دانشگاه امام صادق علیه السلام
معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه امام صادق علیه السلام
سامانه جامع رسانه‌های جمهوری اسلامی ایران
پرتال نشریات علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری MSRT
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام - ISC
ISI Web of Science
Scopus Elsevier
SJR
پایگاه دوآج
پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی - SID
پایگاه مجلات تخصصی نور - Noormags
بانک اطلاعات نشریات کشور - Magiran
پرتال جامع علوم انسانی - Ensani
پایگاه مرجه دانش - Civilica
پایگاه مرجع مجلات علمی
مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات20
تعداد شماره‌ها508
تعداد مقالات4,388
تعداد مشاهده مقاله8,220,308
تعداد دریافت فایل اصل مقاله4,215,169
الهام, غلامحسین, وطنی, امیر, حسن زاده لیلاکوهی, محبوبه. (1400). تحولات قانونگذاری کیفری جمهوری اسلامی در مورد حبس با رویکرد فقهی. دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق), 22(2), 499-518. doi: 10.30497/law.2022.241379.3080
غلامحسین الهام; امیر وطنی; محبوبه حسن زاده لیلاکوهی. "تحولات قانونگذاری کیفری جمهوری اسلامی در مورد حبس با رویکرد فقهی". دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق), 22, 2, 1400, 499-518. doi: 10.30497/law.2022.241379.3080
الهام, غلامحسین, وطنی, امیر, حسن زاده لیلاکوهی, محبوبه. (1400). 'تحولات قانونگذاری کیفری جمهوری اسلامی در مورد حبس با رویکرد فقهی', دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق), 22(2), pp. 499-518. doi: 10.30497/law.2022.241379.3080
الهام, غلامحسین, وطنی, امیر, حسن زاده لیلاکوهی, محبوبه. تحولات قانونگذاری کیفری جمهوری اسلامی در مورد حبس با رویکرد فقهی. دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق), 1400; 22(2): 499-518. doi: 10.30497/law.2022.241379.3080

تحولات قانونگذاری کیفری جمهوری اسلامی در مورد حبس با رویکرد فقهی

پژوهش‌نامه حقوق اسلامی
مقاله 10، دوره 22، شماره 2 - شماره پیاپی 54، دی 1400، صفحه 499-518    اصل مقاله (447.8 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/law.2022.241379.3080
نویسندگان
غلامحسین الهام1؛ امیر وطنی2؛ محبوبه حسن زاده لیلاکوهی* 3
1دانشیار، گروه حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه تهران، تهران، ایران
2استادیار، گروه حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
3دانشجوی دکتری فقه و حقوق جزا، گروه حقوق، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
چکیده
از پیروزی انقلاب اسلامی تا کنون، مجازات حبس در نظام حقوق کیفری ایران با تحولات فراوانی مواجه بوده و اگرچه در حال حاضر شایـع­ترین واکنش کیـفری به جرائم در نظام حقوق کیفری جمهوری اسلامی به‌شمار می­آید، اما همچنان محل نظر و مشروعیت آن محل مناقشه است. فقهای امامیه در مشروعیت حبس به عنوان تعزیر و حدود آن آرای متکثری به‌دست داده­اند که محل نظر و قابل بازخوانی است. رسالت نخستین این جستار، واکاوی آرای فقها در خصوص مشروعیت و حدود اعمال این کیفر است که پس از طرح، دیدگاه مختار درباره عدم مشروعیت کیفر حبس یافت شده است. با اثبات این امر، تئوری جدیدی در نظام کیفری کشور حاکم خواهد شد و آن تئوری استفاده حداقلی از مجازات زندان در امر تعزیرات است. مطابق با این نظریه، قانون‌گذار در تعزیرات این کیفر را به صورت محصور و در مواقع ضرورت تعیین نموده و امکان توسعه آن به دامنه وسیعی از جرایم را ندارد. رویکرد استدلالی این مقاله، تلاش برای تأمین هم­زمان معنای لغوی و مفهوم قرآنی ـ روایی واژه حبس و نیز مبناگرایی و مقصدمحوری در تفسیر نصوص و توجه به فلسفه تشریع مجازات خواهد بود. تحولات قانون‌گذاری کیفری جمهوری اسلامی در زمینه حدود به‌کارگیری کیفر زندان نیز در جستار پیش­رو، با نگاهی نقادانه تحلیل شده است.
