اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 531 |
| تعداد مقالات | 4,625 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,922,344 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,597,791 |
صورت‌بندی قواعد فقهی حاکم بر روابط زوجین در سوره مبارکه احزاب | ||
| پژوهشنامه حقوق اسلامی | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 03 شهریور 1404 اصل مقاله (852.71 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله مروری | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/law.2025.248444.3793 | ||
| نویسنده | ||
| مریم اسماعیلی پرزان* | ||
| پژوهشکده فقه و علوم انسانی، موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا علیه‌السلام، قم، ایران. | ||
| چکیده | ||
| قواعد فقه در حوزه حقوق خانواده، گزاره‌های عمومی هستند که بنیان اصلی بسیاری از ضوابط حقوقی این حوزه را تشکیل داده‌اند. از جمله این قواعد می‌توان به «عدمُ تَخْیِیرِ الزَّوْجَةِ فِی انْحِلالِ النِّکَاحِ بِنَفْسِهَا إِلَّا فِی مَوَارِدَ خَاصَّه»، «سَراحٌ جَمِیل»، «عَدَمُ اشْتِرَاطِ وُجُودِ المَهْرِ فِی العَقْدِ الدَّائِم»، و «وُجُوبُ العَدْلِ فِی القِسْمِ بَیْنَ الزَّوْجَات» اشاره کرد که از مهم‌ترین قواعد فقهی حاکم بر روابط زناشویی در نظام اسلامی به شمار می‌آیند. جستار پیش‌رو، با روش توصیفی تحلیلی و رویکرد تحلیلی، قواعد مذکور را به‌طور خاص با استناد به آیات سوره مبارکه احزاب، و با توجه به دیگر منابع اصیل فقهی مورد بررسی قرار می‌دهد. انعکاس این قواعد در مواد قانون مدنی ایران، به‌عنوان پیوندی میان فقه اسلامی و حقوق نوین، از نظر نگارنده دور نمانده است. صورت‌بندی قواعد فقه و شناسایی بستر کاربرد آن‌ها، نه‌تنها امکان ضابطه‌مندسازی فقه را فراهم می‌آورد، بلکه زمینه لازم برای وحدت رویه قضایی در موارد فقدان نص قانونی را نیز مطابق با اصل 167 قانون اساسی تدارک می‌کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| قواعد فقه؛ رابطه زناشویی؛ سوره مبارکه احزاب؛ سکوت قانون | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Formulation of Jurisprudential Rules Governing Spousal Relations in Sūrat al-Aḥzāb | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Maryam Esmaeli Parzan | ||
| Research Institute of Jurisprudence and Humanities, Imam Reza Seminary Higher Education Institute, Qom, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Context & Objective: Islamic family law jurisprudence is based on foundational propositions that guide the development of legal norms in matters of spousal relations. The Qur’anic text, particularly Sūrat al-Aḥzāb, plays a significant role in shaping these principles. This study seeks to identify and formulate the jurisprudential rules derived from this surah, examining their role in classical Islamic legal theory and their reflection in contemporary statutory frameworks. The central question is how Sūrat al-Aḥzāb provides a jurisprudential basis for regulating marital relations within both traditional and modern legal systems. Method & Approach: This research employs a doctrinal method with an analytical approach, focusing on textual interpretation of verses from Sūrat al-Aḥzāb. Authoritative juristic sources are examined to support the interpretive conclusions, and jurisprudential rules are extracted through systematic reasoning (istinbāṭ al-aḥkām). The study also conducts a comparative legal analysis to trace the manifestation of these rules within the Iranian Civil Code, highlighting the continuity and transformation of Islamic legal norms in a modern legal context. Findings: The analysis identifies four core jurisprudential rules grounded in Sūrat al-Aḥzāb: (1) the wife's lack of unilateral authority to dissolve the marriage except in defined cases [ʿadamُ t̤akhyīrِ az-zawjah fī inḥilālِ an-nikāḥِ binafsihā illā fī mawārid khaṣṣah]; (2) the requirement for a divorce to be conducted in a fair and graceful manner [sirāḥun jamīl]; (3) the permissibility of a permanent marriage contract without stipulating a dowry [ʿadamُ ishtirāṭِ wujūdِ al-mahrِ fī al-ʿaqdِ ad-dāʾim]; and (4) the obligation of justice in the division of marital rights among multiple wives [wujūbُ al-ʿadlِ fī al-qismِ bayna az-zawjāt]. These rules are not only embedded in the Qur’anic text but are also substantiated by juristic consensus and interpretive tradition across major schools of Islamic law. Their presence in the Iranian Civil Code confirms the active role of Qur’anic jurisprudence in shaping statutory law and guiding judicial decisions in cases where explicit legislation is lacking. Conclusion: The study demonstrates that the formulation of jurisprudential rules based on Sūrat al-Aḥzāb contributes to the systematic development of Islamic family law. By connecting traditional exegesis with the structural requirements of contemporary legal systems, particularly in the context of Iranian legislation, these rules serve both doctrinal and practical functions. Their codification fosters legal coherence and offers a basis for judicial consistency in areas where written statutes may be silent or ambiguous. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Jurisprudential Rules, Marital Relations, Sūrat al-Aḥzāb, Legislative Silence | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 10 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2 |
||