اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 508 |
| تعداد مقالات | 4,389 |
| تعداد مشاهده مقاله | 8,222,545 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,216,062 |
تحلیل مأنوسات‌شناختی با نظر به دیدگاه فارابی و ابن‌سینا | ||
| حکمت سینوی (مشکوه النور) | ||
| مقاله 5، دوره 27، شماره 70، مهر 1402، صفحه 103-113 اصل مقاله (410.58 K) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/ap.2023.244280.1616 | ||
| نویسندگان | ||
| قاسم علی کوچنانی* 1؛ فتانه تواناپناه2؛ نادیا مفتونی1 | ||
| 1دانشیار گروه فلسفه و کلام دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| 2دکتری رشتۀ فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| مشتهیات تخیلی فکری در ادبیات ابن‌سینا و معارف مأنوس و ملایم در بیان فارابی معطوف به جایگاه میل در حکمت نظری و در سطح ادراک است. اقتران سکون نفس، ملایمت، منافرت، اطمینان قلب، جزمیت و عنادناپذیری و رضایت‌خاطر به این قبیل از معارف، ضرورت بررسی مسئلة حاضر و وجه انس در معرفت و اشتها به مدرکی خاص را به میان می‌آورد. نهادینگی و مأنوس‌بودن یک باور، بستگی به میزان انطباق آن با دیگر معارف شخص ازجمله ملکات حاضر در وی دارد. چنین معارفی به شکل معارف پایدار و اطمینان‌پذیر در نفس حضور دارند. ملکات که براثر عادت و تکرار در ذهن ایجاد می‌شوند، در اندیشة فارابی توجیه‌کنندة اقتران احساس به آراء و علوم شناختی به شمار می‌آیند. در بیان ابن‌سینا نیز ملازمات روان‌شناختی ادراک و حضورشان در سطح باورها و معارف، نوعی صیانت از معرفت محسوب می‌شوند. به باور او، میل مردم به آنچه شناخته‌اند، بیش از میلشان به موضوعی است که به آن انس ندارند. تبیین این سخن دربارة جایگاه انس در ادراکات است. وی نیز همچون فارابی نقش ملکات را در این میان برجسته می‌داند و معتقد است که محیط فکری نقش زیادی در همراهی عواطف و انفعالات و احساسات با ادراکات دارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اطمینان نفس؛ محیط فکری؛ مشتهیات تخیلی؛ مشتهیات نفسانی؛ معارف مأنوس | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Farabi and Ibn Sina on Familiar Knowledge | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ghasemali Kuchnani1؛ Fataneh TavanaPanah2؛ Nadia Maftouni1 | ||
| 1Associate Professor of Islamic philosophy and theology, University of Tehran, Tehran, Iran. | ||
| 2Ph.D. in Islamic philosophy and theology, University of Tehran, Tehran, Iran . | ||
| چکیده [English] | ||
| The concept of ‘familiar knowledge’ in Farabi's philosophy and ‘imaginative mental appetites’ in Ibn Sina's works both address the role of desire in theoretical wisdom and at the level of perception. The association of tranquility of the soul, conformity, disconformity, certainty of the heart, dogmatism and stubbornness, and contentment with such perceptions necessitates an examination of the present issue and the aspect of familiarity in knowledge and the appetite for a particular understanding. The naturalization and familiarity of a belief depends on the degree to which it conforms the individual's other knowledge, including the permanent qualities present in him. Such knowledge is present in the soul as stable and reliable knowledge. Permanent qualities, which are created in the mind through habit and repetition, are considered by Farabi to justify the association of feeling with opinions and cognitions. In Ibn Sina's view as well, the psychological prerequisites of perception and their presence at the level of beliefs and cognition are a kind of protection of knowledge. He believes that people's desire for what they have perceived is greater than their desire for something they are not familiar with. This statement is explained in terms of the place of familiarity in perceptions. He, like Farabi, emphasizes the role of soul permanent qualities in this matter and believes that the intellectual environment plays a significant role in the association of emotions, passions, and feelings with perceptions. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| self-confidence, intellectual environment, mental appetites, familiar knowledge, soul permanent qualities | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1383). الإشارات والتنبیهات (خواجه نصیرالدین طوسی و قطب‌الدین رازی، شارحان). قم: البلاغة.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1326 ق). تسع رسائل فی الحکمة والطبیعیات. قاهره: دار العرب.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1404 ق). الشفاء (المنطق) (سعید زاید، به‌کوشش). قم: مکتبة آیة الله المرعشى.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1373). شفاء (منطق خطابه) (ابراهیم مدکور و محمد سلیم سالم، به‌کوشش). قاهره: وزارة المعارف العمومیة.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1980 م). عیون الحکمة (عبد الرحمن بدوى، به‌کوشش). بیروت: دار القلم.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1379). النجاة من الغرق فی بحر الضلالات (محمدتقى دانش‌پژوه، به‌کوشش). تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (بی‌تا). کتاب المجموع (محمد سلیم سالم، به‌کوشش). مصر: دار الطباعة.
بنائیان اصفهانی، علی؛ نجفی، محمد جواد؛ و نشاط‌دوست، حمید طاهر (1393). زشتی‌گرایی نفس در حیات انسان ازمنظر قرآن و مکتب تحلیل روانی. الهیات تطبیقی، 5 (12)، ص 1-26.
جوادی، محسن؛ و صیادنژاد، علیرضا (1388). بررسی شکاف بین نظر و عمل اخلاقی از دیدگاه ارسطو. اندیشه دینی، 11 (32)، ص 1-28.
شیبانی، محمد (1388). کارکردهای عقل نظری و عملی از نگاه ابن‌سینا. پژوهش‌های فلسفی‌ـ کلامی، 11(2 (42))، ص 257-273.
فارابی، محمد بن محمد (1995 م). آراء اهل المدینة الفاضلة و مضاداتها (على بو ملحم، به‌کوشش). بیروت: مکتبة الهلال.
فارابی، محمد بن محمد (1413 ق). الأعمال الفلسفیة، تحصیل السعادة (جعفر آل یاسین، به‌کوشش). بیروت: دار المناهل.
فارابی، محمد بن محمد (1404 ق). الألفاظ المستعملة فی المنطق (محسن مهدى، به‌کوشش). تهران: الزهراء.
فارابی، محمد بن محمد (1991 م). الملة ونصوص أُخری (محسن مهدی، به‌کوشش). بیروت: دار المشرق.
فارابی، محمد بن محمد (1408 ق). المنطقیات (محمدتقى دانش پژوه، به‌کوشش). قم: مکتبة آیة الله المرعشى.
مستاجران گورتانی، علی؛ فاضل یگانه، مسعوده (1401 ش). تحلیل و بررسی ساختار ادراک در تشخیص لذت و الم در فلسفة سینوی. حکمت سینوی، 26 (67)، ص 239-259.
نجف‌زاده، علیرضا ( زمستان 1390). نظریة فلاسفه دربارة چیستی و کارکرد عقل عملی. جستارهایی در فلسفه و کلام (مطالعات اسلامی)، 43 (2/87)، ص 141-164.
نوری، محمدعلی (1400 ش). اندیشة فارابی دربارة ماهیت و کارکرد عقل نظری و عقل عملی. دوفصلنامۀ علمی هستی و شناخت، 8 (1)، ص 105-122. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 237 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 189 |
||