اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 508 |
| تعداد مقالات | 4,389 |
| تعداد مشاهده مقاله | 8,222,977 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,216,171 |
الگوی مدرسه اسلامی حکمت ازمنظر دلالتهای تربیتی عقل | ||
| علوم تربیتی از دیدگاه اسلام | ||
| دوره 12، شماره 24، فروردین 1403، صفحه 5-36 اصل مقاله (782.14 K) | ||
| نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/esi.2024.245545.1711 | ||
| نویسندگان | ||
| رحمت اله مرزوقی1؛ سجاد رضاییان* 2 | ||
| 1استاد مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران. | ||
| 2دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران . | ||
| چکیده | ||
| در جهان‌بینی اسلامی، پرورش‌یافتن جنبه‌های عقلانی برای سامان‌دهی نظام فکری و ایدئولوژی انسان اهمیت فراوان دارد و بنابراین، یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های تعلیم‌وتربیت اسلامی، تکیه بر عقل و تأکید بر پرورش بُعد عقلانی است. هدف از این پژوهش، بررسی عقل و دلالتهای تربیتی آن در ابعاد مبانی، مبدأ، مربّی، متربی، مواعظ و اصول، محیط، منابع، موانع، مسیر، مرکب، میل، معرفت، مجاهدت، ممارست، مقاصد، منازل، مراحل، معیار، محاسبه و ارزیابی، معینان و مشوقان، متد (روش)، محتوا و محصول بود که 21 «میم» تعلیم‌وتربیت نامیده می‌شوند. پژوهش حاضر ازنوع کیفی و توصیفی- تحلیلی بود و جامعۀ آن، آیات مرتبط با موضوع و دیگر اسناد دارای ارتباط با این حوزه درقالب کتاب و مقاله را شامل می‌شد. براساس یافته‌های این پژوهش، در مدرسۀ اسلامی حکمت، تربیت متربیان باید با تمرکز بر پرورش تمام ابعاد عقل، شامل عقل پرسشگر، کنشگر و پرستشگر صورت گیرد تا در سایۀ این پرورش مطابق با آموزههای الهی، حرکت زندگی در مسیر حکیمانه تحقق یابد. ازطریق تعریف و تبیین عناصر 21گانۀ مذکور میتوان الگوی مدرسۀ اسلامی حکمت را سامان‌دهی کرد؛ به‌گونه‌ای که رهیافتی عملی و اجرایی نیز درپی داشته باشد. بهره‌گیری از این الزامات، انسان را در مسیر تربیت یاری می‌دهد و هدایت می‌کند و بدین ترتیب، این الزامات می‌توانند راهگشای والدین، معلمان، مدیران، متخصصان و دیگر دست اندرکاران نظام تعلیم‌وتربیت باشند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مدرسۀ اسلامی حکمت؛ دلالتهای تربیتی؛ پرورش عقل؛ الگو | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Theoretical Pattern of Hekmat Islamic School from the Viewpoint of the Educational Implications of Intellect | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Rahmatollah Marzoughi1؛ Sajjad Rezaeian2 | ||
| 1Professor of Educational Management and Planning, Shiraz University. Shiraz. Iran. | ||
| 2PhD student in Educational Management, Shiraz University, Shiraz, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| The Islamic worldview has paid great attention to the development of rational aspects in organizing the human intellectual and ideological system. Therefore, reliance on intellect and emphasizing the development of the intellectual dimension are the most important features of Islamic education and training. The present study aimed to investigate intellect and its educational implications in dimensions, namely foundations, origin, teacher, trainer, sermons and principles, environment, resources, obstacles, path, roadster, desire, knowledge, struggle, practice, destination, homes, stages, criteria, calculation and evaluation, supporters and incentives, methods, content, and products that are called twenty-one dimensions