اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 508 |
| تعداد مقالات | 4,388 |
| تعداد مشاهده مقاله | 8,220,069 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,214,944 |
تحلیل و نقدِ سندی - دلالی روایت شأن صدور تسبیحات حضرت فاطمه(س) در منابع عامّه | ||
| مطالعات قرآن و حدیث | ||
| مقاله 6، دوره 17، شماره 2 - شماره پیاپی 34، فروردین 1403، صفحه 127-158 اصل مقاله (1006.9 K) | ||
| نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/qhs.2024.244950.3814 | ||
| نویسندگان | ||
| سید عمران موسوی گرمارودی* 1؛ محمد جواد توکلی خانیکی2 | ||
| 1دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآنی، دانشکده علوم قرآنی، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، مشهد، ایران. | ||
| 2استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده علوم قرآنی، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، مشهد، ایران. | ||
| چکیده | ||
| تسبیحات حضرت فاطمه زهرا(س) همواره مورد توجّه و اهتمام مسلمانان بوده و از شهرت والایی برخوردار است چرا که از جانب رسول خدا(ص) به حضرت فاطمه(س) اعطا شده و در صدور و کیفیت مشهور آن تردیدی وجود ندارد. نوشتار حاضر، ضمن تأکید بر اصالت و قطعیّت صدور تسبیحات حضرت زهرا(س) با شیوهی توصیفی – تحلیلی، به تحلیل و نقدِ روایتی میپردازد که در منابع حدیثی و فقهی اهل تسنّن به‌عنوان شأن صدور این تسبیحات معرفی شده است. در این پژوهش ضمن بررسی اولین منابع ناقل روایت، به نقد سندی و دلالی آن پرداخته و رویکرد دانشوران فریقین نسبت به محتوای روایت، مقایسه و تحلیل شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد روایتی که منابع عامّه آن را به عنوان شأن صدور تسبیحات حضرت فاطمه(س) تلقّی کردهاند، اوّلاً به دلایل و قرائن متعدّد سندی، متنی و برون متنی، از اعتبار ساقط بوده و متن آن در مصادر و کتب گوناگونِ عامّه، دستخوش جعل و تحریف قرار گرفته است. ثانیاً هدف از این تحریفات، توجیه مصادرهی مواردی چون فدک، سهم الارث حضرت فاطمه(س) از میراث مالی پیامبر(ص) و به ویژه غصب سهم خمس اهل بیت(ع) توسّط حاکمان وقت بوده است. گزارش‌های تاریخی نشان می‌دهد شماری از متکلّمان عامّه تلاش کردهاند با استناد به این روایت، رفتار خلفای اوّل و دوّم نسبت به مصادره سهم خمس اهل بیت(ع) را توجیه کنند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تسبیحات حضرت فاطمه(س)؛ جعل و تحریف حدیث؛ غصب خمس؛ ابن حجر عسقلانی. | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Critical Analysis of the Report on the Context of Issuance of Lady Fatima’s Tasbihat in Sunni Sources | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Seyyed Emran Moosavi Garmaroodi1؛ Mohammad Javad tavakkoli khaniki2 | ||
| 1Master's student of Quranic Sciences, Faculty of Quranic Sciences, University of Holy Quran Sciences and Education, Mashhad, Iran. | ||
| 2Assistant Professor of Mashhad Faculty of Quranic Sciences, Holy Quran University of Sciences and Education, Mashhad, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Lady Fatima al-Zahra’s Tasbihat have always been of great interest and importance to Muslims, enjoying an exceptionally high status and prestige. These invaluable Tasbihat were certainly granted to Lady Fatima by the Messenger of God and there is no doubt regarding their issuance and the famous details of their composition (34 times God is Great, 33 times Thanks be to God, 33 times Glory be to God). While emphasizing the authenticity and certainty of the noble issuance of Lady Zahra’s Tasbihat, the present paper takes a descriptive-analytical approach to analyze and critique a report considered in Sunni hadith and jurisprudential sources as the context of issuance of these Tasbihat. Along this course, after critiquing the chain of narrators and implications of this report, the perspectives of scholars of both sects towards it are compared and analyzed, concluding in results. The results of this research are that firstly, the report regarded in Sunni sources as the context of issuance of Lady Fatima’s Tasbihat, due to numerous evidential chains of narration, textual, and extra-textual reasons, lacks credibility and its text has been distorted and forged in various Sunni sources and books. Secondly, the goal behind these distortions has been to justify the confiscation of certain rights such as Fadak, Lady Fatima’s inheritance from the Prophet’s financial legacy, and especially the usurpation of the Ahl al-Bayt’s lawful Khums share by the caliphs. As a number of Sunni theologians have tried to justify the behavior of the first two caliphs regarding confiscation of the Ahl al-Bayt’s Khums share by referring to this report. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Lady Fatima’s Tasbihat, forgery and distortion, usurpation of Khums, Ibn Hajar al-Asqalani | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
آقا بزرگ طهرانی، (1403ق)، الذریعة إلی تصانیف الشیعة، بیروت: دار الأضواء.
