اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 538 |
| تعداد مقالات | 4,679 |
| تعداد مشاهده مقاله | 10,130,312 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,760,039 |
آسیبشناسی تطبیقی خانواده ازمنظرِ حکمت مشاء و کارکردگرایی پارسنز | ||
| حکمت سینوی (مشکوه النور) | ||
| دوره 29، شماره 73، خرداد 1404، صفحه 263-289 اصل مقاله (1.49 M) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/ap.2025.247752.1725 | ||
| نویسنده | ||
| ابوالفضل اقبالی* | ||
| استادیار گروه مطالعات زنان وخانواده دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| روند تحولات خانواده در دنیای امروز حاکی از ایجاد تغییرات بنیادین در الگوها و کارکردهای آن و جهت‌گیری این تحولات به‌سوی تضعیف نهاد خانواده و کارکردهای آن است؛ لذا امروزه آسیبشناسی خانواده به‌عنوان یک حوزة مطالعاتی مهم جای خود را در مطالعات خانواده تثبیت‌نموده‌است؛ البته رویکرد آسیب‌شناختی در مطالعات خانواده سابقه‌ای طولانی داشته و هم در ادبیات جامعه‌شناسان کلاسیک متقدم و هم در حکمت عملی و منزلی حکماً و فلاسفه از یونان باستان تا حکمای اسلامی ردّپای آن به‌چشم‌می‌خورد؛ لذا هدف از پژوهش حاضر آسیبشناسی تطبیقی خانواده ازمنظرِ مکتب مشاء در حکمت عملی اسلام و مکتب کارکردگرایی پارسنز در جامعهشناسی است. روش مورداستفاده در این مقاله تحلیلی ـ اسنادی است و منابع آن آثار علمی معتبر است. نتایج حاکی از آن است که مهم‌ترین نقطة اشتراک این دو رویکرد در آسیبشناسی خانواده را باید در نحوة ساخت‌یابی خانواده و الگوهای نقشی آن دانست. نزد حکمای مشاء برهم‌خوردن نظم و ساختارِ نقشیِ خانواده و اختلال در کارکرد جنسی آن، منشاء بروز آسیب‌ها و نابسامانی‌های دیگری در خانواده تلقی‌شده‌است و در نگاه پارسنز نیز انسجام و هم‌بستگی نهاد خانواده در گرو الگوهای نقشی متمایز زن و مرد است. اگرچه خوانش این دو مکتب از این الگوها با یکدیگر تفاوت‌های ماهوی دارد. همچنین در هیچ‌کدام از این دو رویکردْ التفات به امکانِ تزاحم ساختاری میان نهاد خانواده و نهاد دولت به‌چشم‌نمی‌خورد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| خانواده؛ آسیبشناسی خانواده؛ ابن‌سینا؛ خواجه نصیر طوسی؛ پارسنز | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Comparative Pathology of the Family from the Perspectives of Peripatetic Philosophy and Parsons' Functionalism | ||
| نویسندگان [English] | ||
| abolfazl eqbali | ||
| Assistant Professor, Department of Women and Family Studies, Alzahra University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The trajectory of family transformations in the modern world indicates fundamental changes in its patterns and functions, a trend that appears to be weakening the institution of the family. Consequently, family pathology has established itself as an important field within family studies. This pathological approach has a long history, with traces in the literature of classical sociologists as well as in the practical philosophy of thinkers from ancient Greece to the Islamic Peripatetics. Therefore, the purpose of this study is a comparative pathological analysis of the family from the perspective of the Peripatetic school within Islamic practical philosophy and Talcott Parsons' school of functionalism in sociology. This article employs an analytical-documentary method, drawing upon established scholarly books and sources. The results indicate that the most significant point of convergence between these two approaches lies in their focus on family structure and its role patterns. According to the Peripatetic philosophers, a disruption of the family's role-based order and its sexual function is considered the primary source of other pathologies and dysfunctions. Similarly, in Parsons' view, the cohesion and solidarity of the family institution depend on differentiated role patterns for men and women, although the two schools' interpretations of these patterns differ substantively. Furthermore, the lack of a structural view of the obstacles facing the family and the reduction of all harms to the internal and interpersonal challenges of family members are evident in both approaches. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| family, family pathology, Ibn Sina, Khwaja Nasir al-Din al-Tusi, Parsons | ||
| مراجع | ||
|
آزاد ارمکی، تقی (1394). جامعهشناسی خانوادهٔ ایرانی. تهران: سمت.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1985). السیاسة. قاهره: دار العرب.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1988). فی السیاسة المنزلیة (عبدالامیر شمس‌الدین، به‌کوشش). بی‌جا: شرکة العالمیة للکتاب.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1395). الهیات از کتاب شفاء (ابراهیم دادجو، به‌ترجمه). تهران: خوارزمی (نشر اثر اصلی 1376).
