1دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشکده معارف اسلامی و حقوق دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام)، تهران، ایران.
2استاد گروه حقوق عمومی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
چکیده
دولتها در شرایط اضطراری از تمام ظرفیتهای موجود، برای عبور از بحران ایجاده استفاده مینمایند. با حاکم شدن شرایط اضطراری ناشی از شیوع ویروس کرونا در اغلب کشورها، دولتها سعی کردند از ظرفیت نیروهای مسلح در مقابله با این ویروس استفاده نمایند. نیروهای مسلح در زمان صلح، به دلیل داشتن امکانات و توان استفاده از اقتدارات ویژه ازجمله واکنش سریع به بحرانها از طرق مهندسی و فناورانه و همچنین اعمال زور، مورد توجه دولتها برای عبور از حالت اضطراری میباشد. برای ورود نیروهای مسلح در مسائل غیرنظامی، قواعد و مقررات خاصی در کشورها برای جلوگیری از سوءاستفاده از قدرت وجود دارد و این ورود باید تحت قواعد حقوقی قرار گیرد. در ایران برای مقابله با بحران ناشی از شیوع ویروس کرونا، نیروهای مسلح ورود پیدا کردند. لذا این سؤال به وجود میآید که «ابعاد حضور نیروهای نظامی در شرایط اضطراری به ویژه در موضوع کرونا ویروس در ایران چیست؟» برای پاسخ به این پرسش با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی منابع حقوق ایران پرداخته شد. در پی شیوع ویروس کرونا، کشور در شرایط اضطراری قرار گرفته است و ضمن اینکه دولت مکلف است از توان نیروهای نظامی برای عبور از بحران استفاده نماید، برای ورود نیروهای مسلح قواعدی وجود دارد که مورد بررسی و تجارب سایر کشورها در این حوزه بیان شده است.
Legal review of the entry of armed forces in emergencies due to the outbreak of coronavirus
نویسندگان [English]
Aminullah Paknejad1؛ Kheirallah Parvin2
1Phd student of Public Law, Faculty of Islamic Studies and Law, Imam Sadiq University, Tehran, Iran.
2Prof., Department of Public Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran, Tehran, Iran.
چکیده [English]
In emergencies, governments use all available capacities to get through the crisis. As emergencies caused by the coronavirus outbreak prevailed in most countries, governments tried to use the armed forces' capacity to fight the virus. In peacetime, the armed forces are of interest to governments in passing through a state of emergency due to their ability to use force. For the entry of the armed forces in civilian matters, there are certain rules and regulations in countries to prevent abuse of power, and this entry must be subject to the rules. In Iran, armed forces arrived to deal with the crisis caused by the coronavirus outbreak. Therefore, the question arises as to what are the dimensions of the presence of military forces in emergencies in Iran? In order to answer this question, iran's rights resources were investigated using descriptive-analytical method. In the wake of the coronavirus outbreak, the country is in a state of emergency, and while the government is obliged to use the military force's ability to get through the crisis, there are rules for the entry of the armed forces, which have been discussed and the experiences of other countries in this area.
کلیدواژه‌ها [English]
Iran, crisis, Covid-19 (crisis virus), crisis management, armed forces, state of emergency
مراجع
کتابنامه
اساسنامه سازمان پدافند غیرعامل کشور ستاد کل نیروهای مسلح.
قانون ارتش جمهوری اسلامی ایران.
قانون اساسنامه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی.
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
قانون مدیریت بحران کشور.
قانون مقررات استخدامی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی.
قانون نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران.
ابن عربی، محمد بن عبدالله (بی‌تا). احکام القرآن. به کوشش علی محمد البجاوی، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
ابن منظور، محمد بن مکرم (1404ق). لسان العرب. بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی (1362). صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی خبرگان قانون اساسی. تهران: اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی.
حسینی، محمدرضا و فیاضی، داوود (1398). نظام حقوقی وضعیت استثنایی بنیانهای نظری و رهیافتهای عملی. تهران: انتشارات دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی.
