اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 508 |
| تعداد مقالات | 4,388 |
| تعداد مشاهده مقاله | 8,220,535 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,215,322 |
صورت‌بندی خطبه‌های مقمَّصه و فدکیه با تکیه بر الگوی ون دایک | ||
| مطالعات قرآن و حدیث | ||
| مقاله 6، دوره 17، شماره 1 - شماره پیاپی 33، مهر 1402، صفحه 111-138 اصل مقاله (1006.39 K) | ||
| نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/qhs.2023.244512.3773 | ||
| نویسندگان | ||
| حسن مجیدی* 1؛ طاهره میرزداده2 | ||
| 1دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران. | ||
| 2دانشجوی دکتری رشتۀ زبان و ادبیات عربی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران. | ||
| چکیده | ||
| تئون آی ون دایک؛ زبان‌شناس هلندی در حوزۀ گفتمان‌شناسی انتقادی، مطالعاتی در زمینه‌های مختلف اجتماعی انجام داد و با ارائۀ الگوی نظری ـ ایدئولوژیکی‌اش، رویکردهای ایدئولوژیکی گفتمان و کارکردهای مختلف اجتماعی ـ شناختی را تعریف کرد. هدف پژوهش حاضر، کشف راهبردها و کارکردهای مختلف گفتمانی در دو خطبۀ مقمّصه از خطبه‌های حضرت علی(ع) و خطبۀ فدکیۀ حضرت زهرا(س) است تا هویت‌شناسی و واکاوی ساختاری شوند. از این رو، سعی بر آن است تا با روش اجتماعی ـ شناختی ون دایک پیش رود. رهیافت اولیه چنین می‌نماید، علی بن ابیطالب و فاطمة (علیهما السلام) در کلام خویش با روش‌های انسجام، گزینش واژگانی مناسب، برجسته‌سازی نکات مثبت گروه خودی و نکات منفی گروه دشمن و استناد به متون قابل اعتماد و قبول اذهان عموم مخاطبان خویش سخن‌پردازی کرده‌اند. کارکردهای کنش کلامی در مقایسه با کنش غیرکلامی با پویایی و جهت‌دهی کلامشان و شریک‌سازی مخاطبان در راستای اهداف خطبه‌هایشان نقش‌آفرینی کرده است. همچنین، رعایت قالب و ترتیب رایج در خطبه‌های اسلامی که ایشان در خطبه‌های خویش رعایت کردند، منجر به هژمونی، هویت‌دهی و انسجام کلامشان شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| گفتمان‌شناسی انتقادی؛ انسجام؛ هژمونی؛ ون دایک؛ خطبه‌های اسلامی. | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Formatting the Sermons of Moqammassah and Fadakiyeh based on Van Dyck's Model | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hassan Majidi1؛ Tahereh Mirzade2 | ||
| 1Associate professor of the Department of Arabic Language and Literature, Hakim Sabzevari University, Sabzevar, Iran. | ||
| 2PhD Student of Arabic Language and Literature, Hakim Sabzevari University, Sabzevar, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Van Dyck - a Dutch linguist - conducted studies in various social fields in the field of critical discourse. By presenting his ideological model, he defined the ideological approaches of discourse and various socio-cognitive functions. The aim of the current research is to discover different discourse strategies and functions in two sermons: Muqammsa of Hazrat Ali and Fadakiyeh of Hazrat Zahra, for the purpose of identity analysis and structural analysis. Therefore, we try to analyze and investigate with Van Dyk's socio-cognitive method. The primary approach is as follows: Ali bin Abi Talib and Fatimah have spoken in their words with the methods of coherence, appropriate vocabulary selection, highlighting the positive points of the insider group and the negative points of the enemy group, citing reliable texts and accepting the minds of their audience. The functions of verbal action compared to non-verbal action have played a role with the dynamics and orientation of their words and the sharing of the audience in line with the goals of their sermons. Also, following the common format and order in Islamic sermons - which he observed in his sermons - has led to the hegemony, identification and coherence of their speech. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Critical discourse analysis, coherence, hegemony, Van Dyck, Islamic sermons | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
أبو زهرة، محمد (1934م)، الخطابة أصولها تاریخها فی أزهی عصورها عند العرب، بیروت: دار الفکر.
أرسطو، (1959م)، الخطابة، القاهرة: مکتبة النهضة المصریة.
الجاحظ، أبو عثمان عمروبن بحر (بی تا)، البیان و التبیین، تحقیق عبدالسلام محمد هارون، بیروت: مکتبة الجاحظ.
