت، به نظر میرسد رویکرد برخی تصمیمات قضایی به خانواده (مانند رأی مذکور) رویکردی خلاف این اصل بوده است و نتوانسته از واحد خانواده به‌عنوان یک موضوع بنیادین حمایت کند؛ بلکه درکنار سایر عوامل و مشکلات، به‌عنوان مانعی دیگر برای تشکیل خانواده عرفاً ظاهر شده است. در این مقاله، با روش توصیفی ـ تحلیلی ثابت شد که این رأی به‌دلیل عدم توجه به نقش دیوان‌عالی، جایگاه مهریه در عقد نکاح، توصیف واقعی موضوع، اعسار زوج و حکم تقسیط قضایی مهر، با موازین فقهی ـ حقوقی منطبق نمی‌باشد و با توجه به پیامد منفی آن در ممانعت از تشکیل خانواده، باید مورد بازنگری قرار گیرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اعسار؛ تقسیط؛ حق حبس؛ رویة قضایی؛ وظایف زوجین؛ مهریه | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Analysis of the procedural unity verdict no 708 of Supreme Court general board, compatible to legal & jurisprudential criteria | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Sayedmohammadbagher Akhlaghi1؛ Alireza Bariklou2 | ||
| 1PhD Student in Private Law of University of Tehran aras Campu, Julfa, Iran | ||
| 2Corresponding Author: Profesor of Department of Law University Of Tehran farabi Campus, Qom. Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| In this article the procedural unity verdict no 708 of Supreme Court general board, after paying installments the dowry is examined and recognizes the wife's imprisonment right based on legal& jurisprudential criteria, specially the principle of family security and the nature of marriage. As we know the consequences of family are not limited to parties and family members and the success, failure and instability of the family, have the direct effect on society and even on next generations. So that, the tenth Article of the Constitution of Islamic republic of Iran describes the family as the foundation of Islamic society, but apparently- despite this insignificant- some judicial decisions- such as the above verdict don’t support the family as a fundamental unit, and even those decisions along with other factors, sometimes would be an obstacle for family durability. This article with descriptive-analytic method is proved that this verdict is not compatible to legal& jurisprudential criteria in terms of not paying attention to the role of the Supreme Court, the situation of dowry in marriage contract, the real description of this subject, and specially lack of attention to husband's inability to pay the dowry (insolvency) and the sentence of paying installments the dowry and due to its negative consequences in preventing the marriage should be reconsidered. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| The wife's imprisonment right, Installment payment, Couple duties, Judgmental procedure | ||
| مراجع | ||
|
ـ قرآن کریم
ـ ابن بابویه قمّى، على (1406 ق). رسالتان مجموعتان من الفتاوی العلمی: مجموعة فتاوى ابن بابویه. قم: چاپخانة اخلاص.
ـ ابن زهره، حمزه بن على حسینى (1417 ق). غنیه النزوع. قم: مؤسسة امام صادق(ع).
ـ اداره کل حقوقی قوة قضاییه. مرداد 1395:
ـ ارفع‌نیا، بهشید (1389). حقوق بین‌الملل خصوصی: تعارض قوانین. تهران: بهتاب.
ـ استفتائات آیت‌الله هاشمی شاهرودی. 10/5/1399 :
https://www. hashemishahroudi.org/fa/questions/139/2
ـ امامی، سید حسن (1377). حقوق مدنی. تهران: کتابفروشی اسلامیه.
ـ امامی نمینی، محمود (1386). «ماهیت مهر و نقد مهریه‌های سنگین». مقالات و بررسی‌ها، تهران: ش 86، صص 31 ـ 44.
ـ انصاری، مرتضی (1415 ق). کتاب النکاح. قم: الموتمر العالمی بمناسبه الذکری المئویه الثانیه لمیلاد شیخ الاعظم الانصاری.
ـ ــــــــــــــــــــ (1415 ق). مکاسب. قم: کنگرة جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى.
ـ باریکلو، علیرضا (1387). اشخاص و حمایت‌های حقوقی آنان. تهران: مجد.
ـ ـــــــــــــــــــ (1395). حقوق قراردادها: عقود معین (1). تهران: میزان.
ـ بحرالعلوم، محمد بن محمدتقى (1403 ق). بلغه الفقیه. تهران: منشورات مکتبه الصادق.
