اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شمارهها | 504 |
| تعداد مقالات | 4,356 |
| تعداد مشاهده مقاله | 8,043,126 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,044,919 |
بررسی ماهیت اسکناس از حیث سند یا مال بودن و ثمرات فقهی آن | ||
| مطالعات اقتصاد اسلامی | ||
| دوره 15، شماره 1 - شماره پیاپی 29، شهریور 1402، صفحه 261-284 اصل مقاله (479.39 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/ies.2023.241307.1999 | ||
| نویسندگان | ||
| مهدی معتمدی* 1؛ سید مرتضی خاتمی سبزواری2 | ||
| 1استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم | ||
| 2دفتر فقه معاصر | ||
| چکیده | ||
| یکی از مباحث مهم در فقه اقتصاد، که مورد توجه فقهای معاصر قرار گرفته، موضوعشناسی پول و اسکناس است. بررسی ماهیت اسکناس، به عنوان یکی از اوراق نقدی مهم در تبادلات اقتصادی، ثمرات بسیار زیادی در احکام فقهی دارد. سؤال اصلی در مورد ماهیت اسکناس، شناخت ماهیت آن از حیث سند یا مال بودن است، که پس از تبیین اهمیت مسأله با اشاره به ثمرات فقهی اتخاذ هر نظریه، ادوار تاریخی اسکناس تبیین شده، تا با در نظر گرفتن این ادوار و مراحلی که اسکناس تاکنون طی کرده، نظریه صحیح در مورد ماهیت آن روشن گردد. این مقاله که به روش تحلیلی دیدگاه های مطرح در موضوع سند یا مال بودن پول را در چهار دوره بررسی کرده و شواهد هر یک از نظریات را مورد کنکاش دقیق فقهی قرار داده، به این نتیجه رسیده است که در دوره اوّل اسکناس سند امانت، در دوره دوّم سند دین، در دوره سوّم سند تعهّد و در دوره چهارم که دوره کنونی است، مال عرفی می-باشد. | ||
| کلیدواژهها | ||
| پول؛ اسکناس؛ سند بدهی؛ سند تعهّد؛ دوره تاریخی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Investigating the nature of banknotes in terms of being a legal instrument or property and its jurisprudential implications | ||
| نویسندگان [English] | ||
| MAHDI MOTAMEDI1؛ seyyed morteza khatami sabzevari2 | ||
| 1استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم | ||
| 2daftar feghhe moaser | ||
| چکیده [English] | ||
| One of the important topics in the jurisprudence of economics, which has received attention from contemporary jurists, is the subjectology of money and banknotes. Examining the nature of banknotes as one of the important cash instruments in economic transactions has significant implications in jurisprudential rulings. The main question regarding the nature of banknotes is to understand whether they are considered a legal instrument or property. After clarifying the importance of the issue and highlighting the jurisprudential implications of each hypothesis, the historical development of banknotes is explained. By considering these developments and the stages that banknotes have gone through so far, the correct theory regarding their nature becomes evident. This article, which uses the analytical method to examine the perspectives on the document or property nature of money in four periods, scrutinizes the evidence for each theory from a precise jurisprudential perspective. The article concludes that in the first period, banknotes are considered a trust instrument, in the second period, a debt security, in the third period, a pledge agreement, and in the current period, property according to social norm. | ||
| کلیدواژهها [English] | ||
| Money, banknotes, cheque, promissory note, debt security, pledge agreement, historical period | ||
| مراجع | ||
|
اصفهانی، سیدابوالحسن (1393ق). وسیلةالنجاه (مع حواشی الگلپایگانی). (جلد 2). قم: مطبعةالمهر.
اصفهانی، سیدابوالحسن (1422ق). وسیلةالنجاة (مع حواشی الامامالخمینی). قم: مؤسسة تنظیم و نشرآثار امامخمینی(ره).
انصاری دزفولى، مرتضىبنمحمدامین (1410ق). کتاب المکاسب (المحشّى). (جلد 1). چاپ 3، قم: مؤسسه مطبوعاتى دارالکتاب.
