اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 508 |
| تعداد مقالات | 4,388 |
| تعداد مشاهده مقاله | 8,220,122 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,214,976 |
ارزیابی برهان حفظ شریعت در اثبات عصمت امامان از منظر متکلمین شیعه | ||
| پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت) | ||
| مقاله 11، دوره 22، شماره 1 - شماره پیاپی 43، خرداد 1403، صفحه 199-220 اصل مقاله (870.54 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/prr.2024.244471.1831 | ||
| نویسنده | ||
| حسن قنبری شیخ شبانی* | ||
| دانش‌آموختۀ سطح چهار حوزۀ علمیۀ قم، قم، ایران. | ||
| چکیده | ||
| برهان حفظ شریعت با تقریرهای سه‌گانه‌اش یکی از دلیل‌های عقلی است که متکلمان شیعه از قدیم‌الایام برای اثبات عصمت و خطاناپذیری امامان از آن بهره جسته‌اند. در مورد این برهان اشکالات متعددی مطرح شده که مهم‌ترین آنها، که در این سیاهه به آن پرداخته می‌شود، به چگونگی حفظ شریعت در دوران غیبت حضرت مهدی بازمی‌گردد. نگارنده با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، پس از طرح این برهان و تنقیح اشکال، جواب‌هایی را می‌آورد که به این اشکال داده شده است. این جواب‌ها عبارت‌اند از وجوب ظهور امام در صورت انسداد راه علم، هدایتگری امام به طور غیرمتعارف، برطرف شدن نیاز جامعه به تشریع توسط فقها، و عدم لزوم حفاظت فعلی از شریعت توسط امام. سپس این جواب‌ها نقد و بررسی می‌شود. پس از اثبات استواری و استحکام این اشکال و همچنین فراگیری آن نسبت به شرایع سابق، نگارنده اتخاذ دو مبنا را پیشنهاد داده است. نخست، عدم امکان اثبات عصمت انبیاء و اوصیاء از طریق این برهان و در عین حال امکان اعتقاد به عصمت ایشان از جهت مصداقی؛ دوم ضرورت عصمت مگر در مواردی که مصلحت اقتضا کند که البته نتیجۀ هر دو مبنا با آنچه متکلمان از اثبات عصمت برای پیامبران و جانشینانشان انتظار دارند ناسازگار است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| عصمت امامان؛ عصر غیبت؛ آزمایش؛ مصلحت؛ برهان حفظ شریعت | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Evaluating the Demonstration of Preservation of Sharia in Proving Imams' Infallibility from the Point of View of Shia Theologians | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hassan Ghanbari Sheikh Shabani | ||
| Graduated in Level Four from Qom Seminary, Qom, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| The demonstration of preserving Sharia with its three accounts is one of the intellectual reasons that Shia theologians have used since the Islamic medieval centuries to prove the infallibility of Imams. Several objections have been raised regarding this argument, the most important of which discussed in this paper, is related to how Sharia is preserved during the absence of Imam Mahdi. Using the analytical-descriptive method, this objection and its responses are explained. These responses include: the necessity of the appearance of Imam Mahdi in case the path of knowledge is blocked, the guidance of the Imam in an unconventional way, supplying the society's needs for Sharia by the jurists, and lack of the necessity of actual preservation of the Sharia by the Imam. All these responses are evaluated and criticized and finally, it is shown that the objection is still strong and also applicable to previous religious laws. In the last part of the paper, two solutions are proposed: (1) Although this demonstration cannot prove the infallibility of prophets and Imams, one can still believe in their infallibility regarding the instances; (2) Infallibility is necessary except in cases of expediency. Nevertheless, the result of both solutions is incompatible with what theologians expect from the demonstrations of infallibility for the prophets and their successors. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| infallibility of Imams, occultation, test, expediency, demonstration of preservation the Sharia | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
ابن‌بابویه، محمد بن علی. 1395 ق. کمال الدین و تمام النعمه، ج. 1. به تصحیح علی‌اکبر غفاری. تهران: اسلامیه.
ابن‌بابویه، محمد بن علی. 1403 ق. معانی الأخبار، ج. 1. به تصحیح علی‌اکبر غفاری. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ابن‌قدامه، عبدالله. 1423 ق. روضة الناظر وجنة المناظر فی أصول الفقه، ج. 1. بی‌جا: مؤسسة الریان.