of education. This qualitative research is of a descriptive-analytical type and has been conducted using the content analysis method. The research population included all Quranic verses related to the research topic and other related documents in the form of books and articles and the sampling method was purposeful. Based on the findings of the research in Hekmat Islamic school, the education of educators should focus on nurturing all dimensions of intellect, including questioning, acting, and worshipping, so that in the shadow of this education, according to the divine teachings, the movement of life towards a wise path. Defining and explaining the twenty-one mentioned elements can organize the theoretical pattern of the Hekmat Islamic school in a way that also has a practical and executable approach. Utilizing these requirements can help guide and assist individuals in the path of education; therefore, these requirements can be a guide for parents, teachers, managers, experts, and other stakeholders in the education system. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Islamic school of wisdom, educational implications, Intellectual education, theoretical Pattern | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم (1398). (محمدمهدی فولادوند، مترجم). تهران: پیام عدالت. نهج البلاغه (1401). (محمد دشتی، مترجم) (چاپ 4). مشهد: بِه‌نشر. آقایی، زینب؛ و شرفی، محمدرضا (1399). تربیت عقلانی با تأکید بر مبانی انسان‌شناختی و معرفت‌شناختی علامه طباطبایی (ره). فصلنامۀ پژوهش در مسائل تعلیم‌وتربیت اسلامی، 28(46)، 77-102. ابراهیمی دینانی، غلام‌حسین (1382). عقلانیت و معنویت در اسلام. فصلنامۀ هفت آسمان، 5(20)، 9-30. ابن‌ابی‌جمهور، محمد بن زین‌الدین (1403ق). عوالی اللآلی الغریزیة فی الأحادیث الدینیة (جلد 1). قم: مؤسسۀ سیدالشهدا (ع). باقری، خسرو (1401). نگاهی دوباره به تربیت اسلامی (جلد 1) (چاپ 52). تهران: مدرسه. بهشتی، سعید (1399). تأملات فلسفی در تعلیم‌وتربیت (چاپ 2). تهران: بین‌الملل. بهشتی، سعید؛ و رشیدی، شیرین (1392). اصول تربیت عقلانی برمبنای سخنان امام رضا (ع). فصلنامۀ پژوهش در مسائل تعلیم‌وتربیت اسلامی، 18، 51-67. پارسانیا، حمید (1381). از عقل قدسی تا عقل ابزاری. فصلنامۀ علمی علوم سیاسی، 19، 7-16. پاینده، ابوالقاسم (1382). نهج الفصاحه: مجموعۀ کلمات قصار رسول اکرم با ترجمۀ فارسی (چاپ 3). تهران: دنیای دانش. پورمحمودی، عارف؛ و ملکی، حسن (1394). تربیت عقلانی ازدیدگاه علامه جعفری و پیامدهای تربیتی آن. پژوهش در مسائل تعلیم‌وتربیت اسلامی، 29، 29-48. تقیزادۀ پاسندی، مرضیه؛ قاسمی، حمیدمحمد؛ و میریان، سید احمد (1401). سبک تربیت عقلانی در سیرۀ صادقین (ع). سبک زندگی اسلامی با محوریت سلامت، 29، 153-163. تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد (1410ق). غرر الحکم و درر الکلم (چاپ 2). قم: دار الکتاب الإسلامی. جعفری، محمدتقی (1397). ترجمه و تفسیر نهج البلاغه. تهران: دفتر فرهنگ و اندیشۀ اسلامی. جوادی آملی، عبدالله (1388). تسنیم موضوعیِ قرآن کریم. قم: مرکز نشر اسراء. جوادی آملی، عبدالله (1390). تفسیر موضوعیِ قرآن کریم: مبادی اخلاق در قرآن. قم: مرکز نشر اسراء. خلیفه، قدرت‌الله؛ و مرعشی، سید منصور (1390). مبانی، اصول و روشهای تربیت عقلانی ازمنظر قرآن و روایات. فصلنامۀ مطالعات اسلامی در تعلیم‌وتربیت، 3، 35-72. دلشاد تهرانی، مصطفی (1385). سِیری در تربیت اسلامی (چاپ 3). تهران: دریا. رضایی، محمدجعفر؛ نوروزی، رضاعلی؛ و سپاهی، مجتبی (1394). غایتشناسی تربیت عقلانی در