ابن ابی الحدید، عبدالحمید بن هبة الله، (1404ق)، شرح نهج البلاغة، قم: مرعشی.
ابن ابی شیبه، عبدالله بن محمد، (1409ق)، المصنّف، بیروت: دار الفکر.
ابن بابویه، محمد بن علی، (1376ش)، الأمالی، تهران: کتابچی.
ابن بابویه، محمد بن علی، (1385ق)، علل الشرایع، نجف: الحیدریة.
ابن بابویه، محمد بن علی، (1413ق)، من لا یحضره الفقیه، قم: انتشارات اسلامی جامعه مدرسین.
ابن بطریق، یحیی بن الحسن، (1407ق)، عمدة عیون صحاح الأخبار، قم: بینا.
ابن حبّان، محمد بن حبّان، (1414ق)، صحیح ابن حبّان بترتیب ابن بلبان، بیجا: الرسالة.
ابن حجر عسقلانی، (1415ق)، الإصابة فی تمییز الصحابة، بیروت: دارالکتب.
ابن حجر عسقلانی، (بیتا)، فتح الباری شرح صحیح البخاری، بیروت: دارالمعرفة.
ابن حمدون، محمد بن الحسن، (1996م)، التذکرة الحمدونیة، بیروت: دار صادر.
ابن شهرآشوب، محمد بن علی، (1376ق)، مناقب آل ابی‌طالب، نجف: الحیدریة.
ابن شهرآشوب، محمد بن علی، (بیتا)، معالم العلماء، بمقدّمة صادق آل بحر العلوم، قم: بینا.
ابن طاووس، ابوالقاسم سید رضی الدین، (1399ق)، الطرائف فی معرفة مذاهب الطوائف، قم: خیام.
ابن طیفور، احمد بن ابی طاهر، (بیتا)، بلاغات النساء، قم: رضی.
ابن عساکر، علی بن الحسن، (1415ق)، تاریخ مدینة دمشق، بیروت: دار الفکر.
ابن عمشلیق، احمد بن علی، (1416ق)، جزء ابن عمشلیق، بیروت: دار ابن حزم.
ابن ماجه، محمّد بن یزید، (بیتا)، سنن ابن ماجة، بیروت: دار الفکر.
ابن مردویه، احمد بن موسی، (1424ق)، مناقب علی بن ابی‌طالب و ما نزل من القرآن فی علی(ع)، قم: دار الحدیث.
ابو داوود، سلیمان بن أشعث، (1410ق)، سنن أبی داوود، بیروت: دارالفکر.
ابو یعلی، احمد بن علی، (بیتا)، مسند ابی یعلی، بیروت: دار المأمون.
احمد بن حنبل، شیبانی، (1403ق)، فضائل الصحابة، بیروت: موسسة الرسالة.
احمد بن حنبل، شیبانی، (بیتا)، مسند احمد، بیروت: دار صادر.
ایزدی، مهدی؛ فقیه ایمانی، سید محمد رضا، (1393ش)، «نقد و تحلیلی بر روایات منشأ پیدایش کنیه ابوتراب»، مطالعات قرآن و حدیث، سال 7، شماره 2، صص 173-202.
