اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 508 |
| تعداد مقالات | 4,388 |
| تعداد مشاهده مقاله | 8,220,271 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,215,144 |
تبیین مسئله فلسفی دعای مستجاب بر اساس مدل استجابت انکشافی | ||
| پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت) | ||
| مقاله 2، دوره 21، شماره 2 - شماره پیاپی 42، مهر 1402، صفحه 1-24 اصل مقاله (928.79 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/prr.2023.243422.1787 | ||
| نویسندگان | ||
| وحیده فخار نوغانی* 1؛ امیر راستین طرقی2 | ||
| 1استادیار گروه معارف اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران | ||
| 2استادیار گروه فلسفه و حکمت اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران | ||
| چکیده | ||
| دعا و عرض حاجت به خداوند، که اصالتاً مفهومی دینی است، همواره از ابعاد گوناگون فلسفی، اخلاقی، معرفت‌شناختی و زبان‌شناختی محل تأمل و پرسشگری متکلمان و فیلسوفان، به ویژه فیلسوفان دین، بوده است. نوشتار کنونی، مشخصاً با تکیه بر مفهوم دعای مستجاب، به بررسی یکی از مهم‌ترین چالش‌های فلسفی فراروی آن یعنی تبیین سازگاری دعای مستجاب با صفات الهی تغییرناپذیری و تأثیرناپذیری می‌پردازد. این مهم بر اساس مبانی و اصول حکمت صدرایی صورت می‌پذیرد، زیرا ظرفیت‌های موجود در این نظام فلسفی این امکان را فراهم می‌کند تا به روش تحلیلی-توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای، مدلی نو و تبیینی جدید از مسئله استجابت دعا به نام «استجابت انکشافی» مطرح شود. در مدل پیشنهادی، تأثیرپذیری و تغییرپذیری خداوند در فرآیند استجابت دعا مستلزم خروج از قوه به فعل نبوده بلکه از سنخ تبدیل بطون به ظهور و یا اجمال به تفصیل است. علاوه بر این تأثیر دعای بندگان بر تصمیم خداوند از وجه فقر وجودی و نیاز محض تبیین شده است که نقش مهمی در حفظ تمایز میان خالق و مخلوق در عالی‌ترین سطح دارد. برخورداری از مبانی مدلل عقلی، ارائه مدلی سازگار با فهم عرفی از استجابت دعا، و نیز خوانشی متناسب با ساحت الهی از استجابت دعا سبب شده است تا مدل یادشده در مقایسه با مدل‌های پیشنهادی الهیات اسلامی و مسیحی از مزایای بیشتری برخوردار باشد و با برخورداری از قوّت تبیین فلسفی در برابر چالش‌های موجود در فلسفه دین تاب‌آوری بیشتری از خود نشان دهد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| دعای مستجاب؛ تغییرناپذیری؛ تأثیرناپذیری؛ ملاصدرا؛ فلسفه دین؛ استجابت انکشافی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Explaining the Philosophical Problem of Answered (Effective) Prayer based on Answering-by-Disclosure Model (ADM) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Vahideh Fakhar Noghani1؛ Amir Rastin Toroghi2 | ||
| 1Assistant Professor, Department of Islamic Teachings, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran | ||
| 2Assistant Professor, Department of Islamic Philosophy, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Prayer and supplication to God, which is originally a religious concept, has always been a challenge for theologians and philosophers, especially philosophers of religion, from various philosophical, ethical, epistemological, and linguistic perspectives. Focusing on the concept of answered prayer, this article investigates one of its most important philosophical challenges, that is, explaining the compatibility of answered (effective) prayer with the divine attributes of immutability and impassibility by referring to the principles of Mullā Ṣadrā’s philosophy. There is considerable potential in this philosophical system for an innovative explanation which can be called the “Answering-by-Disclosure” Model (ADM) and is achieved through an analytical-descriptive method using library resources. In ADM, the divine immutability and impassibility in the process of answering prayers do not require God to change from potentiality to actuality, but is a kind of disclosure and differentiation of His hidden and undifferentiated attributes. In addition, the effect of the servants’ prayers on God’s decision has been explained in terms of their existential poverty and pure need, which play an important role in maintaining the existential distinction between the creator and the creature in its strongest meaning. Enjoying justified rational principles, presenting a model compatible with the common and conventional understanding of answering prayer, as well as providing an explanation appropriate to the divine realm are among the advantages of ADM in comparison to the models proposed by other Muslim and Christian theologians. Being endowed with a powerful philosophical explanation, it can be more resistant to the challenges proposed in the philosophy of religion. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| answered prayer, immutability, impassibility, Mullā Ṣadrā, philosophy of religion, Answering-by-Disclosure Model (ADM) | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. 1383. دانشنامه علائی (الهیات). تصحیح محمد معین. همدان: دانشگاه بوعلی سینا.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. ۱۴۰۴ ق. التعلیقات. تحقیق عبدالرحمن بدوی. قم: مکتب الإعلام الإسلامی.
