اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 524 |
| تعداد مقالات | 4,543 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,690,019 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,448,406 |
زیادت وجود بر ماهیت، پژوهشی در اندیشه‌ی بهمنیار | ||
| حکمت سینوی (مشکوه النور) | ||
| دوره 28، شماره 72، اسفند 1403، صفحه 215-229 اصل مقاله (400.97 K) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/ap.2025.244496.1709 | ||
| نویسنده | ||
| باقر نوید* | ||
| دانشجوی دکتری رشته‌ی فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| مسئله‌ی زیادت وجود بر ماهیت از کلیدی‌ترین مباحث در سنت فلسفی اسلامی است. فارابی و ابن‌سینا در شکل‌گیری این مسئله نقشی غیرقابل‌انکار دارند. در میان حکمای پس از ابن‌سینا اختلافی تفسیری ایجادشده‌است که آیا مراد شیخ‌الرئیس از زیادت، صرفاً تغایر منطقی و مفهومی است یا وی علاوه‌بر تغایر مفهومی به تغایر خارجی نیز قائل است؟ فلاسفه‌ای مانند میرداماد درمورد وی تفسیر اول را برگزیدند و فلاسفه‌ای مانند فخر رازی‌ـ که از شارحان اولیه‌ی اشارات است‌ـ تفسیر دوم را راجح دانستند. پژوهش حاضر درصدد این بوده‌است که جایگاه بهمنیار را، به‌عنوان بزرگترین شاگرد مکتب ابن‌سینا، در میان این دو جریان تفسیری جست‌وجونماید؛ لذا این مقاله با تکیه بر اثر اصلی او، کتاب التحصیل، درپیِ کشف این مسئله برآمده و سعی‌داشته تا با بررسی عبارات مهم وی و تجمیع شواهد و قرائن متعدد از کتاب التحصیل ارزیابی جامعی ازنظرِ این فیلسوف ارائه‌کند. ماحصل این پژوهش را می‌توان این‌گونه بیان‌کرد که نمی‌توان به‌راحتی نظر مختار بهمنیار را مشخص نمود؛ چه اینکه در میان کلمات او شواهد قابل‌توجهی بر هر دو تفسیر وجود دارد و نیز اصل محکمی در میان کلمات او نیست تا بتوان آن را به‌عنوان نظریه‌ی اصلی وی تلقی‌کرد و سایر تعابیر او را به‌عنوان متشابهات به آن اصل محکم ارجاع‌داد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| زیادت خارجی؛ تمایز؛ وجود؛ ماهیت؛ زیادت مفهومی؛ بهمنیار؛ التحصیل | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Distinction between Existence and Essence; A study in Bahmanyar's Thought | ||
| نویسندگان [English] | ||
| bager navid | ||
| . Ph.D student in Islamic Philosophy and Theology, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| The issue of the distinction between existence and essence is one of the most important topics in the Islamic philosophical tradition. Farabi and Avicenna have played an undeniable role in the formation of this issue. Among the philosophers after Avicenna, there has been a difference of interpretation regarding whether Avicenna's distinction is merely a logical and conceptual one, or whether he also considers it to have an external, ontological dimension in addition to its conceptual aspect. Philosophers like Mirdamad have presented the first interpretation of Avicenna, while philosophers like Fakhr al-Razi, one of the early commentators of the Isharat, have presented the second interpretation of Avicenna. The present study aims to determine the position of Bahmanyar, the most prominent student of Avicenna's school, within these two interpretative groups. Therefore, this article, relying on his main work, Al-Tahsil, seeks to explore this issue and attempts to present a comprehensive evaluation of this philosopher by examining his key expressions and gathering numerous pieces of evidence and clues. The result of this research can be stated as follows: It is not easy to determine Bahmanyar's opinion, as there is significant evidence supporting both interpretations in his writings. Moreover, there is no fundamental principle in his works that can be identified as his main theory, nor can his other ambiguous interpretations be attributed to any such firm principle. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| external difference, distinction, existence, essence, conceptual difference, Bahmaniar, Al-tahsil | ||
| مراجع | ||
|
احمدی، احمد (1388). بحث ماهیـت و وجـود در ابن‌سینـا و ابن‌رشد و نقد آن. حکمت سیـنوی
(مشکوة النور)، 13(42)، 21-5.
مؤمنی، سید علی؛ ایمان‌پور، منصور؛ و اکبری، رضا (1399). استعاره مفهومی و مسئله زیادت وجود بر ماهیت در فلسفه‌ی اسلامی. حکمت سینوی (مشکوة النور)، 24(63)، 235-219.
اکبریان، رضا، و حقیقت، سهراب (1387)، رابطه وجود و ماهیت در فلسفه ارسطو و ابن‌سینا. خردنامه صدرا، 14(52)، 61-30.
بهمنیار، ابوالحسن (1375). التحصیل. تهران: دانشگاه تهران (چاپ دوم).
جوادی آملی، عبدالله (1393). رحیق مختوم شرح حکمت متعالیه. قم: مرکز نشر اسراء (چاپ پنجم).
حسینی، داوود (1398). وجود و ذات تفسیری از صدرا در سیاق تاریخی. قم: حکمت اسلامی (چاپ اول).
حکمت، نصرالله، و شهیدی، فاطمه (1391). شأن ماهیت بدون وجود: مطالعه‌ای تطبیقی میان فلسفه ابن‌سینا و حکمت متعالیه. حکمت سینوی (مشکوة النور)، 16(47)، 1۶-1.
حکمت، نصرالله (1389). متافیزیک ابن‌سینا. تهران: الهام (چاپ اول).
محمد‌بن‌ابراهیم شیرازی، صدرالدین (1981). الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الأربعة. بیروت: دار الاحیاء التراث العربی (چاپ سوم).
عارفی، سیمین (1392). شکل‌گیری نظریه فلسفی تمایز وجود و ماهیت در جهان اسلام بررسی دیدگاه کندی و فارابی. پژوهش‌های فلسفی‌ـ کلامی، 15(58)، 35-23.
فارابی، ابونصر محمدبن‌محمد (1408). المنطقیات. قم: مکتبة آیة الله المرعشی (چاپ اول).
مصباح یزدی، محمدتقی (1396). شرح جلد اول اسفار الاربعه جزء پنجم. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) (چاپ اول).
هدایت‌افزا، محمود، و لوائی، شاکر (1395). رابطه وجود و ماهیت از منظر فارابی ابن‌سینا و بهمنیار. فلسفه و کلام اسلامی، 49(98) 295-277.
یزدان‌پناه، یدالله (1396). حکمت اشراق گزارش شرح و سنجش دستگاه فلسفی شیخ شهاب الدین سهروردی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه (چاپ چهارم). | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 444 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 4 |
||