انصاری دزفولى، مرتضىبنمحمدامین (1415ق). کتاب المکاسب (ط-الحدیثة). (جلد 4). چاپ اول، قم: کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى.
بحرانى، محمدسند (1428ق). فقهالمصارف والنقود. قم: مکتبة فدک.
بهشتی، سیدمحمدحسین (1386). بانکداری ربا و قوانین مالی اسلام. بنیاد نشر آثار و اندیشههای شهید دکتر بهشتی، تهران: بقعه.
تبریزی، جوادبنعلی (بیتا). استفتائات جدید (جلد 1). قم: بینا.
تبریزی، جوادبنعلی (1427ق). صراطالنجاة (جلد 5). قم: دارالصدیقةالشهیدة.
تبریزی، جوادبنعلی (1426ق). منهاجالصالحین (جلد 1). قم: مجمع الامامالمهدی(عج).
توتونچیان، ایرج(1367). نگاهی به پول و وظایف آن در اقتصاد اسلامی. مجموعه مقالات اولین مجتمع بررسیهای اقتصاد اسلامی.
جزایرى، سیدمحمدجعفر(1416ق). هدىالطالب فی شرحالمکاسب (جلد 6). قم: مؤسسه دارالکتاب.
حر عاملى، محمدبنحسن (1409ق). وسائلالشیعه (جلد 18). قم: مؤسسه آلالبیت(ع).
حسینی سیستانی، سیدعلی (1393). توضیحالمسائل. قم: بینا.
حلی (محقق)، جعفربنحسن (1408ق). شرائعالاسلام فی مسائلالحلال والحرام (جلد 2). چاپ 2، قم: اسماعیلیان.
حلی (علامه)، حسنبنیوسف (1414ق). تذکرةالفقها (ط-الحدیثه). (جلد 10). چاپ اول، قم: مؤسسه آلالبیت(ع).
حلى، حسین (1415ق). بحوث فقهیه. چاپ 4، قم: مؤسسه المنار.
خویى، سیدابوالقاسم (1413ق). مصباحالفقاهة (المکاسب). قم: بینا.
خویى، سیدابوالقاسم (1422ق). توضیحالمسائل (جلد 2). چاپ 10، قم: مؤسسه احیای آثار الامام الخویی.
خویى، سیدابوالقاسم (1370). توضیحالمسائل. چاپ 7، انتشارات ایران.
خویى، سیدابوالقاسم (1413ق). منهاجالصالحین (جلدهای 2 و 3). چاپ 28، قم: مدینةالعلم.
شبیری زنجانی، سیدموسی (1396). استفتائات (جلد 2). قم: دفتر حضرت آیتالله شبیری زنجانی.
صافی گلپایگانی، لطفالله (1372). نظرخواهی از فقها پیرامون مسائل حقوقی و فقهی ناشی از کاهش ارزش پول. مجله رهنمون، مدرسه عالی شهید مطهری، شماره 6.
صدر، سیدمحمدباقر (1401ق). البنکاللاربوی. چاپ 7، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
صدر، سیدمحمدباقر (1429ق). الاسلام یقودالحیاة، چاپ 4، قم: دارالصدر.
طباطبایی حکیم، سیدمحسن (1410ق). منهاجالصالحین (جلد 2). بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
قرضاوی، یوسف (1371). فقهالزکاة (جلد 1). چاپ 2، انتشارات فرهنگ اسلامی.
مرتضوی لنگرودی، سیدحسین شمس (1375-1376). احکام فقهی پولی. فقه اهلبیت، شمارههای 7 و9.
مطهرى، مرتضى (1372). مجموعه آثار استاد شهید مطهرى (جلد 20). چاپ 8، قم: صدرا.
موسوی خمینى، سیدروحالله (1422ق). استفتائات (جلد 2). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
موسوی خمینى، سیدروحالله (1421ق) (الف). تحریرالوسیله (جلدهای 1و 2). قم: دارالعلم.