ساحت فردی ازدیدگاه آیت‌الله جوادی آملی. فصلنامۀ پژوهش در مسائل تعلیم‌وتربیت اسلامی، 25، 39-57. رضایی، محمدجعفر؛ نوروزی، رضاعلی؛ و سپاهی، مجتبی (1397). کارکردهای تربیت عقلانی ازدیدگاه آیت‌الله جوادی آملی. فصلنامۀ پژوهش در مسائل تعلیم‌وتربیت اسلامی، (38)26، 29-53. ساجدی، ابوالفضل؛ و خطیبی، حسین (1392). مفهوم تربیت عقلانی در سبک اسلامیِ تربیت دینی. ماهنامۀ معارف، 97، 24-27. شکوهی، غلام‌حسین (۱۳۸۱). مبانی و اصول آموزش‌وپرورش. مشهد: آستان قدس رضوی. صفاییمقدّم، مسعود؛ رشیدی، علیرضا؛ و پاک‌سرشت، محمدجعفر (1385). بررسی اصل عقلانیت در منابع اسلامی و استلزامات تربیتی آن. علوم تربیتی، 13(4)، 1-29. طباطبایی، سید محمدحسین (1417ق). المیزان فی تفسیر القرآن (جلد 3). بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات. عادل‌زادۀ نایینی، فریبا؛ نوروزی، رضاعلی؛ و رحمانی، جهان‌بخش (1401). الگوی تربیت عقلانی ازمنظر فارابی با تأکید بر عقل عملی. اندیشه‌های نوین تربیتی، 3(18)، 119-141. عشوری، مریم؛ حیدری، محمدحسین؛ و بختیار نصرآبادی، حسن‌علی (1392). موانع تربیتی ازدیدگاه شهید مطهری. مجلۀ معرفت، 194، 101-114. عشوری، مریم؛ و خوشناموَند، محسن (1401). تحلیل مبانی، اهداف، اصول و روشهای تربیت عقلانی ازدیدگاه شهید مطهری. فصلنامۀ پژوهش در مسائل تعلیم‌وتربیت اسلامی، 56، 317-348. عظمت‌مدار فرد، فاطمه؛ و بدخشان، نعمت‌الله (١٣٩٠). بررسی نظریۀ فطرت ازدیدگاه قرآن و ارتباط آن با تربیت. پژوهش‌های اعتقادی کلامی، ٤، ٢٥-٥٤. فارابی، محمد بن محمد (1995). آراء أهل المدینة الفاضلة و مضاداتها (على بوملحم، مقدمه‌نویس، شارح و تعلیقه‌نویس) (چاپ 1). بیروت: دار و مکتبة الهلال. قاسمپور، محسن (1390). جایگاه عقل در تربیت دینی ازدیدگاه علامه طباطبایی. نشریۀ پژوهش دینی، 22، 66-90. قانع، احمدعلی؛ و عصاره‌نژاد دزفولی، سینا (1396). دلالتهای نظریۀ فطرت در نظام تربیتی اسلام. علوم تربیتی ازدیدگاه اسلام، 5(9)، 37-64. قیصری گودرزی، کیومرث (1402). تحلیل مفهوم عقل ازدیدگاه امام علی (ع) و استنتاج دلالتهای آن در مبانی و اصول تربیت عقلانی. فصلنامۀ پژوهش در مسائل تعلیم‌وتربیت اسلامی، 31(58), 120-154. کلینی رازی، محمد بن یعقوب (1426ق). أصول الکافی (چاپ 1). بیروت: دار المرتضی. مجلسی، محمدباقر (1403ق). بحار الأنوار. جلد 52، بیروت: دار احیاء التراث العربی. مداحی، جواد؛ شرفی جم، محمدرضا؛ و باقری نوع‌پرست، خسرو (1396). بررسی معنای زندگی براساس دیدگاه انسان‌شناختی علامه جعفری و اصول تربیتی ناظر بر آن. علوم تربیتی ازدیدگاه اسلام، 5(8)، 35-58. مرزوقی، رحمت‌الله (1401). نظریه‌های ساختاری در پارادایم تعلیم‌وتربیت (چاپ 6). تهران: آوای نور. مرزوقی، رحمت‌الله؛ و امیری، مهدی (1397). دلالتهای تربیتی فطرت در مدرسۀ موحدانۀ اسلامی. مجلۀ دستاوردهای نوین در مطالعات اسلامی، 9، 121-134. مرزوقی، رحمت‌الله؛ و صفری، یحیی (1386). مبانی و روشهای تربیت عقلانی ازمنظر متون اسلامی. دوفصلنامۀ تربیت اسلامی، 5، 115-134. مصباح، علی (1374). روانشناسی رشد با نگرش به منابع اسلامی. تهران: سمت. مطهری، مرتضی (1389). مجموعۀ آثار (جلد 1) (چاپ 17). تهران: صدرا. ملکی، حسن (1383). اصول تعلیم‌وتربیت ازدیدگاه شهید مطهری. فصلنامۀ مصباح، 50، 103-126. نوروزی کوهدشت، رضا؛ و مهدیان، محمدجعفر (1395). رویکردی در نظریة ساختاریِ-عملکردی مبتنی‌بر تعلیم‌وتربیت فطرت‌گرا. فصلنامۀ بصیرت و تربیت اسلامی، 13(38)، 55-73. هاشمی رکاوندی، سید مجتبی (1375). تربیت و شخصیت انسانی (جلد 3). تهران: بوستان کتاب. هوشیار، محمدباقر (1335). اصول آموزش‌وپرورش. تهران: دانشگاه تهران. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 911 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 671 |
||