اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 508 |
| تعداد مقالات | 4,388 |
| تعداد مشاهده مقاله | 8,220,618 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,215,335 |
بازسازی و تحلیل انتقادی برهان عامّ ابن‌سینا در اثبات وجود نفس | ||
| حکمت سینوی (مشکوه النور) | ||
| مقاله 9، دوره 27، شماره 69، فروردین 1402، صفحه 199-224 اصل مقاله (926.98 K) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/ap.2023.245303.1649 | ||
| نویسندگان | ||
| کرامت ورزدار* 1؛ فاطمه سادات کتابچی2 | ||
| 1دانش آموخته دکتری فلسفه و کلام اسلامیِ دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| 2دانش آموخته دکتری رشتۀ فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| مسئلة اصلی این پژوهش سنجش قوت برهان ابن‌سینا در اثبات وجود نفس در جانداران و هدف از آن بازسازی این برهان و نشان دادن ناکارآمدی آن در اثبات نفس گیاهی است. بوعلی در ابتدای نفس شفا برهانی عامّ را برای اثبات نفوس در تمامی جانداران اقامه می‌کند. این برهان، همان برهان اثبات صورت نوعیّه در همة اجسام است که به اثبات نفس به‌مثابة صورت نوعی اجسام جاندار تخصیص خورده‌است. ازنظر ابن‌سینا، ازآنجاکه مبدأ ویژگی‌های پنج‌گانه، یعنی حس، حرکت ارادی، تغذیه، رشد و تولیدِمثل، صورت جسمی اشیاء نیست؛ پس به ناچار در برخی از اجسام مبدئی به نام نفس وجود دارد که صورت نوعیه یا همچون صورت نوعیّة آن‌هاست و مبدأ ویژگی‌های پنج‌گانه به شمار می‌رود. این برهان که از سنخ استنتاج از طریق بهترین تبیین است، به‌دلیل بررسی‌نکردن تمامی شقوق و رد آن‌ها تامّ نیست. نگارندگان ابتدا این برهان را براساس تقریر خواجه نصیر طوسی و صدرالمتألهین بازسازی می‌کنند و پس از نشان‌دادن ناتمامیّت این دو تقریر، برای دفاع از این برهان، بازسازی مختار خود را براساس بررسی تمامی شقوق محتمل بیان می‌کنند. باوجوداین، این برهان براساس ابتناء به برخی از مبانی فیزیکی باطل‌شده در ردّ مزاج به‌عنوان مبدأ حرکت، توانایی اثبات نفس گیاهی را ندارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ابن‌سینا؛ اثبات نفس؛ ادراک؛ استنتاج از طریق بهترین تبیین؛ صورت نوعی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Reconstruction and Critical Analysis of Avicenna's General Argument in Proving the Existence of Soul | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Keramat Varzdar1؛ fateme sadat ketabchi2 | ||
| 1Ph.D. in Islamic philosophy and theology, Tehran University, Tehran, Iran. | ||
| 2Ph.D. in Islamic philosophy and theology, Tehran University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The primary focus of this research is the critical analysis of Avicenna's argument for demonstrating the existence of the soul in living beings. The objective is to reconstruct this argument and expose its inadequacy in proving the presence of a soul in plants. Avicenna's argument, as presented in the opening sections of the 'Book of Soul' in his al-Shifa, revolves around establishing the existence of souls in all living entities, equating it with proving the form of the species in all bodies. Avicenna asserts that the five essential characteristics—sense, voluntary movement, nutrition, growth, and reproduction—do not originate from the physical form of objects. Therefore, he posits the existence of a source, referred to as the soul, in certain bodies. This soul is considered the form of their species or similar to it, serving as the origin of these five characteristics. However, Avicenna's argument, grounded in inference through the best explanation, remains incomplete due to a lack of comprehensive exploration of all possible avenues and neglecting potential objections. The authors initially reconstruct Avicenna's argument by drawing on interpretations by Nasir al-Din al-Tūsi and Sadr al-Mutallahin. Subsequently, after highlighting the limitations of these two interpretations, they offer their independent reconstruction, considering all possible divisions. Nevertheless, this argument falls short in proving the existence of a soul in plants, primarily due to objections regarding certain invalidated physical foundations that reject temperament as the source of movement. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| soul, proof of soul, form of the species, inference through the best explanation, cognition, Avicenna | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1952 م). أحوال النفس ـ رسالة فی النّفس وبقائها ومعادها (احمد فؤاد الإهوانی، محقق). قاهره: دار احیاء الکتب العربیة.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1404 ق الف). التعلیقات (عبدالرّحمن بدوی، محقق). بیروت: مکتبة الأعلام الإسلامی.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1388). رسالة أضحویّة (در مجموعه رسائل ابن‌سینا). قم: آیت اشراق.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1404 ق ب). الشفا (الاهیات). قم: کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1404 ق ج). الشفا (الطبیعیات). قم: کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1383). طبیعیات دانشنامه علایی (سید محمّد مشکات، مصحح). همدان: دانشگاه بوعلی‌سینا.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1379). النجاة من الغرق فی بحر الضلالات (محمّدتقی دانش‌پژوه، مصحح). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
اسعدی، علیرضا (1398). درس‌نامه علم النّفس فلسفی. قم: بوستان کتاب.