موسوی خمینى، سیدروحالله (1421ق) (ب). کتابالبیع. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینى(ره).
موسوی خمینى، سیدروحالله (1368). المکاسبالمحرمه (جلد 1). قم: اسماعیلیان.
نجفی، محمدحسن (1404ق). جواهرالکلام (جلد 22). چاپ 7، بیروت: دار احیاءالتراثالعربی.
هاشمی شاهرودی، سیدمحمود (1423ق). قراءات فقهیه معاصرة (جلد 2). قم: مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی بر مذهب اهلبیت(ع).
هاشمی شاهرودی، سیدمحمود (تابستان 1374). احکام فقهی کاهش ارزش پول. فقه اهلبیت(ع)، شماره 2. ویکیپدیا، شوک نیکسون (28/2/1400) (https://fa.wikipedia.org/wiki/).
شیخ مهدی آصفی، صالحی مازندرانی، ابوطالب تجلیل، محمد هادی معرفت، سیدمحمد موسوی بجنوردی. Ansārī Dezfulī, Mortadhā bin Muḥammad Amīn. (1990). Kitāb al-Makāsib (al-Muḥashshī) (3rd ed., Vol. 1). Qom, Mu'assasah Maṭbu`ātī Dār al-Kitaab. Ansārī Dezfulī, Mortadhā bin Muḥammad Amīn. (1995). Kitāb al-Makāsib (new print) (1st ed., Vol. 4). Qom, Kongereh Jahānī Bozorgdāsht Sheikh A`dham Ansārī. Āsafī, M., Māzandarānī, S., Tejallī, A., Ma`refat, M. H., Mūsavī Bojnordī, M., Langarūdī, M., Shams, H. (1995-1996). Ahkām Fiqhī Pūlī. Fiqh Ahl Bayt, 7, 9. Baḥrānī, Muḥammad Sanad. (2007). Fiqh al-Masārif wa al-Nuqūd. Qom, Maktabat Fadak. Beheshtī, Sayyid Muḥammad Ḥussein. (2007). Bankdārī Ribā wa Qawānin Mālī-e Islām. Bonyād Nashr wa Āthār wa Andīsheh hāye Shahīd Doctor Beheshtī, Tehrān, Baq`ah. Hāshemī Shahroudī, Sayyid Maḥmūd. (1995). Ahkām Fiqhī Kāheš Arzeš Pūl. Fiqh-e Ahl-e Bayt, 2. Hāshemī Shahroudī, Sayyid Maḥmūd. (2002). Qirā'āt Fiqhīyah Mu`āṣirah. Qom, Mu'assasah Dā’irat al-Ma`ārif Fiqh Islāmī bar Madhhab-e Ahl-e Bayt. Ḥillī, Allāmah, Ḥasan bin Yūsuf. (1993). Tadhkirat al-Fuqahā (new print) (1st ed., Vol. 10). Qom, Mu'assasah Āl al-Bayt. Ḥillī, Muḥaqqiq, Ja`far bin Ḥasan. (1988). Sharā'i` al-Islām fī Masā'il al-Ḥalāl wa al-Harām (2nd ed., Vol. 2). Qom, Ismā`īlīān. Ḥillī, Ḥusayn. (1994). Buḥūth al-Fiqhhīyyah (4th ed.). Qom, Mu'assasah al-Manār. Ḥurr ĀḤhṢṢṣāmīlī, Muḥammad bin Ḥasan. (1989). Wasā'il al-Shī`ah (Vol. 18). Qom, Mu'assasah Āl al-Bayt. Ḥusaynī Sīstānī, Sayyid ʿAlī. (2014). Tawḍīḥ al-Masā'il. Qom. Isfahānī, Sayyid Abū al-Ḥasan. (1973). Wasīlah al-Najāt (with Ḥawāshī al-Gulpāyigānī) (Vol. 2). Qom, Maṭbaʿat al-Mehra. Isfahānī, Sayyid Abū al-Ḥasan. (2001). Wasīlah al-Najāt (with Ḥawāshī al-Imam al-Khomeini), Qom, Mu'assasah