بادحدح، علی بن عمر، (1397)، دروس للشیخ بادحدح، https://shamela.ws/book/7721/209
بخاری، محمد بن اسماعیل، (1401ق)، صحیح البخاری، بیروت: دارالفکر.
بخاری، محمد بن اسماعیل، (1406ق)، الأدب المفرد، بیروت: الثقافیة.
بخاری، محمد بن اسماعیل، (بیتا)، التاریخ الکبیر، دیار بکر: المکتبة الإسلامیة.
بهائی عاملی، محمد بن الحسین، (بیتا)، الحبل المتین، بیروت: دارالأضواء.
تبریزی قراچه داغی، محمد علی، (1418ق)، اللمعة البیضاء فی شرح خطبة الزهراء(س)، قم: الهادی.
ثقفی کوفی، ابواسحاق، (بیتا)، الغارات، بیجا: بهمن.
جرجانی، عبدالله بن عدی، (1409ق)، الکامل فی الضعفاء، بیروت: دارالفکر.
جصّاص، ابو بکر، (1415ق)، احکام القرآن، بیروت: دار الکتب.
جوهری، ابوبکر، (1413ق)، السقیفة و فدک، بیروت: شرکة الکتبی.
حاکم نیشابوری، ابوعبدالله، (بیتا)، المستدرک علی الصحیحین، بیروت: دارالمعرفة.
حرّ عاملی، ابوجعفر، (1414ق)، تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة، قم: آل البیت.
حسینی جلالی، محمد حسین، (1422ق)، فهرس التراث، قم: دلیل ما.
حلّی، ابن داوود، (1392ق)، رجال ابن داوود، نجف: المکتبة الحیدریة.
حلّی، حسن بن یوسف، (بیتا)، تذکرة الفقهاء، بیجا: المکتبة المرتضویة.
خصیبی، ابوعبدالله، (1419ق)، الهدایة الکبری، بیروت: بلاغ.
خطیب بغدادی، احمد بن علی، (1417ق)، تاریخ بغداد، بیروت: دار الکتب.
خوارزمی، موفق ابن احمد، (1414ق)، المناقب، قم: نشر اسلامی.
خوئی، سید ابوالقاسم، (1413ق)، معجم رجال الحدیث، قم: بینا.
دارمی، عبدالله بن رحمن،(1349ق)، سنن الدارمی، دمشق: مطبعة الإعتدال.
دولابی، محمد بن احمد، (1407ق)، الذریة الطاهرة النبویة، قم: نشر اسلامی.
ربّانی، محمدحسن، (1387)، اصول و قواعد فقه الحدیث، قم: بوستان کتاب.
زرندی، محمد بن یوسف، (1377ق)، نظم درر السمطین فی فضائل المصطفی و المرتضی و البتول و السبطین(ع)، بیجا: مکتبة الإمام أمیرالمؤمنین(ع).
سبحانی، جعفر، (1388)، ترجمهی اصول الحدیث و أحکامه، (سیّد علی آل طیب، مترجم)، قم: باقیات.
سخاوی، محمد بن عبد الرحمن، (1418ق)، الأجوبة المرضیة فیما سئل السخاوی عنه من الأحادیث النبویة، بیجا: دارالرایة.
شوکانی، محمد بن علی، (بیتا)، فتح القدیر الجامع بین فنی الروایة و الدرایة من علم التفسیر ، بیجا: عالم الکتب.
شیحی، علی بن محمد، (1415ق)، تفسیر الخازن، بیروت: دارالکتب.
صنعانی، عبدالرزاق بن همّام، (بیتا)، المصنّف، بیجا: بینا، تحقیق: حبیب الرحمن الاعظمی.
طبرانی، سلیمان بن احمد، (1413ق)، الدعاء، بیروت: دارالکتب.
طبرانی، سلیمان بن احمد، (1415ق)، المعجم الأوسط، بیجا: دار الحرمین.
طبرانی، سلیمان بن احمد، (بیتا)، المعجم الکبیر، بیروت: إحیاء التراث.