ـ بحرانی، یوسف (1363). حدائق الناضره فی احکام العتره الطاهره. قم: جماعه المدرسین فی الحوزه العلمیه بقم/ موسسه النشر الاسلامی.
ـ بجنوردی، سید محمدحسن (1377). قواعد الفقهیه. قم: نشر الهادی.
ـ پایگاه جامع الاحادیث، شهریور 1399. https://hadith. inoor. ir
ـ جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1385). ترمینولوژی حقوق. تهران: گنج دانش.
ـ ــــــــــــــــــــ (1376). حقوق خانواده. تهران: گنج دانش.
ـ جوادی آملی، عبدالله (1393). خانوادة متعادل و حقوق آن. قم: مرکز نشر اسراء.
ـ حاجی رضوانی، مهدی (1394). «آثار تعهد طبیعی». وکیل مدافع، ش 14، صص 75 ـ 89.
ـ حر عاملی، محمد بن حسن (1409 ق). وسائل الشیعه. قم: موسسة آل‌البیت(ع)
ـ ــــــــــــــــــــ (1412 ق). هدایه الأمه إلى أحکام الأئمه: منتخب المسائل. مشهد: مجمع البحوث الإسلامیه.
ـ حسینى مراغى، سید میرعبدالفتاح (1417 ق). العناوین الفقهیه. قم: دفتر انتشارات اسلامى.
ـ حلّى، حسین (1415 ق). بحوث فقهیه. قم: مؤسسة المنار.
ـ حلی (محقق)، ابوالقاسم نجم‌الدین جعفر بن حسن (1408 ق). شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام. قم: اسماعیلیان.
ـ ــــــــــــــــــــ (1409 ق). مختصر النافع. تهران: قسم الدراسات الاسلامیه فی موسسه البعثه.
ـ حلّى (علامه)، حسن بن یوسف بن مطهر (1414 ق). تذکره الفقها. قم: مؤسسة آل‌البیت(ع).
ـ ــــــــــــــــــــ (1411 ق). تبصره المتعلمین فی أحکام الدین. تهران: مؤسسة چاپ و نشر وابسته‌به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى.
ـ خوانساری، سید احمد (1355). جامع المدارک فی شرح المختصر النافع. تهران: مکتبه الصدوق.
ـ شبیری زنجانی، سید موسی (بی‌تا). کتاب النکاح. قم: موسسة پژوهشی رأی‌پرداز.
ـ شهیدی، مهدی (1384). تشکیل قراردادها. تهران: مجد.
ـ صدوق، محمّد بن على بن بابویه (1386 ق). علل الشرائع. قم: کتابفروشى داورى.
ـ صفایی، سید حسین و امامی، سید اسدالله (1382). مختصر حقوق خانواده. تهران: میزان.
ـ طالقانی، سید محمود (1362). پرتویی از قرآن. تهران: شرکت سهامی انتشار.
ـ طباطبایی، سید علی (1418 ق). ریاض المسائل. قم: موسسه آل‌البیت(ع) لاحیاء تراث.
ـ طباطبایی، سید محمدحسین (1362). المیزان. تهران: نشر بنیاد علمی و فرهنگی علامه طباطبایی.
ـ طوسى، ابوجعفر محمد بن حسن (1387). المبسوط. تهران: المکتبه المرتضویه لإحیاء الآثار الجعفریه.
ـ ــــــــــــــــــــ (1407 ق). تهذیب الأحکام. تهران: دارالکتب الإسلامیه.
ـ عاملى، محمد بن مکى (1417 ق). الدروس الشرعیه. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
ـ عاملی جبعی، زین‌الدین بن علی (1378). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه. قم: اسماعیلیان.
ـ ــــــــــــــــــــ (1413 ق). مسالک الافهام الی تنقیح شرائع السلام. قم: موسسه المعارف الاسلامیه.
ـ فاضل کاظمی، جواد بن سعد اسدى (1365). مسالک الأفهام إلى آیات الأحکام. تهران: مرتضوی.
ـ فخرالمحققین، محمد بن حسن (1387 ق). إیضاح الفوائد. قم: مؤسسة اسماعیلیان.
ـ فرید تنکابنی، مرتضی (1386). رهنمای انسانیت: تنظیم موضوعی نهج‌الفصاحه. تهران: نشر دفتر فرهنگ اسلامی.
