الهام, غلامحسین, وطنی, امیر, حسن زاده لیلاکوهی, محبوبه. (1400). تحولات قانونگذاری کیفری جمهوری اسلامی در مورد حبس با رویکرد فقهی. دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق), 22(2), 499-518. doi: 10.30497/law.2022.241379.3080
غلامحسین الهام; امیر وطنی; محبوبه حسن زاده لیلاکوهی. "تحولات قانونگذاری کیفری جمهوری اسلامی در مورد حبس با رویکرد فقهی". دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق), 22, 2, 1400, 499-518. doi: 10.30497/law.2022.241379.3080
الهام, غلامحسین, وطنی, امیر, حسن زاده لیلاکوهی, محبوبه. (1400). 'تحولات قانونگذاری کیفری جمهوری اسلامی در مورد حبس با رویکرد فقهی', دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق), 22(2), pp. 499-518. doi: 10.30497/law.2022.241379.3080
الهام, غلامحسین, وطنی, امیر, حسن زاده لیلاکوهی, محبوبه. تحولات قانونگذاری کیفری جمهوری اسلامی در مورد حبس با رویکرد فقهی. دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق), 1400; 22(2): 499-518. doi: 10.30497/law.2022.241379.3080
تحولات قانونگذاری کیفری جمهوری اسلامی در مورد حبس با رویکرد فقهی
1دانشیار، گروه حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه تهران، تهران، ایران
2استادیار، گروه حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
3دانشجوی دکتری فقه و حقوق جزا، گروه حقوق، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
چکیده
از پیروزی انقلاب اسلامی تا کنون، مجازات حبس در نظام حقوق کیفری ایران با تحولات فراوانی مواجه بوده و اگرچه در حال حاضر شایـعترین واکنش کیـفری به جرائم در نظام حقوق کیفری جمهوری اسلامی بهشمار میآید، اما همچنان محل نظر و مشروعیت آن محل مناقشه است. فقهای امامیه در مشروعیت حبس به عنوان تعزیر و حدود آن آرای متکثری بهدست دادهاند که محل نظر و قابل بازخوانی است. رسالت نخستین این جستار، واکاوی آرای فقها در خصوص مشروعیت و حدود اعمال این کیفر است که پس از طرح، دیدگاه مختار درباره عدم مشروعیت کیفر حبس یافت شده است. با اثبات این امر، تئوری جدیدی در نظام کیفری کشور حاکم خواهد شد و آن تئوری استفاده حداقلی از مجازات زندان در امر تعزیرات است. مطابق با این نظریه، قانونگذار در تعزیرات این کیفر را به صورت محصور و در مواقع ضرورت تعیین نموده و امکان توسعه آن به دامنه وسیعی از جرایم را ندارد. رویکرد استدلالی این مقاله، تلاش برای تأمین همزمان معنای لغوی و مفهوم قرآنی ـ روایی واژه حبس و نیز مبناگرایی و مقصدمحوری در تفسیر نصوص و توجه به فلسفه تشریع مجازات خواهد بود. تحولات قانونگذاری کیفری جمهوری اسلامی در زمینه حدود بهکارگیری کیفر زندان نیز در جستار پیشرو، با نگاهی نقادانه تحلیل شده است.
Developments in the criminal legislation of the Islamic Republic regarding imprisonment with a jurisprudential approach
نویسندگان [English]
Gholamhossein Elham1؛ Amir Vatani2؛ Mahboubeh Hasanzadeh Leilakouhi3
1Associate Prof. Department of Criminal Law and Criminology, Faculty of Law, University of Tehran, Tehran, Iran.
2Assistant Prof. Department of Criminal Law and Criminology, Faculty of Law and Political Science, University of Kharazmi, Tehran, Iran.
3Ph.D. Student in Jurisprudence and Criminal Law, Faculty of Law, University of Kharazmi, Tehran, Iran
چکیده [English]
While imprisonment (Habs) is the most common criminal response in the criminal law system of the Islamic Republic, its recognition and legitimacy remain contested since the victory of the Islamic Revolution. The authority of imprisonment (Habs) as ta'zir and its limits has been debated by Imami scholars. This is a point of view and is open to review. The first mission of this article is to analyze the opinions of jurists regarding the legitimacy and limits of the application of this punishment. A selected view on the illegitimacy of the prison sentence (Habs) was selected after presenting this subject. As a result of proving this assertion, a new theory will dominate the penal system in the country, and that theory is that punishments should be minimally incarcerated. According to this theory, the legislator should determine this punishment in a confined manner and in cases of necessity. It is not possible to extend it to a wide range of crimes. In this article, the argumentative approach will be to discuss both the lexical meaning of the word imprisonment (Habs) and the Qur'anic meaning - as well as to examine the central emphasis of fundamentalism in the interpretation of texts and the philosophy of punishment legislation. Developments in the criminal law of the Islamic Republic in the field of the use of prison sentences have also been discussed in the present study.
کلیدواژهها [English]
Punishment, Imprisonment, Prison, ta, zir, Sharia
مراجع
قرآن کریم.
قانون اساسی. مصوب 12/9/1358
قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، مصوب 22/03/1399
قانون مجازات اسلامی. مصوب ٠١/٠٢/١٣٩٢
قانون مجازات اسلامی. مصوب ٠٢/٠٣/١٣٧٥
قانون مجازات اسلامی، مصوب 18/05/1362
ابن بابویه، محمد بن على (1413ق). من لا یحضره الفقیه. تحقیق علیاکبر غفاری. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ابن فارس، احمد بن فارس (1404ق). معجم مقاییس اللغه. قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
ابن منظور، محمد بن مکرم (1414ق). لسان العرب. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
جوهری، اسماعیل بن حماد (1407ق). الصحاحتاجاللغهوصحاحالعربیه. به کوشش احمد بن عبد الغفور عطار. بیروت: دار الملایین.
حرعاملى، محمد بن حسن (1409ق). وسائل الشیعه إلى تحصیل مسائل الشریعه. قم: مؤسسه آل البیت (علیهمالسلام).
خالصى، محمدباقر (1413ق). أحکام المحبوسین فی الفقه الجعفری. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.