جوادی آملی، عبدالله ( 1401 ش). رحیق مختوم، شرح حکمت متعالیه. قم: اسراء.
ذاکری، مهدی (بهار و تابستان 1401 ش). بازسازی روش ابن‌سینا در نفس‌شناسی. حکمت سینوی، 26(67)، ص 5-23.
سرل، جان (1399). راز آگاهی (رضا امیررحیمی، مترجم). تهران: آگاه.
سهروردی، یحیی بن حبش (1373). حکمة الإشراق، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1981 م). الحکمة المتعالیه فی الأسفار الأربعة. بیروت: دار احیاء التراث.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1360). الشواهد الرّبوبیة فی المناهج السلوکیة (سید جلال‌الدین آشتیانی، مصحح). مشهد: المرکز الجامعی للنّشر.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1382). شرح و تعلیقه صدرالمتألهین بر الهیات شفا (نجفقلی حبیبی، مصحح). تهران: بنیاد حکمت صدرا.
طاهری، اسحاق (1393). نفس و قوای آن از دیدگاه ارسطو، ابن‌سینا و صدرالدّین شیرازی. قم: بوستان کتاب.
عبودیت، عبدالرسول (1391). درآمدی به نظام حکمت صدرایی، جلد سوم: انسان‌شناسی، تهران: سمت.
فخر رازی، محمد بن عمر (1411 ق). المباحث المشرقیّة فی علم الإهیات والطبیعیات، قم: بیدار.
کریمیان صیقلانی، علی (1396). علم النّفس فلسفی در اندیشه ابن‌سینا. قم: نشر ادیان.
مسلین، کیت (1391) درآمدی به فلسفه ذهن (مهدی ذاکری، مترجم). قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
مصطفوی، سیدحسن سعادت (1400 ش). شرح اشارات و تنبیهات (نمط سوم). تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
مصباح، محمّد تقی (1401 ش). شرح جلد هشتم أسفار الاربعه (محمّد سعیدی‌مهر، محقق). قم: انتشارات مؤسسه امام خمینی (ره).
نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد (1403 ق). شرح الإشارات والتنبیهات مع المحاکمات، قم: دفتر نشر الکتاب.
یاریان، مجید؛ رحیم‌پور، فروغ‌السادات (1396). تأثیر شناخت بدن در نفس‌شناسی ابن‌سینا (بررسی هشت مسئله از علم‌النفس سینوی). حکمت سینوی، 58 (21)، ص 103-122.
Aristotle (2011). De Anima. (Mark Shiffman, Translater). MA: Focus Publishing .
De Boer, Sander (2013). The Science of the Soul: The Commentary Tradition on Aristotle's De anima, c. 1260–c.1360 (Ancient and Medieval Philosophy–Series 1), Leuven University Press.
Frede, Michael (1995). On Aristotle's Conception of the Soul, in Nussbaum, M. C. & A. O. Rorty, Essays on Aristotle's De Anima, Oxford: Clarendon Press.
Miller, Fred (1999). Aristotle's Philosophy of Soul, The Review of Metaphysics, Vol. 53, No. 2, p. 309-337.
Munowitz, M. (2005). Knowing the nature of physical law. London: Oxford University Press.
Oerter, Robert (2006). The Theory of Almost Everything: The Standard Model, the Unsung Triumph of Modern Physics. New York: Plume publisher.
Witt, Charlotte (1995). Dialectic, Motion, and Perception: De Anima Book, Essays on Aristotle's De Anima (Martha Craven Nussbaum & Amélie Rorty, editors). Oxford: Clarendon Press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 229 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 233 |
||