اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 508 |
| تعداد مقالات | 4,388 |
| تعداد مشاهده مقاله | 8,219,556 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,214,545 |
بررسی و نقد دیدگاه محمد مجتهد شبستری درباره‌ی فهم وحی رسالی | ||
| مطالعات قرآن و حدیث | ||
| مقاله 3، دوره 16، شماره 2 - شماره پیاپی 32، فروردین 1402، صفحه 29-55 اصل مقاله (825.26 K) | ||
| نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/qhs.2023.244005.3719 | ||
| نویسندگان | ||
| سارا قاسمی شبانکاره1؛ علی رضا مختاری* 2؛ سیده فاطمه موسوی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه آزاد اسلامی واحد فسا، فسا، ایران. | ||
| 2استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه آزاد اسلامی واحد فسا، فسا، ایران. | ||
| 3استادیار گروه معارف اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز، شیراز، ایران. | ||
| چکیده | ||
| مسأله وحی یکی از مباحث بنیادی در دین اسلام است که با دو نگرش زمینی و آسمانی مواجه می‌باشد. نگرش آسمانی، وحی را پیامی از جانب خدا برای بشر و پیامبر اسلام را واسطه‌‍‌ی ابلاغ آن می‌داند. اما نگرش زمینی که محصول دوره مدرنیته است، دارای جنبه‌ها و ابعاد مختلفی است. برخی از نواندیشان معاصر مانند مجتهد شبستری براین باورند که وحی از ضمیر ناخودآگاه پیامبر سرچشمه گرفته و در قالب الفاظ در قرآن آمده است. شبستری معتقد است اگر وحی کلام خدا باشد برای مخاطبان قابل فهم نیست. او برای اثبات این ادعا به دیدگاه‌های زبان شناسان و علمای علم اصول و تطبیق آن با قرآن استناد کرده و نتیجه می‌گیرد قرآن کلام پیامبر است. شبستری عنصر اصلی فهم را پیش‌فهم دانسته و آن را متأثر از زمان و مکان و علایق شخص می‌داند. با این دیدگاه اصولا فهم امری تاریخی است. در نتیجه فارغ از این بحث که قرآن کلام پیامبر باشد یا کلام خدا، فهم واقعی قرآن را غیرممکن می‌داند. هدف مقاله حاضر بررسی و نقد دلایل تطبیقی شبستری در رابطه با عدم امکان فهم وحی رسالی می‌باشد که وی در این زمینه به نظرات برخی فلاسفه زبانشناس و اصول فقه استناد نموده است. ایرادهای موجود در استدلال‌های وی در زمینه‌ی مورد بحث با شیوه‌ای جدید شفاف‌سازی و تبیین گردیده است. در نوشتار حاضر تعریف فلسفی زبان، امکان فهم وحی رسالی و دلالت تصدیقیه از نظر شبستری با روش تحلیلی-انتقادی مورد بررسی قرار گرفت و با معیار‌های عقلی و نقلی اثبات گردید که وی برداشت نادرستی از تعاریف زبان‌شناسان و مسأله‌ی مفاهمه و دلالت تصدیقیه ارائه داده است و با پیش‌فرض‌ها و شیوه‌ی استدلال غیرمنطقی به نتایجی باطل دست‌یافته است. بنابراین مواردی‌که شبستری به آن‌ها استناد کرده است، دلالتی بر عدم امکان فهم وحی از جانب خداوند را ندارند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| فهم وحی الهی؛ پیش فهم؛ فلاسفه زبان شناس؛ دلالت تصدیقیه؛ مجتهد شبستری | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Reviewing and Criticizing Mohammad Mojtahed Shabestari's View about Understanding Divine Inspiration | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Sara Ghasemi Shabankare1؛ Alireza Mokhtari2؛ Seyyedeh Fatemeh Mousavi3 | ||
| 1Ph.D student of Quran and Hadith Sciences, Islamic Azad University, Fasa Branch, Department of Quran and Hadith Sciences, Fasa, Iran. | ||
| 2Assistant Professor, Islamic Azad University, Fasa Branch, Department of Quran and Hadith Sciences, Fasa, Iran. | ||
| 3Assistant Professor, Islamic Azad University, Shiraz Branch, Department of Islamic Studies, Shiraz, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| The issue of inspiration is one of the fundamental issues in Islam, which is faced with two attitudes, earthly and heavenly. The heavenly attitude considers inspiration as a message from God to mankind and considers the Prophet of Islam as the messenger of its communication. But the earthly attitude, which is a product of the modernity period, has different aspects and dimensions. Some modern thinkers such as Mohammad Mojtahed Shabestari believe that the inspiration originated from the subconscious mind of the Prophet and came in the form of words in the Quran. Shabestari believes that if the inspiration is the word of God is not understandable by the audience. he cited to the views of linguists and implication of affirmation in the science of principles jurisprudence and its comparison with the Quran and concludes that the Quran is the word of the Prophet. Shabestari considers pre-understanding to be the main element of understanding and considers it to be influenced by time, place and personal interests. With this point of view, understanding is a historical matter. As a result, regardless of whether the Quran is the word of the Prophet or the word of God, he considers it impossible to truly understand the Quran. The purpose of this article is to review and criticize Shabestri's comparative reasons regarding the impossibility of understanding divine inspiration, which he cited the opinions of some linguist philosophers and the principles of jurisprudence in this context. The flaws in his arguments in the discussed field have been clarified and explained in a new method. In the present article, the philosophical definition of language, the possibility of understanding divine inspiration and the implication of affirmation from Shabestari's point of view were analyzed with analytical-critical method and it was proved by rational and narrative criteria that he has presented a wrong understanding of the definitions of linguists and the issue of understanding and the implication of affirmation. And with presuppositions and illogical reasoning method, it has achieved false results. Therefore, the cases cited by Shabestari do not indicate the impossibility of understanding God's inspiration. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Understanding God's Inspiration, Pre-understanding, Linguist Philosophers, Implication of Affirmation, Mojtahed Shabestari | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
نهج البلاغه.