حامدی شیروان، زهرا؛ زرقانی، سید مهدی (1393ش)، «بررسی داستان رستم و شغاد براساس مربع ایدئولوژیکی ون‌دایک»، ﻛﺎﻭشنامه زبان و ادبیات فارسی، شماره 28، صص99-129.
داوودآبادی فراهانی، مهدی (1395ش)، «تحلیل خطبه فدکیه بر اساس نظریه کنش گفتاری»، فصلنامه تاریخ اسلام، شماره2،صص 39-69.
رشیدی، ناصر؛ سعیدی، اصمعان (1392ش)، «تحلیل گفتمان انتقادی کتاب فارسی امروز برای دانشجویان خارجی براساس چارچوب تحلیلی ون دایک و ون لیوون»، پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، شماره 32، صص100-126.
زمخشری، محمودبن عمر (1953م)، أساس البلاغة، بیروت: أحیاء المعاجم العربیة.
زودرنج، صدیقه؛ اربطی مقدم، شیرین (1401ش)، «واکاوی خطبۀ مقمّصه با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی»، فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه، شماره37، صص115-139.
شاملی، نصرالله؛ سالاری، محسن، (1395ش)، «تامل اندک رسانگی طرح واره های خطبه ۳ نهج البلاغه در واژه ابل»، پژوهشنامه علوی، شماره 2، صص59-72.
شاملی، نصرالله؛ عزیزخانی، مریم (1394ش)، «تحلیل گفتمان انتقادی در نهج البلاغه براساس نظریۀ فرکلاف»، فصلنامه پژوهشنامه نهج البلاغه، شماره 2، صص133-155.
شکرانی، رضا؛ مطیع، مهدی؛ صادق‌زادگان، هدی (1390ش)، «بررسی روش گفتمان‌کاوی و چگونگی کاربست آن در مطالعات قرآنی»، عیار پژوهش در علوم انسانی، شماره 1، صص93-122.
شیخ‌احمد، سید محمد، قدرت (1393ش)، خطابه، منبر: پژوهشی درباره رابطه خطابه و منبر با قدرت سیاسی در دوران خلافت عباسیان، تهران: نگارستان اندیشه.
صیادی‌نژاد، روح‌الله (1396ش)، «بررسی منظورشناسانۀ برهان‌های بلاغی در گفتمان پیامبر»، پژوهش‌نامۀ نقد ادب عربی، شماره 16، صص150-182.
عالمی، روح‌الله (1389ش)، منطق، تهران: چاپ و نشر کتاب‌های درسی.
فاضلی، محمد (1383ش)، «گفتمان و تحلیل گفتمان انتقادی»، پژوهش‌نامۀ علوم انسانی اجتماعی، شماره 14، صص81-107.
فان دایک، تئون، آی (2000م)، النص والسیاق استقصاء البحث فی الخطاب الدلالی و التداولی، ترجمه عبدالقادر قنینی، بیروت: أفریقا الشرق.
قنبری، لیلا، حاجی رجبی، نفیسه؛ طهماسبی بلداجی، اصغر (1394)، «تحلیل و بررسی زیباشناسی خطبه فدکیّة حضرت زهرا(س)»، سراج منیر، شماره 21، صص57-76.
گلشائی، رامین (1392ش)، «ارزیابی نظریه‌های انسجام و پیوستگی متنی: به سوی چارچوبی برای ارزیابی خوانش‌پذیری در سطح گفتمان»، پژوهش و نگارش کتب دانشگاهی، شماره31، صص31-57.
المری، عبدالله علی جابر؛ زهدی مصطفی، عبدالرؤوف (2012م)، الخطابة عند الفاروق دراسة أسلوبیة، رسالة لنیل الدرجة الماجستر فی اللغة العربیة و آدابها، جامعة الشرق الأوسط.
مکارم شیرازی، ناصر (1386ش)، پیام امام امیر المومنین(ع)، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
وان داﯾﮏ، ﺗﺌﻮن،ای، (1387ش)، ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﯽ در ﺗﺤﻠﯿﻞ ﮔﻔﺘﻤﺎن: از دﺳﺘﻮر ﻣﺘﻦ ﺗﺎ ﮔﻔﺘﻤﺎنﮐﺎوی اﻧﺘﻘﺎدی، گروه مترجمان، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
Laclau, E, Mouffe, C. (1985) Hegemony and Socialist Strategy: Towards a Radical Democratic Politics. London: Verso. Van Dijk, T. A. (2000). Ideology and Discourse: a Multidisciplinary Introduction. PamperFabra University press, Barcelona. Van Dijk, T.A.( 1998). »Opinions and Ideologies in the Press«. in Approaches to Media Discourse, (pp21-63). (ed.) by Bell, A. and Peter Garrett, Oxford: Blackwell. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 199 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 238 |
||