أزدی سجِستانی، سلیمان بن الأشعث. بی‌تا. سنن أبی داود. به تحقیق محمد محی‌الدین عبدالحمید. بیروت: المکتبة العصریة.
انصاری، مرتضی. 1415 ق. کتاب النکاح. قم: المؤتمر العالمی بمناسبة الذکری المئویة الثانیة لمیلاد الشیخ الأعظم.
آلوسی، محمود. بی‌تا. النفحات القدسیه فی رد الامامیه. به تحقیق: مصطفی البغدادی. بی‌جا: بی‌نا.
آمدی (سیف الدین)، علی. 1424 ق-الف. ابکار الافکار، ج. 3. بیروت: دار الکتب العلمیه.
آمدی (سیف الدین)، علی. 1424 ق-ب. الإحکام فی اصول الأحکام، ج. 4. به تصحیح: عبدالرزاق عفیفی. ریاض: دار الصمیعی.
بحرانی، ابن میثم. 1406 ق. قواعد المرام فی علم الکلام. به تحقیق سید احمد حسینی. قم: مکتبه آیه الله مرعشی نجفی.
تفتازانی، سعدالدین. 1409 ق. شرح المقاصد، ج. 5. قم: الرضی.
جباری، محمدرضا. 1381. «نگاهی به انحرافات برخی از کارگزاران ائمّه اطهار (علیهم السلام)». معرفت، 52: 7-20.
جوادی آملی، عبدالله. ۱۳۹۲. وحی و نبوت در قرآن (تفسیر موضوعی قرآن کریم)، ج. ۳. به تحقیق علی زمانی قمشه‌ای. قم: اسراء.
حرانی (ابن تیمیه)، تقی‌الدین. 1406 ق. منهاج السنة النبویة، ج. 6. به تحقیق: محمد رشاد سالم. بی‌جا: جامعة الإمام محمد بن سعود الإسلامیة.
حمصی رازی، سدیدالدین. 1412 ق. المنقذ من التقلید، ج. 2. قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
ربانی گلپایگانی، علی. 1386. «عصمت امام از نگاه خرد». قبسات، 12(45): 41-66.
ربانی گلپایگانی، علی. 1390. «برهان حفظ شریعت و وجود امام عصر (عج)». انتظار موعود، 11(35): 7-20.
سبحانی، جعفر. 1382. الموجز فی اصول الفقه. قم: مدیریت حوزه علمیه.
صفرعلیپور، حشمت‌الله، و علیرضا علی‌نوری. 1375. امامت و ولایت. تهران: نمایندگی ولی فقیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی.
علم‌الهدی، علی بن الحسین. ۱۳۸۷ ق. جمل العلم والعمل. به تحقیق سید احمد حسینی. بی‌جا: بی‌نا.
علم‌الهدی، علی بن الحسین. 1410 ق. الشافی فی الإمامة. تهران: مؤسسه امام صادق علیه السلام.
فاریاب، محمدحسین. 1389. «سیری بر نظریه عصمت امام، از آغاز تا سده پنجم هجری». معارف عقلی، 15: 143-178.
قدردان قراملکی، محمدحسن. 1388. پاسخ به شبهات کلامی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
قوشجی، علی بن محمد. بی‌تا. شرح التجرید. قم: الرضی.
کاظمی، ابراهیم. 1398. «نقد اشکالات ابن‌تیمیه در برهان حفظ شریعت». سراج منیر، 9(36): 89-108.
کلینی، محمد بن یعقوب. 1407 ق. الکافی، ج. 1. به تحقیق و تصحیح علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
کهنسال، علیرضا، و نفیسه تحریرچی. 1391. «نگرشی منطقی به برهان حفظ و نقل شرع». آموزه‌های فلسفه اسلامی، 11: 121-138.
مجلسی، محمدباقر. ۱۴۰۳ ق. بحار الانوار، ج. 23، 36، 52،94، 95. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
میرزاپور، محسن. 1390. «امام حافظ شریعت». پژوهش‌های مهدوی، 1(1): 14-30.
نجفی، محمدحسن. بی‌تا. جواهر الکلام، ج. 30. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
همدانی، عبدالجبار. 1382 ق. المغنی فی ابواب التوحید و العدل، ج. 1. بیروت: دار الکتب العلمیه. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 296 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 308 |
||