طاهرزاده، آزاده (1394). نظریه وضعیت اضطراری در نظام حقوق اساسی ایران در پرتو اصل حاکمیت قانون با نگاه ویژه به اصل 79 قانون اساسی. (پایاننامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد). در رشته حقوق کرایش حقوق عمومی، دانشگاه آزاد واحد مرودشت، ایران.
طباطبایی مؤتمنی، منوچهر (1382). آزادی‌های عمومی و حقوق بشر. تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
طباطبایی مؤتمنی، منوچهر (1395). حقوق اداری. تهران: سمت.
محبی، داود و کرمی، حامد (1395). ماهیت‌شناسی الگوهای پاسخ به وضعیتهای اضطراری با تأکید بر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه آفاق امنیت، سال هشتم، (32)، پاییز، صص. 67- 98.
مرکز پژوهشهای مجلس (1398). گزارش شماره 8، معاونت پژوهشهای اقتصادی، دفتر مطالعات اقتصادی، قابل دسترسی: https://www.rc.majlis.ir
مطلق، منیر (1399). فقر بیشتر کشورهای فقیر در پی کرونا. الشرق الاوسط فارسی: دسترسی در: https://www.m.aawsat.com
مکارم شیرازی، ناصر (1428ق). أنوار الاصول. اعداد احمد قدسی، قم: مدرسه الامام علی بن ابیطالب (علیه‌السلام).
منتی، حسین (1399). بررسی اثرات ویروس کرونا ـ کووید 19 بر اقتصاد جهانی. فصلنامه علمی ـ تخصصی ارزیابی تأثیرات اجتماعی، (2)، ویژهنامه پیامدهای شیوع ویروس کرونا ـ کووید 19، سال اول، شماره 2، صص. 163- 181.
Blacks Law Dictionary, (2009): 1112.
Buergenthal, Thomas (1981). To respect and to ensure: state obligations and permissible derogation, in The international bill of rights: the convenant on civil and political rights, ed. Louis henkin, Colombia university press.
Chaloka Beyani (2002). human rights standards and the free movement of people within states. oxford university.
Criddle, Evan J. (2012) human rights, emergencies and the rule of law. human rights quarterly 34 No. 1.
Dormin, Alexander N. (2006). The limits of Russian democratization. routledge, routledg publications.
Goldric, Dominic Mc. (2004). The Interface Between Public Emergency Powers and International Law; University of Alabama at Birmingham. vol.2, no.2.
Hartman, joan F. (1985). working paper for the committee of experts on the article 4 on limitation provisions. human rights quarterly, 3 No.1.
Huang C. Wang Y. Li X. Ren L. Zhao J. Hu Y. et al. (2020). Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan, China. The Lancet, 497-506.
Lilich, Richard B. (1985). Minimums standards of human rights norms in a state of emergency. The American journal of international law 79, No.4.
Mccarthy, anna lena svensson (1998). The international law of humanrights and states of exception. boston, martinus nijhoff publishers.
McKibbin, Warwick J. The Global Macroeconomic Impacts of COVID-19: Seven Scenarios (March 2, 2020). CAMA Working Paper No. 19/2020. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=3547729 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3547729
Phelan AL. Katz R. Gostin LO. The novel coronavirus originating in Wuhan, China: challenges for global health governance. Jama. Phelan AL, Katz R, Gostin LO. The novel coronavirus originating in Wuhan, China: challenges for global health governance. Jama.
Schmitt, carl (1985). Political theology:four chapters on the concept of sovereignty. MIT press, cambridje mars, available from:https://idepolitik.files.wordpress.com/2010/10/schmitt-political-theology.pdf
Stephen, mark (1986). principles and norms of Human rights applicable in emergency situation situation: underdevelopment, catastrophes and armed conflicts, the international dimensions of human rights, vasak and alston, vol. 7.
The Greek Case: European Commission of Human Rights.
The siracusa principles on the limitation and derogation provisions in the international convenant on civil and political rights (1985).