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1366). قانون در طب (عبدالرحمن شرفکندی (ههژار)، به‌ترجمه) (کتاب سوم). تهران: سروش. (نشر اثر اصلی 1156 ق).
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1347). تدابیر المنازل او السیاسات الاهلیة (جعفر نقدی، به‌کوشش). بغداد: المرشد.
برناردز، جان (1384). درآمدی به مطالعات خانواده (حسین قاضیان، به‌ترجمه) تهران: نی. (نشر اثر اصلی 1986).
بستان، حسین (1390). اسلام و جامعهشناسی خانواده. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
بوذری‌نژاد، یحیی، و اقبالی، ابوالفضل (1398). مناقشات نظری ابن‌سینا و گیدنز پیرامون الگوی خانواده. دوفصلنامهٔ حکمت سینوی، 23(62)، 113-93.
پیکار، زینب، و محمدی، اصغر (1396). مطالعة تطبیقی خانواده ازمنظرِ شهید مطهری و پارسنز. پژوهش‌های اجتماعی اسلامی، 23(4)، صص99-126.
تنهایی، ابوالحسن، و شکربیگی، عالیه (۱۳۸۷). جهانی شدن، تجددگرایی و خانواده در ایران. جامعهشناسی، 5(11)، صص24-55.
تنهایی، ابوالحسن (1376). نظریات جامعهشناسی. تهران: دانشگاه پیام نور.
توسلی، غلامعباس (۱۳۸۷). نظریه‌های جامعهشناسی. تهران: سمت.
حاجیانی، ابراهیم (1390). آسیبشناسی نهاد خانواده در ایران (مجموعه مقالات). تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک.
حر عاملی، محمد بن حسن (1991). وسائل الشیعة الی تفاصیل مسائل الشریعة. قم: مؤسسة آل البیت لإحیاء التراث.
چراغی کوتیانی، اسماعیل (1389). «خانواده، اسلام و فمینیسم». قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
چیل، دیوید (1388). خانوادهها در دنیای امروز (محمدمهدی لبیبی، به‌ترجمه). تهران: افکار. (نشر اثر اصلی 1992).
حقشناس، سیدجعفر (1392). آسیبشناسی خانواده (مجموعه مقالات). قم: مرکز تحقیقات زن و خانواده.
رضایی، احمد و مریم شعبانی (1393). بررسی رویکرد تطبیقی دیدگاههای علامه طباطبائی و پارسونز نسبت‌به مدیریت خانواده. معرفت، 23(202)، صص119-134.
ریتزر، جورج (1384). نظریهٔ جامعه شناسی در دوران معاصر (محسن ثلاثی، به‌ترجمه). تهران: علمی. (نشر اثر اصلی 1981).
روزن بام، هایدی (1367). خانواده به‌مثابهٔ ساختاری درمقابل جامعه. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
زمانیان، علی (۱۳۸۷). تغییرات بنیادین نهاد خانواده در چند دههٔ اخیر در ایران. تهران: معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی.