طبرسی، احمد بن علی، (1403ق)، الإحتجاج علی أهل اللجاج، مشهد: نشر مرتضی.
طبرسی، رضی الدین، (1392ق)، مکارم الأخلاق، بیجا: شریف رضی.
طحاوی، احمد بن محمد، (1416ق)، شرح معانی الآثار، بیروت: دارالکتب.
طرابلسی، خیثمة بن سلیمان، (1400 ق)، کتاب حدیث خیثمة، بیروت: دار الکتاب.
طوسی، ابوجعفر محمد بن الحسن، (1373ش)، رجال الطوسی، قم: نشر اسلامی.
طیالسی، سلیمان بن داوود، (بیتا)، مسند الطیالسی، بیروت: دارالمعرفة.
عدوی مصری، ابوعبدالله مصطفی، (1397)، دروس للشیخ مصطفی العدوی،https://shamela.ws/book/
عظیم آبادی، ابوالطیب، (1415ق)، عون المعبود شرح سنن ابی داوود، بیروت: دارالکتب.
عینی، محمود بن احمد، (بیتا)، عمدة القاری شرح البخاری، بیروت: دار إحیاء التراث.
غزالی، ابوحامد، (بیتا)، إحیاء علوم الدین، بیروت: دارالکتاب.
فخر رازی، محمد بن عمر، (1420ق)، تفسیر الکبیر، بیروت: إحیاء التراث.
کاشانی، فتح الله، (1333ش)، تفسیر منهج الصادقین فی إلزام المخالفین، بیجا: محمد حسن علمی.
کسّی، عبد بن حمید بن نصر، (1408ق)، منتخب مسند عبد بن حمید، بیجا: مکتبة النهضة العربیة.
کشّی، محمّد، (1363ش)، رجال الکشّی، قم: آل البیت.
کلینی، ابوجعفر محمد، (1407ق)، الکافی، تهران: دارالکتب الإسلامیة.
کورانی، علی، (1425ق)، جواهر التاریخ، بیجا: دار الهدی.
مجلسی، محمدباقر، (1403ق)، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار(ع)، بیروت: إحیاء التراث.
مجلسی، محمّدتقی، (1414ق)، لوامع صاحبقرانی (شرح فقیه)، قم: اسماعیلیان.
مرعشی نجفی، شهادب الدین، (بیتا)، شرح إحقاق الحق، قم: المکتبة المرعشی.
مزی، یوسف، (1413ق)، تهذیب الکمال فی أسماء الرجال، بیروت: موسسة الرسالة.
مسلم نیشابوری، ابن حجاج، (بیتا)، صحیح مسلم، بیروت: دارالفکر.
مغربی، قاضی نعمان، (بیتا)، شرح الأخبار فی فضائل الأئمة الأطهار(ع)، قم: نشر اسلامی.
مفید، ابوعبدالله محمد بن النعمان، (1410ق)، المقنعة، قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
مفید، ابوعبدالله محمد بن النعمان، (1413ق)، الإختصاص، قم: المؤتمر العالمی لألفیة المفید.
مفید، ابوعبدالله محمد بن النعمان، (1414ق)، الأمالی، بیروت: دار المفید.
مناوی، محمد بن ابراهیم، (1425ق)، کشف المناهج و التناقیح فی تخریج أحادیث المصابیح، بیروت: دارالعربیة.
موسوی گرمارودی، سیّد عمران، (1399)، دفاع از حضرت فاطمهی زهرا(س)، تهران: دلیل ما.
نسائی، احمد بن شعیب، (1411ق)، السنن الکبری، بیروت: دارالکتب.
نووی، ابو زکریا، (بیتا)، المجموع (شرح المهذّب)، بیروت: دار الفکر.
هیثمی، علی بن ابی بکر، (1408ق)، مجمع الزوائد و منبع الفوائد، بیروت: دار الکتب العلمیة.
وحید بهبهانی، محمد باقر، (1424ق)، مصابیح الظلام فی شرح مفاتیح الشرایع، بیجا: مؤسسة علّامه وحید بهبهانی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 187 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 245 |
||