هوشمند فیروزآبادی, حسین, احسانی فر, احمد, سیادت, سید محمد حسن, پورموسوی, رضا. (1400). احسان بر خود. دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق), 22(1), 183-210. doi: 10.30497/law.2021.239221.2882
حسین هوشمند فیروزآبادی; احمد احسانی فر; سید محمد حسن سیادت; رضا پورموسوی. "احسان بر خود". دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق), 22, 1, 1400, 183-210. doi: 10.30497/law.2021.239221.2882
هوشمند فیروزآبادی, حسین, احسانی فر, احمد, سیادت, سید محمد حسن, پورموسوی, رضا. (1400). 'احسان بر خود', دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق), 22(1), pp. 183-210. doi: 10.30497/law.2021.239221.2882
هوشمند فیروزآبادی, حسین, احسانی فر, احمد, سیادت, سید محمد حسن, پورموسوی, رضا. احسان بر خود. دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق), 1400; 22(1): 183-210. doi: 10.30497/law.2021.239221.2882
1استادیار گروه حقوق پژوهشگاه حوزه و دانشگاه قم، قم، ایران
2عضو هیات علمی پژوهشگاه قوه قضائیه
3استادیار دانشگاه آیت الله بروجردی ره
4کارشناس ارشد حقوق خصوصی دانشگاه آیت الله بروجردی ره
چکیده
به موجب قاعده احسان، شخص محسن در قبال خسارتی که به محسن الیه وارد می آورد تا از وی دفع ضرر کند بدلیل احسانش از ضمان معاف است. یکی از مسائل مهم ذیل این قاعده این است که اگر محسن و محسن الیه یک نفر باشند یعنی شخصی برای دفع ضرر از خود یا ایصال منفعت به خودش به دیگری زیان وارد آورد آیا قاعده احسان چنین شخصی را نیز از ضمان معاف می سازد یا خیر؟ در این مقاله با رد دیدگاه فقهایی که احسان بر خود را رافع ضمان دانسته اند اثبات گردیده احسان بر نفس موضوعاً احسان نیست چون تبادر و صحت سلب هر دو علامت حقیقت هستند و متبادر از احسان، احسان بر غیر است و سلب عنوان احسان از «احسان بر خود» صحیح است و حتی اگر هم قائل به خروج موضوعی احسان بر نفس از شمول قاعده احسان نشویم بدلیل لزوم وجود حُسن فعلی جهت جریان قاعده احسان و عدم وجود چنین حُسنی در «احسان بر خود» نسبت به زیاندیده و نیز بدلیل اینکه آیه شریفه «ما علی المحسنین» امتنانی است و نباید به ضرر زیان دیده منجر شود فلذا باید قائل به خروج حکمی «احسان بر نفس» از شمول قاعده احسان شویم.
Hossein Hooshmand1؛ ahmad ehsanifar2؛ s.m.h siadat3؛ reza pourmousavy4
1Assistant Prof. Law Department, Research Institute of Hawzeh and University, qom, Iran
2Faculty member of Judiciary Research Institute
3Faculty member of borujerd university
4student of private law
چکیده [English]
According to the rule of Ehsan, Mohsen's person is exempt from the guarantee due to the damage he inflicts on Mohsen Aliyeh in order to repay the loss. One of the important issues under this rule is that if Mohsen and Mohsen Aliyeh are one person, that is, a person harms another in order to avoid harm from himself or to transfer profit to himself, does the rule of Ehsan also exempt such a person from guarantee or not? In this article, by rejecting the view of the jurists who have considered Ehsan to be the guarantor of self-sufficiency, it has been proved that Ehsan on the soul is not essentially Ehsan because the origin and correctness of denying both are signs of truth and the origin of Ehsan is Ehsan on others. "On oneself" is correct, and even if we do not consider the subject of benevolence to be excluded from the scope of the rule of benevolence, because of the necessity of the present goodness for the flow of the rule of benevolence and the absence of such goodness in "benevolence" towards the victim and also because the verse "We are Ali al-Muhsinin" is gratitude and should not lead to harm.
