اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 508 |
| تعداد مقالات | 4,388 |
| تعداد مشاهده مقاله | 8,220,131 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,214,991 |
ازدواج مجدّد زوج در فرآیند قانون‌گذاری ایران با رویکرد به فقه حکومتی و سیاست شرعی | ||
| فقه و حقوق خانواده | ||
| مقاله 1، دوره 27، شماره 76، خرداد 1401، صفحه 5-31 اصل مقاله (417.33 K) | ||
| نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/flj.2022.241794.1713 | ||
| نویسندگان | ||
| طوبی شاکری گلپایگانی* 1؛ رقیه سادات مومن2 | ||
| 1استادیار گروه مطالعات زنان دانشگاه تربیت مدرس | ||
| 2گروه حقوق، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| ازدواج مجدّد زوج به‌عنوان یکی از مسائل مربوط به حقوق خانواده، پس از ورود به حقوق مدوّن ایران، در یک فرآیند تاریخی مورد تعدیل و تحدیدات متعدّد واقع شد. علّت این تغییرات همسو ساختن این نهاد با واقعیّت‌های عینی مربوط به خانواده جهت تحکیم مبانی آن است. لیکن اگر تقنین و بازنگری‌ها مبتنی‌بر دید کلان‌نگر، جهت تطبیق با اصول و مقاصد حاکم بر خانواده نباشد، نمی‌تواند به تولید یک دستگاه هم‌گرا و سازمان‌یافتة حقوقی به‌نحوی که اجزای آن متعارض نباشد، بینجامد. این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی، تأملی گذرا بر مسئلة ازدواج مجدّد زوج در فضای اصول بنیادینی چون مصلحت، سمحه، عدالت و معروف می‌باشد. در این تبیین، ساختار حقوق اسلامی به‌صورت هرمی و تحت حاکمیّت اصولی تلقی می‌شود که تا قاعدة هرم سریان داشته و معیار تام مشروعیت قوانین است. اصل مشروعیّت نکاح مربوط به حفظ مصلحت ضروری حفظ نسل می‌باشد؛ اما تعدّد آن ناشی از مصالح تحسینی و مصالح حاجتی است که بر بنیاد قاعدة سمحه در شرایطی رافع حرج و مانع از انحلال خانواده است. در فرایند قانون‌گذاری تعدّد زوجات در نظام حقوقی ایران، لحاظ مصالح تحسینی یا حاجتی، نباید در نهایت نافی و ناقض مصالح ضروری باشد که حفظ بنیاد خانواده و ممانعت از تخریب مبانی آن را ایجاب می‌کند؛ امری که مورد تأکید اصل دهم قانون اساسی نیز می‌باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تعدّد زوجات؛ سیاست‌شرعی؛ مقاصد شریعت؛ مصالح تحسینی؛ مصالح حاجتی؛ اصل عدالت؛ اصل معروف | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Couple's Remarriage in Iranian Legislative Process with an Approach to Governmental Jurisprudence and Shari's Policy | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Tooba Shakeri1؛ roqayyeh sadat momen2 | ||
| 1Assistant Professor and Member of the Department of Women Studies, Tarbiat Modares University | ||
| 2law department, Imam Sadiq University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Remarriage of the husband as one of the issues related to family rights was modified and restricted several times in a historical process after entering in Iranian Civil Law. The reason of these changes and revisions is aligning of this institution with the objective realities of the family, in order to strengthen its foundations and prevent its destruction. But if the legislation, changes and revisions are not be based on a macro perspective to comply with the general principles and the goals governing family, it can`t to produce a convergent and organized legal system in which its components are not be in conflict. This article with descriptive- analytic method studies the issue of couple's remarriage in the context of fundamental principles such as expediency, tolerance, justice and the fame principle. In this explanation, the structure of Islamic law is considered as a pyramid and under the principled rule that stretched until the base of the pyramid and is the absolute criterion of lows legitimacy. The principle of the legitimacy of marriage is related to the preservation of the essential expediency of preserving generation, but its multiplicity is due to the praise and requirement expediencies, based on the rule of leniency, relieves embarrassment and prevents the dissolution of the family. In the Iranian legal system, the praise and requirement expediencies should not ultimately negate and violate the essential expediencies that require preserving the family structure and preventing the destruction of its foundations, which is also emphasized by Article 10 of the Constitution. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| polygamy, Shari's policy, Sharia goals, the praise expediencies, the requirement expediencies, the justice principle, the fame principle | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
ـ قرآن کریم
ـ ابن منظور، محمد بن مکرم (۱۴۰۵ ق). لسان العرب. قم: نشر ادب الحوزه.