ابن سینا، حسین. (1375ش). الاشارات و التنبیهات، الشرح للمحقق الطوسی. قم: نشر البلاغه.
ابن سینا، حسین. (1405ق). الشفاء. به کوشش ابراهیم مدکور. قم: کتابخانه آیت الله مرعشی.
جمالی، احمد. (1396ش). «بررسی و نقد دیدگاه بشری بودن قرآن و ابدی نبودن احکام آن». مجله علوم و تفسیری معارج. دوره3، صص119-148.
جوادی آملی، عبدالله. (1378ش). تفسیر موضوعی قرآن کریم. قم: اسراء.
حسینی استرآبادی، شرف‌الدین. (1409ق)، تأویل الایات فی فضائل العتره الطاهره. قم: جامعه مدرسین.
حلّی، حسن. (1410ق). الجوهر النضید. قم: بیدار.
خوانساری، محمد. (1373ش). منطق صوری. تهران: آگاه.
خویی، ابوالقاسم. (1410ق). المحاضرات فی‌اصول الفقه. قم: انصاریان.
دهخدا، علی‌اکبر. (1931ق). لغت‌نامه دهخدا. تهران: دهخدا.
سبزواری، عبدالعلی. (1393ش). تهذیب الاصول. قم: موسسه فرهنگی و اطلاع رسانی تبیان.
شاکرین، حمید‌رضا. (1394ش). «بشری انگاری قرآن کریم بر اساس افعال گفتاری». مجله کتاب نقد. شماره74و75. صص115-136.
شریفی، احمدحسین. (1394ش). «الهی بودن زبان قرآن و مسأله‌ی فهم»، معرفت کلامی. دوره1. صص78-100.
شیرازی، قطب‌الدین. (بی‌تا)، شرح حکمه الاشراق. چاپ سنگی. بی‌جا: بی‌نا.
صدر، محمدباقر. (1429ق). دروس فی علم الاصول. قم: دارالصدر.
طوسی، نصیرالدین. (1326ش). اساس الاقتباس. تهران: دانشگاه تهران.
عبدالهی‌پور، مهدی؛ شیرودی، مرتضی؛ عقیلی، فرج‌خلیل. (1401ق). «چرایی مبنا بودن سیره تفهیم و تفاهم عقلا در تفسیر قرآن». علوم قرآن و حدیث. شماره53. صص218-189.
فیض، علی‌رضا. (1395ش). مبادی فقه و اصول، تهران: دانشگاه تهران.
قهرمانی، معصومه؛ بهزادی، محمدحسن. (1395ش). مروری بر مفهوم فرض و فرضیه، تهران: دانشگاه پیام نور.
لنکرانی، محمدفاضل. (1380ش). ایضاح الکفایه. به قلم محمد حسینی قمی، قم: دارالکتاب.
مجتهد شبستری، محمد. (1387ش). «قرائت نبوی از جهان 1». در: cgie.org.ir/fa/news/2427
مجتهد شبستری، محمد. (1379ش‌الف). هرمنوتیک کتاب و سنت. تهران: طرح نو.
مجتهد شبستری، محمد. (1379ش‌ب). نقدی بر قرائت رسمی از دین. تهران: طرح نو.
محمد‌زاده، رضا، (1374ش)، «درآمدی بر مغالطات غیرصوری»، دین و ارتباطات، شماره2. صص31-50.
محمدی ری شهری، محمد. (1384ش). میزان الحکمه. قم: دارالحدیث.
مصباح یزدی، محمدتقی. (1377ش). آموزش عقاید. تهران: سازمان تبلیغات اسلامى.
مظفر، محمدرضا. (1437ق). منطق. قم: حوزه علمیه قم.
ملکشاهی، حسن. (1367ش)، ترجمه و تفسیر تهذیب المنطق تفتازانی. تهران: دانشگاه تهران.
منتظری مقدم، محمود. (1397ش). دانش منطق. قم: مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه.
ندرلو، بیت‌اله. (1390ش). «نظریه بازی‌های زبانی ویتگنشتاین یک نظر‌گاه فلسفی پست مدرن درباره زبان». پایگاه مجلات غرب‌شناسی بنیادی، دوره1.
والتون، دی. ان، (1991ق). منطق غیر رسمی نیویورک. لندن: دانشگاه کمبریج. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 579 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 364 |
||