تعداد نشریات | 20 |
تعداد شمارهها | 508 |
تعداد مقالات | 4,388 |
تعداد مشاهده مقاله | 8,220,059 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,214,941 |
مطالعه انتقادی دیدگاه محقق اصفهانی درباره معاد جسمانی | ||
پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت) | ||
مقاله 4، دوره 21، شماره 1 - شماره پیاپی 41، فروردین 1402، صفحه 47-62 اصل مقاله (658.52 K) | ||
نوع مقاله: پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/prr.2022.242665.1751 | ||
نویسندگان | ||
محمود صیدی1؛ محمدجواد پاشایی* 2 | ||
1استادیار گروه فلسفه، دانشگاه شاهد، تهران، ایران. | ||
2استادیار گروه فلسفه، دانشگاه شاهد، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
معاد از مباحث مهمی است که اندیشمندان مسلمان در بستر آن آرای متعددی را پیرامون چگونگی جسمانی بودن آن و نیز چگونگی رجوع بدن در آخرت ارائه نمودهاند. محقق اصفهانی یکی از بزرگترین متفکران و عالمان شیعی است که با تأثیرپذیری از آرای استادش، آقا علی حکیم، دیدگاههای متفاوت و تاملبرانگیزی در این باره مطرح کرده و این آراء در تقابل با دیدگاه صدرالمتألهین در مورد چگونگی معاد جسمانی قرار دارد. حکیم اصفهانی با نظر به مبانیای همچون تعلق نخستین نفس ناطقه به روح بخاری، وجود رابطه اتحادی میان روح بخاری و بدن با نفس ناطقه، علیت اعدادی روح بخاری برای نفس ناطقه و علیت فاعلی نفس ناطقه برای روح بخاری، بازگشت همه موجودات به سوی خداوند در قوس صعود، و نیز تأثیرگذاری خاص ملکات نفسانی بر بدن، بر بازگشت ابدان انسانی به نفوس ناطقه در آخرت استدلال کرده است. در این مقاله، پس از توضیح این مبانی و ادله نشان داده شده است که نقدهای متعددی را میتوان بر آن وارد دانست که از مهمترین آنها میتوان بدین موارد اشاره کرد: برداشت نادرست از حیوانیت در تعریف انسان، فهم غیردقیق از رابطه علّی نفس و بدن و نحوه اثرگذاری آنها بر یکدیگر، ناسازگاری با اصل امتناع اعاده معدوم و عدم توجه به جایگاه قوه خیال در تبیین معاد جسمانی. | ||
کلیدواژهها | ||
محقق اصفهانی؛ معاد جسمانی؛ بازگشت بدن به نفس ناطقه؛ روح بخاری | ||
عنوان مقاله [English] | ||
A Critical Study of Isfahani’s View on Bodily Resurrection | ||
نویسندگان [English] | ||
Mahmoud Seidi1؛ Mohammad Javad Pashaei2 | ||
1Assistant Professor, Department of Philosophy and Wisdom, Shahed University, Tehran, Iran. | ||
2Assistant Professor, Department of Philosophy and Wisdom, Shahed University, Tehran, Iran | ||
چکیده [English] | ||
The question of bodily resurrection is one of the controversial topics about which Muslim thinkers have presented different opinions. Mohammad Hossein Gharavi Esfahani is one of the greatest thinkers and Shia scholars, who, influenced by the thoughts of his master Agha Ali Hakim, has put forward a distinct and considerable account of bodily resurrection which is in contrast with Mulla Sadra’s view. Esfahani, based on principles such as the initial belonging of the rational soul to the vaporous soul, the unity between the vaporous soul/body and the rational soul, the preparatory causality of the vaporous soul for the rational soul and the efficient causality of the rational soul for vaporous soul, the return of all existents to God in The arc of the ascent, as well as the particular influence of dispositions on the body, has argued that human bodies return to their rational souls in hereafter. In this article, Esfahani’s principles and arguments are criticized. Among the objections, the most important of which are as follows: misunderstanding of animality in the definition of human, inaccurate understanding of the causal relationship between soul and body and how they affect each other, inconsistency with the principle of impossibility of bringing back of an annihilated thing, and not paying attention to the role of imagination faculty in the explanation of bodily resurrection. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Mohammad Hossein Gharavi Esfahani, Bodily Resurrection, The Return of the Body to the Rational Soul, Vaporous Soul | ||
مراجع | ||
قرآن کریم.
آشتیانی، جلالالدین. 1381. شرح بر زاد المسافر صدر الدین شیرازی. قم: بوستان کتاب.
ابنسینا، حسین بن عبدالله. 1371. المباحثات. تحقیق محسن بیدارفر، قم: بیدار.
ابنسینا، حسین بن عبدالله. 1383. رگشناسی. تصحیح سید محمد مشکوة. همدان: دانشگاه بوعلی سینا.
ابنسینا، حسین بن عبدالله. 1375. شرح الاشارات و التنبیهات. قم: دفتر نشر الکتاب.
ابنسینا، حسین بن عبدالله. 1379. النجاة. تصحیح محمدتقی دانشپژوه. تهران: دانشگاه تهران.
ابنسینا، حسین بن عبدالله. 2007. رسالة فی النفس و بقائها و معادها. تحقیق فؤاد الاهوانی. پاریس: دار بیبلیون.
ابنسینا، حسین بن عبدالله. 1953. رسائل. به اهتمام حلمی ضیاء اولکن. استانبول: دانشکده ادبیات استانبول.
اخوانالصفا. 1412 ق. رسائل إخوان الصفاء. بیروت: الدار الإسلامیة.
ارشادینیا، محمدرضا. 1395. «کیفیت معاد جسمانی در دیدگاه علامه محمدحسین غروی اصفهانی». حکمت اسلامی 10: 131-154.
اسحاقنیا، سید رضا. 1397. «نظریه محقق اصفهانی (کمپانی) درباره معاد جسمانی و ابهامات آن». نقد و نظر 90: 98-122.
اصفهانی، محمدحسین. 1415 ق. رساله فی اثبات معاد جسمانی. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
قونوی، صدرالدین. 2010. مفتاح الغیب. بیروت: دارالکتب العلمیه.
مدرس زنوزی، آقاعلی. 1378. مجموعه مصنفات حکیم مؤسس آقا علی مدرس. تصحیح محسن کدیور. تهران: اطلاعات.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم. ۱۹۸۱. الحکمة المتعالیة فیالاسفار العقلیة الاربعه. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم. 1360. اسرار الآیات. تحقیق محمد خواجوی. تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفه اسلامی.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم. بیتا. التعلیقات لصدر المتالهین علی الشفاء. قم: بیدار.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم. 1422. شرح الهدایة الأثیریة. بیروت: مؤسسه التاریخ العربی.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم. 1363. مفاتیح الغیب. تصحیح انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 208 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 255 |