کلیدواژه‌ها
تعزیر؛ حبس؛ زندان؛ شرع؛ کیفر؛ نظام حقوق کیفری ایران
عنوان مقاله [English]
Developments in the criminal legislation of the Islamic Republic regarding imprisonment with a jurisprudential approach
نویسندگان [English]
Gholamhossein Elham1؛ Amir Vatani2؛ Mahboubeh Hasanzadeh Leilakouhi3
1Associate Prof. Department of Criminal Law and Criminology, Faculty of Law, University of Tehran, Tehran, Iran.
2Assistant Prof. Department of Criminal Law and Criminology, Faculty of Law and Political Science, University of Kharazmi, Tehran, Iran.
3Ph.D. Student in Jurisprudence and Criminal Law, Faculty of Law, University of Kharazmi, Tehran, Iran
چکیده [English]
While imprisonment (Habs) is the most common criminal response in the criminal law system of the Islamic Republic, its recognition and legitimacy remain contested since the victory of the Islamic Revolution. The authority of imprisonment (Habs) as ta'zir and its limits has been debated by Imami scholars. This is a point of view and is open to review. The first mission of this article is to analyze the opinions of jurists regarding the legitimacy and limits of the application of this punishment. A selected view on the illegitimacy of the prison sentence (Habs) was selected after presenting this subject. As a result of proving this assertion, a new theory will dominate the penal system in the country, and that theory is that punishments should be minimally incarcerated. According to this theory, the legislator should determine this punishment in a confined manner and in cases of necessity. It is not possible to extend it to a wide range of crimes. In this article, the argumentative approach will be to discuss both the lexical meaning of the word imprisonment (Habs) and the Qur'anic meaning - as well as to examine the central emphasis of fundamentalism in the interpretation of texts and the philosophy of punishment legislation. Developments in the criminal law of the Islamic Republic in the field of the use of prison sentences have also been discussed in the present study.
کلیدواژه‌ها [English]
Punishment, Imprisonment, Prison, ta, zir, Sharia
مراجع
  1. قرآن کریم.
  2. قانون اساسی. مصوب 12/9/1358
  3. قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، مصوب 22/03/1399
  4. قانون مجازات اسلامی. مصوب ٠١/٠٢/١٣٩٢
  5. قانون مجازات اسلامی. مصوب ٠٢/٠٣/١٣٧٥
  6. قانون مجازات اسلامی، مصوب 18/05/1362
  7. ابن بابویه، محمد بن على (1413ق). من لا یحضره الفقیه. تحقیق علی‌اکبر غفاری. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  8. ابن فارس، احمد بن فارس (1404ق). معجم مقاییس اللغه. قم: مکتب الاعلام الاسلامی‏.
  9. ابن منظور، محمد بن مکرم (1414ق). لسان العرب. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  10. جوهری، اسماعیل بن حماد (1407ق). الصحاح تاج اللغه و صحاح العربیه. به کوشش احمد بن عبد الغفور عطار. بیروت: دار الملایین.
  11. حرعاملى، محمد بن حسن (1409ق). وسائل الشیعه إلى تحصیل مسائل الشریعه. قم: مؤسسه آل البیت (علیهم‌السلام).
  12. خالصى، محمدباقر (1413ق). أحکام المحبوسین فی الفقه الجعفری. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  13. خویى، سیدابوالقاسم (1413ق). مبانی تکمله المنهاج. قم: مؤسسـة إحیـاء آثـار الإمـام الخـوئی.
  14. دارابی، بهنام (١٣٩٢). تفسیر نصوص جزایی حدود در فقه مذاهب اسلامی. (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه مـذاهب اسلامی، تهران، ایران.
  15. راغب اصفهانى، حسین بن محمد (1412ق). المفردات فی غریب القرآن. بیروت: دار العلم.
  16. زمخشرى، محمود بن عمر (1407ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل. بیروت: دار الکتاب العربی.
  17. سبحانی، جعفر (1362). معالم الحکومه الاسلامیه. اصفهان: مکتبة الامام امیرالمؤمنین (علیه‌السلام).
  18. سپهری، محمد (1373). زندان از دیدگاه اسلام. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
  19. شلتوت، محمود (1421ق). الاسلام عقیده و شریعه. قاهره: دارالشروق.
