اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شمارهها | 546 |
| تعداد مقالات | 4,732 |
| تعداد مشاهده مقاله | 10,532,254 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,092,966 |
در جستجوی نسبت طبیعت و تربیت: واکاوی تجربه مدارس طبیعت در ایران از منظر مبانی تربیتی و برنامه درسی | ||
| علوم تربیتی از دیدگاه اسلام | ||
| مقاله 3، دوره 13، شماره 30، مهر 1404، صفحه 69-96 اصل مقاله (568.18 K) | ||
| نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/esi.2025.247788.1907 | ||
| نویسنده | ||
| سمیه رام* | ||
| استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه فرهنگیان.تهران.ایران | ||
| چکیده | ||
| پژوهش حاضر با هدف تشریح مبانی تربیت و برنامه درسی (تربیتی) اولین مدارس طبیعت در ایران صورت گرفته است. این پژوهش با رویکرد کیفی و بهروش مطالعه موردی انجام شده است؛ دادهها از طریق مصاحبه و مشاهده نمونههای موجود و فعال از مدارس و نیز مطالعه مستندات در دسترس جمعآوری شده است. تحلیل دادهها بهروش تحلیل تفسیری انجام شد. یافتههای پژوهش حاضر در بخش برنامه درسی مدارس طبیعت مشتملبر مقولههای منطق، هدف، محتوا، مکان، مواد و منابع، فعالیتهای یادگیری، گروهبندی یادگیرندگان، نقش معلم و شیوه ارزشیابی است. یافتهها در بخش مبانی تربیت نیز مشتمل بر دو مقوله جهانشناسی و انسانشناسی است و نشان میدهد براساس زیستگرایی[1] و با تأکید بر رویکرد تکاملی بهعنوان نظریه پایه در این مدارس، عناصر منطق و هدف در برنامه تربیتی اولین مدارس طبیعت در ایران عبارت است از: درک دیدگاه تکاملی توسط کودک و تعامل و لمس طبیعت بهعنوان زیستگاه کهن و میلیونها ساله انسان و در نتیجه خود را جزئی از طبیعت دانستن. از جهت سایر عناصر برنامه تربیتی، یافتهها نشان میدهد، برنامه تربیتی اولین مدارس طبیعت، در عمل عمدتاً بر یادگیری مبتنیبر تجربه و بازی آزاد بهمنظور ارتقای توان خودیادگیری و تکوین و رشد بهتر حیطههای شناختی، عاطفی، حرکتی و اجتماعی کودکان و نیز برقراری ارتباط مسالمتآمیز با طبیعت و مبتنیبر حفاظت از محیط زیست متمرکز است. براساس این یافتهها، پیشنهاد پژوهش حاضر بازنگری در مبانی تربیتی گونههای مختلف از مدارس طبیعت با تأکید بر تبیین دقیق از نسبت طبیعت و تربیت متناسب با فرهنگ اسلامی- ایرانی بهویژه هستیشناسی و انسانشناسی اسلامی بهمنظور غنا بخشیدن به برنامههای تربیتی این مدارس و جلوگیری از پیامدها و آسیبهای محتمل ناشی از اتخاذ مبانی نامتناسب است. [1] .Biophilia | ||
| کلیدواژهها | ||
| طبیعت؛ تربیت؛ مدارس طبیعت؛ برنامه درسی؛ مبانی تربیت | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Finding the Relationship between Nature and Education: Analyzing the Experiences of Nature Schools in Iran from the Perspective of Foundations of Education and Curriculum | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Somayyeh Ram | ||
| Assistant Professor of curriculum studies Farhangian University (Teacher Education University of Iran ) Tehran-Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The present study aims to describe the foundations of education and curriculum of the first nature schools in Iran. This study was conducted with a qualitative approach and a case study method; data were collected through interviews and observations of existing and active examples of schools, as well as studying available documents. Data analysis was conducted using interpretive analysis. The findings of the present study about curriculum include the categories