ـ فیض کاشانى، محمدمحسن (1401 ق). مفاتیح الشرائع. قم: انتشارات کتابخانة آیت‌الله مرعشى نجفى.
ـ قاسم‌زاده، سید مرتضی (1387). اصول قراردادها و تعهدات. تهران: دادگستر.
ـ قافی، حسین و شریعتی، سعید (1385). اصول فقه کاربردی. تهران: سمت.
ـ قرائتی، محسن (1388). تفسیر نور. تهران: مرکز فرهنگی ـ هنری درس‌هایی از قرآن.
ـ قربانی لاهیجی، زین‌العابدین (1384). تفسیر جامع آیات الحکام. تهران: سایه.
ـ قطب‌الدین راوندى، سعید بن عبداللّه (1405 ق). فقه القرآن. قم: انتشارات کتابخانة آیت‌الله مرعشى نجفی.
ـ کاتوزیان، ناصر (1395). اعمال حقوقی. تهران: شرکت سهامی انتشار.
ـ ــــــــــــــــــ (1385). حقوق مدنی خانواده. تهران: شرکت سهامی انتشار.
ـ ــــــــــــــــــ (1383). قواعد عمومی قراردادها. تهران: شرکت سهامی انتشار.
ـ ــــــــــــــــــ (1386). مقدمة علم حقوق. تهران: شرکت سهامی انتشار.
ـ کاشف‌الغطا نجفى، حسن (1422 ق). أنوار الفقاهه: کتاب النکاح. نجف: مؤسسة کاشف‌الغطا.
ـ کلینی، ابوجعفر محمد بن یعقوب (1407 ق). الکافی. تهران: دارالکتب الإسلامیه.
ـ گرجی، ابوالقاسم و همکاران (1384). بررسی تطبیقی حقوق خانواده. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
ـ محقق داماد، سید مصطفی (1376). بررسی فقهی حقوق خانواده. تهران: نشر علوم اسلامی.
ـ مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. 12/07/1399 https://rc. majlis.ir/fa/law
ـ مروج، حسین (1379). اصطلاحات فقهی. قم: بخشایش.
ـ مطهرى، مرتضى (1376). فقه و حقوق: مجموعه آثار. تهران: صدار.
ـ ـــــــــــــــــــ (1386). نظام حقوق زن در اسلام. تهران: صدار.
ـ المعانی، مرداد 1399. www.almaany.com
ـ معلوف، لویس (1386). المنجد. ترجمة مصطفی رحیمی‌نیا. تهران: صبا.
ـ مکارم شیرازى، ناصر (1427 ق). استفتائات جدید. قم: انتشارات مدرسة امام على بن ابی‌طالب(ع).
ـ ـــــــــــــــــــــــــ (1425 ق). أنوار الفقاهه: کتاب النکاح. قم: انتشارات مدرسة الإمام علی بن أبی‌طالب(ع).
ـ ـــــــــــــــــــــــــ (1382). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتاب الإسلامیه.
ـ ـــــــــــــــــــــــــ (1424 ق). کتاب النکاح. قم: انتشارات مدرسة الامام علی بن ابی‌طالب(ع).
ـ موسوی الخمینی، سید روح‌الله (1392). تحریر الوسیله. تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار الامام الخمینی.
ـ موسوی عاملی، محمدعلی (1413 ق). نهایه المرام فی شرح مختصر شرایع الاسلام. قم: جماعه المدرسین فی الحوزه العلمیه بقم/ موسسه النشر الاسلامی.
ـ میرزاى قمّى، ابوالقاسم بن محمدحسن (1413 ق). جامع الشتات. تهران: مؤسسة کیهان.
ـ نجفی، محمدحسن (1421 ق). جواهر الکلام. قم: مؤسسة دایره‌المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل‌البیت(ع).
ـ نوری همدانی، حسین (1388). هزار و یک مسئلة فقهی. قم: مهدی موعود(عج).
ـ نوین، پرویز (1395). حقوق خانوادة تطبیقی. تهران: گنج دانش.
ـ واژه‌یاب، اسفند 1389. www.vajehyab.com
ـ هاشمی شاهرودی، سید محمود (1382). فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌البیت(ع). قم: مؤسسة دایره‌المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل‌البیت(ع).
ـ یزدی، سید محمدکاظم (1340). سؤال و جواب. تهران: چاپ حیدری. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 301 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 517 |
||