Tanzīm wa Nashr Āthār Imam Khomeini. Jazā'irī, Sayyid Muḥammad Ja`far. (1995). Hudā al-Tālib fi Sharḥ al-Makāsib (Vol 6). Qom, Mu'assasah Dār al-Kitaab. Khomaynī, Sayyid Rūhollah Mūsavī. (1989). al-Makāsib al-Muḥarramaḥ (Vol. 1). Qom, Intishārāt Isma`īlīyān. Khomaynī, Sayyid Rūhollah Mūsavī. (2000a). Taḥrīr al-Wasīlah (Vols. 1-2). Qom, Dār al-`Ilm. Khomaynī, Sayyid Rūhollah Mūsavī. (2000b). Kitāb al-Bay`. Tehran, Mu'assasah Tanzīm wa Nashr Āthār Imām Khomeinī. Khomaynī, Sayyid Rūhollah Mūsavī. (2001). Istiftāʾāt (Vol. 2). Qom, Daftar Intishārāt Islāmī Vābastah be Jāme`ah Modaressīn. Khū'ī, Sayyid Abū al-Qāsim. (1992). Miṣbāḥ al-Fiqhah (al-Makāsib), Qom. Khū'ī, Sayyid Abū al-Qāsim. (2001). Tawḍīh al-Masā'il (10th ed., Vol. 2). Qom, Mu'assasah Iḥyā Āthār al-Imām al-Khū'ī. Khū'ī, Sayyid Abū al-Qāsim. (1991). Tawḍīh al-Masā'il (7th ed.). Iran Publications. Khū'ī, Sayyid Abū al-Qāsim. (1992). Minḥāj al-Ṣāliḥin (28th ed., Vols 2-3). Qom, Nashr Madīnat al-`Ilm. Mutahharī, Murtazā, (1993). Majmū`ah Āthār Ustād Shahīd Mutahharī (8th ed., Vol. 20). Qom, Sadrā. Najafī, Muḥammad Ḥasan. (1984). Jawāhir al-Kalām (7th ed., Vol. 22). Beirut, Dār Iḥyā al-Turāth al-`Arabī. Qaradāwī, Yūsuf. (1992). Fiqh al-Zakāt (2nd ed., Vol 1). Islamic Culture Publications. Ṣāfī Golpāyegānī, L. (1993). Nāzar Khāhī Az Fiqhā Pirāmoon Masā'il Hoqūqī va Fiqhī Nashī Az Kāheš Arzeš Pūl. Majaleh Rahnamoon, 6. Sadr, Sayyid Muḥammad Bāqir. (1980). al-Bank al-Lāribawī (7th ed.). Beirut, Dār al-Ta`āruf lil-Maṭbu`āt. Sadr, Sayyid Muḥammad Bāqir. (2008). al-Islām Yaqūd al-Ḥayāt (4th ed.). Qom, Dār al-Sadr. Shubayrī Zanjānī, Sayyid Mūsā. (2017). Istiftā’āt (Vol. 2). Qom, Dāftar Ḥazrat Ayatollah Shubayrī Zanjānī. Ṭabāṭabā'ī Hakīm, Sayyid Muḥsin. (1989). Minḥāj al-Ṣāliḥīn (Vol. 2). Beirut, Dār al-Ta`āruf lil-Maṭbu`āt. Tabrīzī, Javād bin ʿAlī. (n.d.). Istiftāʾāt-e Jadīd. Qom. Tabrīzī, Javād bin ʿAlī. (2006). Ṣirāt al-Najāt (Vol. 5). Qom, Dār al-Siddīqah al-Shahīdah. Tabrīzī, Javād bin ʿAlī. (2005). Minhāj al-Ṣālihīn (Vol. 1). Qom, Majma` al-Imām al-Mahdi. Tūtūnchīān, Īraj. (1988). A look at money and its duties in Islamic economics. Collection of articles from the first complex of Islamic economic studies. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 337 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 295 |
||