  20. صاحب بن عباد، اسماعیل (1414ق). المحیط فی اللغه. بیروت‏: عالم الکتاب‏.
  21. صاحب جواهر، محمد حسن (بی­تا). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  22. صافی گلپایگانی، لطف‌الله (1404ق). التعزیر انواعه و ملحقاته. قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
  23. صدر، سیدمحمد (1420ق). ماوراء الفقه. بیروت: دار الأضواء للطباعه و النشر و التوزیع.
  24. طباطبایی، سیدمحمدحسین (1363). المیزان فی تفسیرالقرآن. قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
  25. طبرسى، فضل بن حسن (1377). تفسیر جوامع الجامع. تهران: انتشارات دانشگاه تهران و مدیریت حوزه علمیه قم.
  26. طبرسى، فضل بن حسن (1415ق). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.
  27. طبری، محمد بن جریر (1412ق). جامع البیان فى تفسیر القرآن. بیروت: دار المعرفه.
  28. طبسی، نجم‌الدین (1416ق). موارد السجن فی النصوص و الفتاوی. قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
  29. طوسی، محمد بن حسن (بی­تا). التبیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  30. فاضل مقداد، جمال‌الدین (1419ق). کنزالعرفان فى فقه القرآن. بی­جا: مجمع جهانى تقریب مذاهب اسلامى.
  31. فراهیدی، خلیل بن احمد (1409ق). کتاب العین. بی­جا: مؤسسه دارالهجره.
  32. فیروزآبادی، محمد بن یعقوب (بی­تا). القاموس المحیط. بیروت: دارالجیل.
  33. فیض کاشانی، محسن (1416ق). تفسیر الصافی. قم: مؤسسه الهادی.
  34. کتّانی، عبدالحی (بی­تا). التراتیب الاداریه. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  35. کلینى، محمد بن یعقوب (1407ق). الکافی. تهران: دار الکتب الإسلامیه.
  36. ماوردی، علی بن محمد (1424ق). الاحکام السلطانیـه و الولایـات الدینیـه. بغداد: منـشورات المجمع العلمی.
  37. مجلسی، سیدمحمدتقى (1406ق.الف). روضه المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه. قم: مؤسسه فرهنگى اسلامى کوشانبور.
  38. مجلسى، سیدمحمدباقر ‏(1404ق). مرآه العقول فی شرح أخبار آل الرسول. تهران: دار الکتب الإسلامیه.
  39. مجلسى، سیدمحمدباقر (1406ق.ب). ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار. تحقیق مهدی رجائی، قم‏: کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی.
  40. محدث، محسن (1345). مقایسه تطبیقی تأثیر مجازات زندان با مجازات‌های جایگزین در پیشگیری از تکرار جرم. تهران: نشر نگاه بینه.
  41. مرکز تحقیقات شورای نگهبان (1390)، مجموعه نظرات شورای نگهبان در مورد مصوبات مجلس شورای اسلامی دوره اول (کتاب 13). تهران: انتشارات ریاست جمهوری.
  42. مصطفوی، حسن (1402ق). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: مرکز الکتاب للترجمه و النشر.
  43. مقدس اردبیلی، احمد بن محمد (1403ق). مجمع الفائده و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  44. مقدس اردبیلی، احمد بن محمد (بی­تا). زبده البیان فی احکام القرآن. تهران: المکتبة المرتضویه لاحیاء الآثار الجعفریه.
  45. منتظری، حسینعلی (1408ق). دراسات فی ولایه الفقیه و فقه الدوله الاسلامیه. قم: المرکز العالمی للدراسات الاسلامیه.
  46. موسوی گلپایگانی، سیدمحمدرضا (1414ق). الدر المنضود فی احکام الحدود. قم: دارالقرآن الکریم.
  47. مهرپور، حسین (1368). «سرگذشت تعزیرات». فصلنامه کانون وکلا، (148 و 149)، صص. 9-68.
  48. میرزای قمی، ابوالقاسم (1324ق). جامع الشتات. چاپ سنگی.
  49. نورى، حسین (1408ق). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. بیروت: مؤسسه آل البیت (علیهم‌السلام).
  50. وائلی، احمد (1367). احکام زندان در اسلام. ترجمه محمدحسن بکائی. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 554
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 431


سامانه مدیریت نشریات علمی. طراحی و پیاده سازی از سیناوب