of logic, goal, content, location, materials, learning activities, grouping of learners, the role of the teacher, and evaluation. The findings about the foundations of education also include two categories of cosmology and anthropology and show that based on biophilia and emphasizing the evolutionary approach as the basic theory in these schools, the elements of logic and goal in the curriculum of the first nature schools in Iran are: understanding the evolutionary perspective by the child and interacting and touching nature as an ancient and millions of years old habitat of humans, and consequently considering oneself as a part of nature. In terms of other elements of the curriculum, the findings show that the curriculum of the first nature schools, in practice, is mainly focused on learning based on experience and free play in order to promote self-learning ability and better development of children's cognitive, emotional, motor and social areas, as well as establishing a peaceful relationship with nature and based on environmental protection. Based on these findings, the proposal of the present study is to review the educational foundations of nature schools with an emphasis on a precise explanation of the relationship between nature and education in accordance with Islamic-Iranian culture, especially Islamic ontology and anthropology, in order to enrich the curriculum of these schools and prevent the consequences and possible harms resulting from adopting inappropriate foundations. | ||
| کلیدواژهها [English] | ||
| nature, education, nature schools, curriculum, foundations of education | ||
| مراجع | ||
|
آوری، سلیمان؛ حسینیخواه، علی؛ و علیعسگری، مجید (۱۳۹۹). تبیین و تحلیل عناصر یادگیری و جایگاه کودکان و تسهیلگران در مدارس طبیعت. مدیریت مدرسه، ۸(۱)، ۱-۲۳.
الزهرا روحی، زهره؛ شبیری، سیدمحمد؛ لاریجانی، مریم؛ و میکائیلی، علیرضا (۱۳۹۸). بررسی اثرات تأسیس مدارس طبیعت در زیستپذیری شهری با استفاده از تکنیک دلفی، نمونه موردی پارک پردیسان تهران. پژوهشهای بومشناسی شهری، ۱۰(۱)، ۱۳۵-۱۵۰.
بیات، موسی؛ و حسام، فرحناز (۱۳۹۸). در باب سازوکارهای حقوقی و قانونی تأسیس و اداره «مدارس طبیعت». تهران، ایران: مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی.
حیدری، آرش (۱۴۰۱). جریان زندگی. یادداشت ماه در تارنمای انجمن جامعهشناسی ایران. بازیابی شده در ۱۴۰۳/۱۰/۱۸. در دسترس از:
خادمی اشکذری، ملوک؛ و مفردنژاد، ناهید (۱۳۹۸). مقایسه نظریه ذهن، انگیزش پیشرفت تحصیلی و رفتار اجتماعی در کودکان مدارس طبیعت و عادی با کنترل وضعیت اجتماعی-اقتصادی. آموزش محیطزیست و توسعه پایدار، ۷(۳)، ۲۳-۳۴.
درنینگ، آلن تین (۱۳۸۷). چقدر کافیست؟ جامعه مصرفی و آینده زمین. (عبدالحسین وهابزاده، مترجم). مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی.
رام، سمیه؛ مهرمحمدی، محمود؛ صادقزاده قمصری؛ علیرضا؛ و طلایی، ابراهیم (۱۳۹۶). تبیین مفهوم تقوا از منظر انسانشناختی با تأملی در آیات قرآن و دلالتهای آن در پرورش تقوا. پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت، ۷(۱)، ۱۰۳- ۱۲۵.
روسو، ژان ژاک (۱۳۴۸). امیل (یا آموزشوپرورش). (عین سبحانی، مترجم). تهران: مؤسسه مطبوعاتی فرخی.
سلیمانی، فرزانه؛ سلیمانی، نادر؛ اجمالی، اختر؛ و شعباننژاد خاص، رضا (۱۳۹۸). ارائه مدلی برای توسعه مدارس طبیعت در ایران: نظریه دادهبنیاد. مدیریت مدرسه، ۳(۷)، ۱۰۳-۱۲۳.