ساروخانی، باقر، علیاحمدی، امید، و صفا، داوود (1395). تحلیل گفتمان الگوهای خانواده در جامعه با تأکید بر مناسبات همسرگزینی. پژوهشنامهٔ اسلامی زنان و خانواده، 4(7)، صص9-42.
ساروخانی، باقر (1386). مقدمهای بر جامعهشناسی خانواده. تهران: سروش.
صادقی حسنآبادی، و بخشی، منصوره (1397). جایگاه زن در نظام اجتماعی و خانواده از نگاه فارابی، ابن‌سینا و خواجه نصیر. دوفصلنامهٔ حکمت سینوی، 22(59)، ص1-25.
طوسی، نصیرالدین (1391). اخلاق ناصری (مجتبی مینوی و علیرضا حیدری، به‌تصحیح و تنقیح). تهران: خوارزمی (چاپ هفتم).
علیاحمدی، امید (1388). تحولات معاصر خانواده در شهر تهران. تهران: نشر شهر.
قانعیراد، محمدامین (1396). زوال پدرسالاری: فروپاشی خانواده یا ظهور خانوادهٔ مدنی. تهران: نقد فرهنگ.
کرایب، یان (1389). نظریهٔ اجتماعی مدرن؛ از پارسنز تا هابرماس (عباس مخبر، به‌ترجمه) تهران: آگه. (نشر اثر اصلی 1994).
کرمی، محمدتقی (1395). ساخت اجتماعی طلاق در ایران. فصلنامهٔ مطالعات جنسیت و خانواده، 1(1)، صص47-69.
کرمی، محمدتقی، و امینمجد، زهرا (1389). الگوی تقسیم جنسیتی نقشها در خانواده؛ خانوادة هستهای از دیدگاه پارسنز. بانوان شیعه، دوره7 (23). 56-25.
گاردنر، ویلیام (1388). جنگ علیه خانواده (محمدی، به‌ترجمه). قم: دفتر مطالعات و تحقیقات زنان. (نشر اثر اصلی 1989).
گیدنز، آنتونی (۱۳۸۷). تجدد و تشخص (ناصر موافقیان، به‌ترجمه) تهران: نی. (نشر اثر اصلی 1994).
گیدنز، آنتونی (1383). جامعهشناسی (منوچهر صبوری، به‌ترجمه). تهران: نی. (نشر اثر اصلی 1991).
محقق داماد، سیدمصطفی (1375). تدبیر منزل در منظر ابن‌سینا. فرزانه، دوره سوم شماره 8 صص21-42
مجلسی، محمدباقر (1983). بحار الانوار. بیروت: مؤسسة الوفاء.
مرکز آمار ایران (1396). سالنامهٔ آماری.
میشل، آندره (1354). جامعهشناسی خانواده و ازدواج (جمشید بهنام، به‌ترجمه). تهران: دانشکدة علوم اجتماعی و تعاون. (نشر اثر اصلی 1992).
نیکپی، امیر (1391). جامعهشناسی تحول خانواده در ایران. جامعهشناسی تاریخی، 4(1)، صص45-67.
Amato, Paul (2000). The Consequences of Divorce for Adults & Children. Journal of Marriage & the Family, 62(4), 1269–1287
Bailey, K. D. (1994). Methods of Social Research. New York: Free Press.
Hamilton, Peter (1992). Talcott Parsons. London: Ellis Harwood Limited.
Merton, Robert, K. (1940). Bureaucratic Structure and Personality. Social Forces, 18)4(, 560-568.
Parsons, Talcott, & Robert F. Bales (1956). Family: Socialization & Interaction Process. London: Routledge & Kegan Paul.
Parsons, Talcott (1954). The Kinship System of the Contemporary United States (In Essays in Sociological Theory). New York: Free Press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 52 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 53 |
||