اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 508 |
| تعداد مقالات | 4,389 |
| تعداد مشاهده مقاله | 8,222,545 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,216,062 |
تحلیل انتقادی ماهیت و عوامل مؤثر بر خُلق در مکتب اخلاقی ابن‌سینا | ||
| حکمت سینوی (مشکوه النور) | ||
| دوره 28، شماره 71، فروردین 1403، صفحه 137-157 اصل مقاله (433.27 K) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/ap.2024.246296.1683 | ||
| نویسندگان | ||
| زهرا سعید تهرانی* 1؛ فاطمه سلیمانی دره باغی2 | ||
| 1دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه امام صادق( ع)، تهران، ایران. | ||
| 2دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| بررسی خُلقیات با نگاه وجودشناختی امری حائز اهمیت است. براساس این نگاهْ جایگاه خُلقیات در نفس و تأثیر آن در ساحات نظر و عمل ازمنظر فلسفی تبیین‌می‌شود. این مقاله درنظردارد ازنظر ابن‌سینا به این بحث بپردازد. ازنظر وی حقیقت خُلقیات در رابطه‌ای که نفس با بدن ازطریق قوا دارد، شکل‌می‌گیرد. اگر عقل عملی نسبت‌به قوای حیوانی واجد هیئت استعلائی باشد، نفس واجد ملکة توسّط میشود و اگر هیئت استعلائی متعلق به قوای حیوانی باشد، ملکة افراط یا تفریط بر نفس عارض‌می‌شود. این عروض به‌واسطه عقل فعال و با سه علت مُعدّة اعتیاد، مزاج و اجتماع انجام‌می‌گیرد و در ساحت‌های نظری و عملی نفس اثرگذار است. در حیطه نظر اگر تزکیه نفس صورت‌گرفته‌باشد، نفس آمادگی بیشتری برای دریافت معقولات پیدامی‌کند و در حیطة عمل، شکل‌گیری خُلقیات منجر به استمرار فعل و شکل‌گیری عادات میشود که این عادات می‌تواند تعیین‌کنندة خُلقیات بعدی باشد. ابن‌سینا علی‌رغم بیان دقیق‌تری که نسبت‌به حکمای گذشته از این بحث دارد، ازآنجاکه نفس را مجرد محض و تحولات نفس را از نوع تحولات عرضی می‌داند، نمی‌تواند تبیین مناسبی از نحوه استکمال انسان ازطریق خُلقیات ارائه‌دهد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| خُلقیات؛ ملکات عملی؛ هیئت استعلایی؛ هیئت انقیادی؛ ابن‌سینا | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Critical Analysis of the Nature and Factors Affecting Disposition in Ibn Sina's Ethical School | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Zahra Saeed Tehrani1؛ Fateme Soleimani2 | ||
| 1Ph.D. Student in Islamic philosophy and theology, Imam Sadiq University, Tehran, Iran . | ||
| 2Associate Professor, Department of Islamic philosophy and theology, Imam Sadiq University, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| An existential analysis of dispositions is a significant matter. Based on this perspective, the place of dispositions within the soul and its impact on the theoretical and practical aspects of human life is explained philosophically. This paper intends to examine this issue from Avicenna's perspective. According to him, the essence of dispositions is formed in the relationship between the soul and the body through faculties. If the practical intellect has a superior position relative to the animal faculties, the soul acquires a mediating disposition; and if the superior position belongs to the animal faculties, a disposition of excess or deficiency befalls the soul. This occurrence takes place through the Active Intellect and with three preparatory causes: addiction, temperament, and society, and it has an impact on both the theoretical and practical aspects of the soul. In the theoretical realm, if the soul is purified, it becomes more prepared to receive the intelligible. In the practical realm, the formation of dispositions leads to the continuity of action and the formation of habits, which can determine subsequent dispositions. Despite Avicenna's more precise explanation of this issue compared to previous philosophers, since he considers the soul to be purely immaterial and the changes in the soul to be of the type of accidental changes, he cannot provide a suitable explanation of how human beings can be perfected through dispositions. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| dispositions, practical properties, transcendental authority, subordinate authority, Ibn Sina | ||