ـ احسایی (ابن ابی‌جمهور)، محمد بن علی بن ابراهیم (1410 ق). الاقطاب الفقهیه علی مذهب الامامیه. قم: کتابخانة آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی(ره).
ـ انصاری، مرتضی (۱۳۷۷). فرائد الاصول. قم: مجمع الفکر الاسلامی.
ـ الجبعی العاملی (شهید ثانی)، زین‌الدین بن علی بن احمد (1410 ق). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه. تحقیق سید محمد کلانتر. قم: کتابفروشی داوری.
ـ جلالی‌زاده، جلال و همکاران (1398). «واکاوی مصلحت در فقه شافعی و امامیه در احکام حکومتی». فقه مقارن، 7(14).
ـ حائری شاه‌باغ، سید علی (1376). شرح قانون مدنی. تهران: انتشارات گنج دانش، چاپ اول.
ـ حصری، احمد (1407 ق). نظریه الحکم و مصا‌در التشریع فی اصول الفقه الاسلامی. بیروت: دار الکتب العربی.
ـ حلی، حسن بن یوسف بن مطهر (بی‌تا). مختلف الشیعه. قم: جامعه المدرسین.
ـ ـــــــــــــــ (1986 م). مبادی الوصول الی علم الاصول. بیروت: دار الاضواء.
ـ ـــــــــــــــ (۱۴۳۰ ق). شرح تجرید الاعتقاد. قم: جامعه المدرسین فی الحوزه العلمیه بقم، مؤسسه النشر الاسلامی.
ـ ـــــــــــــــ (۱۴۰۸ ق). قواعد الاحکام. قم: جامعه المدرسین.
ـ خراسانی، محمدکاظم (بی‌تا). کفایه الاصول. قم: مؤسسة آل البیت علیهم‌السلام، لاحیاء التراث.
ـ ـــــــــــــــ (۱۴۱۰ ق). درر الفواید فی حاشیه علی الفرائد. تهران: مؤسسه الطبع و النشر.
ـ رهبر، مهدی (1382). «مقایسة جایگاه مصلحت در فقه امامیه و اهل سنت». فصلنامة پژوهشی دانشگاه امام صادق، شمارة 17.
ـ ریسونی، احمد و باروت، محمدجمال (1422 ق). الاجتهاد، الواقع و المصلحه. بیروت: دارالفکر.
ـ زبیدی، السید محمدمرتضی (بی‌تا). تاج العروس. بیروت: منشورات مکتبه الحیاه.
ـ زراعت، عباس (1386). حقوق جزای عمومی. تهران: انتشارات ققنوس.
ـ زرکشی، محمد بن بهادر بن عبدالله شافعی (1413 ق). البحر المحیط. کویت: دار الصفوه.
ـ سبحانی تبریزی، جعفر (1381). تهذیب الاُصول: تقریر اُبحاث الإمام الخمینی(ره). تهران: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
ـ شاطبی، ابواسحاق (1423 ق). الموافقات فی اصول الشریعه. بیروت: مکتبه العصریه.
ـ شاکری گلپایگانی، طوبی (1377). «شرح علم در ثبوت حد زنا». مجلة فقه اهل بیت، شمارة 14.
ـ ـــــــــــــــ (1385). «عدالت فقهی عدالت خرد و کلان». ندای صادق، 11(41 و 42).
ـ شفیع‌زاده، فرزانه؛ پورعبدالله، کبری و محقق داماد، مریم‌السادات (1399). «تحلیل تأثیر تحول ساختار قدرت در خانواده بر حقوق زوج». پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، 16(61)، صص 132ـ160.