شکوهی، غلامحسین (۱۳۹۸). مبانی و اصول آموزشوپرورش. مشهد: بهنشر. انتشارات آستان قدس رضوی.
علمالهدی، جمیله (۱۳۸۸). نظریه اسلامی تعلیم و تربیت. تهران: دانشگاه امامصادق علیهالسلام و سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی.
علمالهدی، جمیله (۱۳۹۸). نظریه اسلامی رشد. تهران: دانشگاه شهید بهشتی و شورایعالی انقلاب فرهنگی.
کارتون، راشل (۱۴۰۱). بهار خاموش. (عبدالحسین وهابزاده، مترجم). مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی.
کان، پیتر؛ و کلرت، استفن (۱۳۹۷). کودک و طبیعت: درسنامه مدرسه طبیعت، (عبدالحسین وهابزاده و آرش حسینیان، مترجمان). مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی.
گال، مردیت؛ بورگ، والتر؛ و گال، جویس (۱۴۰۳). روشهای تحقیق کمّی و کیفی در علوم تربیتی و روانشناسی. (احمدرضا نصر، مترجم). (جلد ۲). تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
گودال، جین (۱۳۹۵). در سایه انسان. (حمید حسینی و عبدالحسین وهابزاده، مترجمان). مشهد: صحرا شرق.
مایر، ارنست (۱۴۰۳ الف). چیستی تکامل. (مهدی صادقی، مترجم). تهران: نشر نی.
مایر، فردریک (۱۴۰۳ ب). تاریخ اندیشههای تربیتی. (جلد 1). (علیاصغر فیاض، مترجم). تهران: سمت.
مددپور، محمد (۱۳۷۵). دیدار بینی. تهران: حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی.
معاونت آموزش و پژوهش سازمان محیطزیست (۱۳۹۴). منشور مدارس جامع محیطزیستی (جم): بنیانهای نظری و شیوهنامه اجرایی. (ویرایش 6). تهران: دفتر آموزش و مشارکت مردمی سازمان حفاظت محیط زیست.
مقداری، صدیقه سادات؛ و یوسفی، معصومه (۱۴۰۱). تحلیل گفتمان انتقادی متون تبلیغاتی مدارس طبیعت: با رویکرد زبانشناسی زیستمحیطی. جستارهای زبانی، ۱۳(۱)، ۹۹-۱۲۷.
نساجی، مهدی (۱۳۹۹). گذر از خدای رخنه پوش؛ تأملاتی بر چالشهای علم و دین. قم: نگاهی دوباره.
نوبانگ اندیشه (۱۴۰۰). کارگاه مقدماتی تسهیلگری کودک و طبیعت؛ نظر در عمل. مشهد: مدرسه طبیعت باغ شبنم.
وهابزاده، عبدالحسین (۱۳۹۳). اهمیت فوقالعاده تجربه، قابل دسترس از: http://eco-literacy.net/interview-h-vahabzadeh-2014-10/
وهابزاده، عبدالحسین (۱۳۹۴). مستند زنگ طبیعت. قابل دسترس از: https://chaharrah.tv/vahabzadeh-1392-doc/
وهابزاده، عبدالحسین (۱۳۹۵ الف). سخنرانی دومین همایش ملی کودک و طبیعت. قابل دسترس از: https://t.me/madresehtabiat/222
وهابزاده، عبدالحسین (۱۳۹۵ ب). سخنرانی قابل دسترس از: https://www.aparat.com/v/x4706nd
وهابزاده، عبدالحسین (۱۳۹۷). مقدمه مترجم در کودک و طبیعت: درسنامه مدرسه طبیعت. مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی.
وهابزاده، عبدالحسین (۱۳۹۸ الف). تجربه طبیعت در کودکی. فصلنامه طبیعت و محیطزیست صنوبر، ۳(۹)، ۱-۵.
