اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 540 |
| تعداد مقالات | 4,678 |
| تعداد مشاهده مقاله | 10,235,299 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,869,397 |
ادراکات پایدار در اندیشة ابن‌سینا | ||
| حکمت سینوی (مشکوه النور) | ||
| مقاله 7، دوره 29، شماره 73، خرداد 1404، صفحه 151-169 اصل مقاله (1.25 M) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/ap.2025.247488.1711 | ||
| نویسنده | ||
| فتانه تواناپناه* | ||
| دکترای فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| در آراء ابن‌سینا در ضمن بحث از ملکات به معارف و مدرَکات ازمنظر پایدارگی و رسوخ توجه‌شده‌است. سوی دیگر این بحثْ جست‌وجو در نقش تکرار و عادت در شکل‌گیری ملکات و تأثیر آن بر معلومات و معارف است. این تحقیق به پرسش‌هایی نظیر «چگونه تکرار و عادت می‌تواند به شکل‌گیری ادراکات پایدار منجر شود؟» پاسخ‌می‌دهد. ابن‌سینا در فلسفة خود دو تقسیم برای ورود به قلمرو ادراکات پایدار مطرح‌‌می‌کند. ایشان ابتدا به تقسیم کیفیت‌ها، هیئت، و حالت‌های نفسانی به طبیعی و اکتسابی می‌پردازد. در قسم کیفیات اکتسابی دربارة نقش تکرار و عادت در تشکیل معارف راسخ سخن‌می‌گوید. وی در تقسیم دیگری کیفیات و حالات نفسانی را بسته به جایگاه و محل بروز آن‌ها تقسیم‌‌می‌کند: به‌بیانِ وی کیفیات موجود در نفس ناطقه یا به‌گونه‌ای‌اند که زوال و انحلال آن‌ها سخت و گاهی ممتنع است، یا اینکه به آسانی در معرض تغییر و دگرگونی قرار دارند. او این دو قسم را به‌ترتیب «ملکه» و «حال» نامیده‌است. ابن‌سینا در کتاب شفاء، بخش منطق مقولات نیز بیان‌‌می‌کند که علوم و فضایل به‌نوعی از ملکات‌اند. نشان‌دهندة تأکید بر ملکهسازی و توجه به ادراکات پایدار در تفکر اوست. این مطالعه با روشی توصیفی‌ـ‌تحلیلی «طبیعی‌سازی علوم و معارف» را از دیدگاه ابن‌سینا در ارتباط با ملکهسازی تبیین‌می‌کند؛ چراکه ملکات به‌مثابة طبیعت دوم مطرح‌اند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ادراکات پایدار؛ ملکات؛ ابن‌سینا؛ عادت | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Stable Cognitions in the Thought of Avicenna | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Fataneh TavanaPanah | ||
| PhD in Islamic Philosophy and Theology, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| In Avicenna’s philosophy, knowledge and cognitions are considered from the perspective of stability and persistence, discussed within the framework of malakāt (dispositions). Another aspect of this issue concerns the role of repetition and habit in the formation of such dispositions and their impact on knowledge and awareness. This study seeks to answer questions such as: How can repetition and habit lead to the establishment of stable cognitions? Avicenna introduces two main classifications in approaching the realm of stable cognitions. First, he distinguishes qualities, forms, and psychic states as either natural or acquired. Within the acquired category, he emphasizes the function of repetition and habit in shaping firm and enduring cognitions. In a second classification, Avicenna divides psychic qualities according to their locus and degree of persistence: those in the rational soul may either be so deeply rooted that their dissolution is difficult, or even impossible, or they may be easily subject to change and transformation. He terms the first type malaka (disposition), and the second ḥāl (transient state). In al-Shifāʾ (The Book of Healing), particularly in the logical section on Categories, Avicenna states that sciences and virtues are themselves a kind of disposition, which highlights his emphasis on the cultivation of dispositions and the formation of stable cognitions. This study, employing a descriptive–analytical method, explains Avicenna’s view of the “naturalization of knowledge and sciences” in connection with the process of disposition-formation, since dispositions are regarded as a “second nature.” | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| stable cognitions, disposition (malaka), Avicenna, habit | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 273 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 73 |
||