جوادی آملی، عبدالله. 1388. تسنیم، ج. ۹. تحقیق و تنظیم حسن واعظی محمدی و حسین اشرفی. قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله. 1395. رحیق مختوم، ج. 16. تنظیم و تدوین حمید پارسانیا، تحقیق و پژوهش قاسم جعفرزاده، مهدی سلطانی و میثم واثقی. قم: اسراء.
علامه حلی، حسن بن یوسف. 1386. ترجمه و شرح کشف المراد، ج. ۱. ترجمه علی شیروانی. قم: دارالعلم.
فناری، محمد بن حمزه. 1374. مصباح الانس. تصحیح محمد خواجوی. تهران: مولی.
قیصری، داود. 1375. شرح فصوص الحکم. تصحیح سید جلال‌الدین آشتیانی. تهران: علمی و فرهنگی.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم. 1354. المبدأ و المعاد. تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم. 1363. مفاتیح الغیب. تصحیح و مقدمه محمد خواجوی، تحشیه علی بن جمشید نوری. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی و انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم. 1366-الف. تفسیر القرآن الکریم، ج. 1، 2 و 7. تحقیق محمد خواجوی. قم: بیدار.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم. 1366-ب. شرح أصول الکافی. تصحیح محمد خواجوی، تحشیه علی بن جمشید نوری. تهران: وزارت فرهنگ و آموزش عالی، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی (پژوهشگاه).
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم. 1375. مجموعه رسائل فلسفی صدر المتألهین. تصحیح حامد ناجی اصفهانی. تهران: حکمت.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم. 1378. رسالة فی الحدوث (حدوث العالم). تحقیق حسین موسویان. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم. 1387. المظاهر الإلهیة. تصحیح سید جلال‌الدین آشتیانی. قم: بوستان کتاب.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم. 1388-الف. سه رساله فلسفی، ج. 6، 7. مقدمه و تحصیح و تحقیق سید جلال‌الدین آشتیانی. قم: بوستان کتاب.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم. 1388-ب. الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه. تصحیح و تقدیم سید جلال‌الدین آشتیانی. قم: بوستان کتاب.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم. 1389. مجموعه رسائل فلسفی، ج. 2، 3 و 4. تحقیق سعید نظری توکلی، علی اصغرجعفری، مهدی دهباشی و کاظم مدیرشانهچی، زیر نظر آیت‌الله سید محمد خامنه‌ای. تهران: بنیاد حکمت صدرا.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم. 1419 ق. الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الأربعة (الاسفار)، ج. 1، 2، 3، 6 و 9. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم. 2007. اسرار الآیات. تحقیق محمد خواجوی. منامه: مکتبة فخر رازی.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم. بی‌تا. الرسائل. قم: مکتبة المصطفوی.
میرداماد، محمد باقر بن محمد. 1381. مصنفات میرداماد. گردآوری عبدالله نورانی، مقدمه مهدی محقق. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
یوسف ثانی، سید محمود، و حسین زحمتکش. 1391. «اسماء و صفات الهی در عرفان اسلامی با رویکردی به آرای امام خمینی (س)»، پژوهشنامه متین 54.
Aquinas, Thomas, Saint. 1952. Summa Theologica. Translated by Fathers of the English Dominican Province, revised by Daniel J. Sullivan. Chicago, Londin, Toronto: Encyclopaedia Britannica, Inc. Basinger, David. 1983. “Why petition an omnipotent, omniscient, wholly good God?.” Religious Studies 19(1): 25-41. Basinger, David. 2004. “God does not necessarily respond to prayer,” pp. 255-264, in Contemporary debates in philosophy of religion, edited by Michael L. Peterson and Raymond J. VanArragon. Malden, MA: Blackwell Publishing. Castelo, Daniel. 2019. “Qualified impassibility,” in Divine impassibility: Four views of God’s emotion and suffering, edited by Robert J. Matz and A. Chadwick Thornhill. InterVarsity Press. Dolezal, James. 2019. “Strong impassibility,” in Divine impassibility: Four views of God’s emotion and suffering, edited by Robert J. Matz and A. Chadwick Thornhill. InterVarsity Press. Jay Oord, Thomas. 2019. “Strong passibility,” in Divine impassibility: Four views of God’s emotion and suffering, edited by Robert J. Matz and A. Chadwick Thornhill. InterVarsity Press. Murray, Michael, and Kurt Meyers. 2004. “God responds to prayer,” pp. 242–254, in Contemporary debates in philosophy of religion, edited by Michael L. Peterson and Raymond J. VanArragon. Malden, MA: Blackwell Publishing. Peckham, John. 2019. “Qualified passibility,” pp. 87-128, in Divine impassibility: Four views of God’s emotion and suffering, edited by Robert J. Matz and A. Chadwick Thornhill. InterVarsity Press. Pinnock, Clorck. 2001. Most moved mover: A theology of God’s openness. Michigan: Paternoster Press. Smilansky, Saul. 2012. “A problem about the morality of some common forms of prayer.” Ratio 25(2): 207-215. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 619 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 376 |
||