وهابزاده، عبدالحسین (۱۳۹۸ ب). مقدمه مترجم در مقدمهای بر اکولوژی رفتار. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.
وهابزاده، عبدالحسین (۱۴۰۳). کانال مدرسه طبیعت، https://t.me/madresehtabiat
ویلسون، روث (۱۳۹۵). طبیعت و کودک خردسال: راهنمای عمل مدارس طبیعت. (عبدالحسین وهابزاده، مترجم). مشهد: انتشارات صحرا شرق
ویلسون، ادوارد (۱۳۹۸). در جستوجوی طبیعت: غریزه زیستگرایی. (کاوه فیضاللهی، مترجم). تهران: نشر نو.
تایلند، هلموت (۱۳۸۲). فردریش فروبل. (یوسف اردبیلی، مترجم). نمای تربیت، ۱۸(۱۹)، ۵۷۳-۵۹۶.
همتیفر، مجتبی؛ و جاویدی جعفرآبادی کلاته، طاهره (۱۳۹۶). بررسی تطبیقی سرشت انسان در دیدگاه روسو و آیتالله شاهآبادی، فلسفه تربیت، ۲(۱)، ۹۱-۱۱۴.
Cree, J., & Robb, M. (2021). The Essential Guide to Forest School and Nature Pedagogy (1st ed.).Routledge. https://doi.org/10.4324/9780367853440/
Creswell, John Ward and Creswell, John David(2022). Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches. sage publication.
Floom, R., & Janzen, M. (2020). A Critique of a Child-Centered Curriculum. Journal of Childhood Studies, 56–64. https://doi.org/10.18357/JCS00019401/
Gray, Peter.(2013). Play as Preparation for Learning and Life. American Journal of Play, 5(3), 271-292.
Gutek, G.L. (1988). Philosophical and ideological perspectives on education. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
Henward, A. S., Tauaa, M., & Turituri, R. (2019). Contextualizing child-centeredness: Lessons from an American Samoan Head Start. Policy Futures in Education, 17(3), 383-401. https://doi.org/10.1177/1478210318813249/
Mili (2018), Pedagogical Reform in Indian School Education: Examining the Child-centred Approach, Journal of Philosophy of Education, Volume 52, Issue 3, August 2018, Pages 533–547, https://doi.org/10.1111/1467-9752.12322/
Priya, A. (2021), Case Study Methodology of Qualitative Research: Key Attributes and Navigating the Conundrums in Its Application. Sociological Bulletin, 70, 94-110. https://doi.org/10.1177/0038022920970318/
Ram, S. (2022). Comparative Comparison of Self-control and Piety from the Perspective of Psychology and Islamic Education. Journal of Philosophical Investigations, 16(41), 102-119. doi: 10.22034/jpiut.2022.52517.3290/
Shah, R. (2019). Child Centered Education: Criticisms. Shanlax International Journal of Education, 8(1), 22-37. https://doi.org/10.34293/education.v8i1.1253/
Smail, A. (2014). Rediscovering the teacher within Indian child-centred pedagogy: implications for the global Child-Centred Approach. Compare: A Journal of Comparative and International Education, 44(4), 613–633. https://doi.org/10.1080/03057925.2013.817225/
Tzuo, P. W. (2007). The Tension between Teacher Control and Children’s Freedom in a Child-Centered Classroom: Resolving the Practical Dilemma through a Closer Look at the Related Theories. Early Childhood Education Journal, 35, 33-39. https://doi.org/10.1007/s10643-007-0166-7/
Veraksa, N., Sheridan, S., & Colliver, Y. (2023). Balancing child-centred with teacher-directed approaches to early education: Incorporating young children’s perspectives. Pedagogy, Culture & Society, 31(5), 915–932. https://doi.org/10.1080/14681366.2021.1955736/
Wilson, Ruth.(2019).What is Nature? The International Journal of Early Childhood Environmental Education, 7(1), 26.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 197 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 52 |
||