ـ صدر، السید محمدباقر (1986 م). دروس فی علم الاصول. بیروت: دار الکتاب اللبنانی.
ـ صفایی، سید حسین و امامی، اسدالله (1385). مختصر حقوق خانواده. تهران: نشر میزان، چاپ دهم.
ـ عاملی، محمد بن مکی (۱۴۱۲ ق). الدروس الشرعیه فی فقه الامامیه. قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
-عاملی، ابومنصورجمال الدین الحسن بن زین الدین(صاحب معالم) (1377). معالم الدین و ملاذ المجتهدین. شرح مصطفی اعتمادی. بی‌جا: بی‌نا.
ـ عریس، هلاء (۱۹۹۷م ). شخصیه عقوبات التعزیر فی الشریعه الاسلامیه. بی‌جا: بی‌نا.
ـ علیدوست، ابوالقاسم (1387). «مصلحت در فقه امامیه». حقوق اسلامی، 5(18).
ـ غزالی، محمد بن محمد (1417 ق). المستصفی فی اصول الفقه. بیروت: دار الکتب العلمیه.
ـ غنی‌زاده بافقی، مریم و ورمزیار، فائزه (1400). «تأثیر جنبش‌های فمینیسم بر تحول مفهوم خانواده». نشریة علمی پژوهش‌های حقوقی، 20(46).
ـ فخرالدین، محمد بن حسن بن یوسف (۱۳۸۷ ق). ایضاح الفواید. قم: المطبعه العلمیه.
ـ قاضی الجرجانی، میر سید شریف (1907 م). شرح المواقف. قاهره: بی‌نا.
ـ قحطانی، مسفر بن علی بن محمد (2003 م). منهج استنباط احکام النوازل الفقهیه المعاصره. بیروت: دار ابن حزم.
ـ قرضاوی، یوسف (بی‌تا). السیاسه الشرعیه فی ضوء نصوص الشریعه و مقاصدها. بیروت: مؤسّسه الرساله.
ـ کاتوزیان، ناصر (1371). حقوق مدنی (خانواده). تهران: شرکت انتشار، چاپ سوم.
ـ ـــــــــــــــ (1379). کلیات حقوق (نظریة عمومی). تهران: شرکت سهامی انتشار.
ـ کاسکو، بارت (بی‌تا). تفکر فازی. ترجمة علی غفاری و همکاران، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
ـ مجاهد الطباطبایی، السید محمد بن سید علی (1296 ق). مفتاح الاصول. قم: مؤسّسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت(ع).
ـ کرکی (محقق)، علی بن الحسین (1368). رسائل الکرکی. تحقیق محمد حسون. قم: کتابخانة عمومی آیت‌الله مرعشی نجفی(ره).
ـ مروارید، علی‌اصغر (1410 ق). سلسله الینابیع الفقهیه. بیروت: دار الاسلامیه.
ـ منصوری، خلیل‌رضا (1413 ق). دراسه موضوعیه حول نظریه العرف و دورها فی عملیه الاستنبا‌ط. قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
ـ موسوی الاردبیلی، السید عبدالکریم (1413 ق). فقه الحدود و التعزیرات. قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
ـ موسوی الخمینی، روح‌الله (1384). تحریر الوسیله. ترجمة علی اسلامی و محمد قاضی‌زاده. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم، چاپ بیست‌و‌دوم.
ـ موسوی الخویی، ابوالقاسم (۱۴۲۰ ق). مصباح الاصول. قم: مکتبه الدواری.
ـ موسوی بغدادی (السید الشریف المرتضی)، سید ابوالقاسم علی بن حسین (1417 ق). مسائل الناصریات. تهران: رابطه الثقافه و العلاقات الاسلامیه، مدیریه الترجمه و النشر.
ـ نجفی، محمدحسن (1365 ق). جواهر الکلام. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
ـ نراقی، مهدی (1379). جامع السعادات. ترجمة سید جلال‌الدین مجتبوی. تهران: حکمت.
ـ نوربها، رضا (1369). زمینة حقوق جزای عمومی. تهران: کانون وکلای دادگستری. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 297 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 355 |
||