| مراجع | ||
|
اترک، حسین (1392). سیر تطور نظریه اعتدال در اخلاق اسلامی. نشریه پژوهشهای فلسفی، 8(14)، 147-131. ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله (1376). الإلهیات من کتاب الشفاء (علامه حسن‌زادة آملی، مترجم). قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیة قم. ابن‌سینا (1399). متن و ترجمه دو رساله از ابن‌سینا رساله فی علم الاخلاق و رساله فی العهد (یوسف احدی، مترجم). قم: مؤسسة فرهنگی هنری ادیب فقه جواهری. ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله (1379). النجاه من الغرق فی بحر الضلالات (چاپ دوم). تهران: انتشارات دانشگاه تهران. ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله (2007). احوال النفس: رساله فی النفس و بقائها و معادها (أحوال النفس). پاریس: دار بیبلیون. ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله (1375). النفس من کتاب الشفاء (علامه حسن‌زادة آملی، محقق). قم: مکتب الإعلام الإسلامی. ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله (1363). المبدأ و المعاد. تهران: مؤسسة مطالعات اسلامی دانشگاه تهران. دانشگاه مک گیل. ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله (1381). الإشارات و التنبیهات. قم: ب‍وس‍ت‍ان کتاب قم (مرکز النشر التابع لم‍ک‍ت‍ب الإعلام الإسلامی). ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله (1392). الإشارات و التنبیهات (حسن ملک‌شاهی، مترجم). تهران: صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران انتشارات سروش. ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله (1383). نفس (ابن‌سینا). همدان: دانشگاه بوعلی سینا. ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله (1371). المباحثات. قم: بیدار. ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله (1404). التعلیقات. قم: مکتب الإعلام الإسلامی. ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله (بیتا). رسائل ابن‌سینا. قم: بیدار. ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله (1405). الشفاء (الطبیعیات). قم: کتابخانه عمومی حضرت آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی (ره). احمدپور، مهدی (1385). کتاب شناخت اخلاق اسلامی. قم: دفتر تبلیغات اسلامی معاونت پژوهشی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. ارسطو (1343). علم الاخلاق الی نیقوماخوس. قاهره: دار صادر. افلاطون (1396). جمهور (فؤاد روحانی، مترجم) (چاپ پانزدهم). تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. سلیمانی دره باغی، فاطمه، و شرفی، حانیه (1400). راهکارهای تغییر خلق از دیدگاه ابن‌سینا. حکمت سینوی، 25(65)، 132-113. طباطبایی، جواد (1377). دائره المعارف بزرگ اسلامی (جلد ۷) (چاپ دوم). تهران: ناشر مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی. عبودیت، عبدالرسول (1394). درآمدی به نظام حکمت صدرائی (چاپ سوم). تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم‌انسانی دانشگاه‌ها (سمت). فارابی (1996). إحصاء العلوم. بیروت- لبنان: مکتبه الهلال. فاخوری، حنا خلیل (1373). تاریخ فلسفه در جهان اسلامی (تاریخ الفلسفه العربیه) (عبدالمحمد آیتی، مترجم). تهران: انتشارات علمی فرهنگی. فروغی، محمدعلی (1361). فن سماع طبیعی (ابن‌سینا). تهران: امیر کبیر. قوام صفری، مهدی (1398). اندیشة اخلاقی ابن‌سینا. پژوهشهای فلسفی (نشریه دانشکده ادبیات و علوم‌انسانی دانشگاه تبریز)، 13(29)، 360-337. کرد فیروزجایی، یارعلی؛ شیروانی، علی؛ و روزبه، محمدرسول (1394). بررسی غایت اخلاق از دیدگاه ابن‌سینا. آیین حکمت، 7(24)، 82-59. نائیجی، محمدحسین (1387). ترجمه و شرح کتاب نفس شفا. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره). | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 118 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 174 |
||