اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 538 |
| تعداد مقالات | 4,679 |
| تعداد مشاهده مقاله | 10,129,437 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,759,443 |
العقود تابعه للقصود؛ بازخوانی فقهی اصل آزادی قراردادی با تکیه بر دیدگاه محقق مراغی | ||
| پژوهشنامه حقوق اسلامی | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 19 شهریور 1404 اصل مقاله (929.5 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/law.2025.248411.3789 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد امینی1؛ مهدی شهابی2؛ سید محمدصادق طباطبایی* 3 | ||
| 1دانش‌آموخته دکتری حقوق خصوصی، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران. | ||
| 2دانشیار، گروه حقوق، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران. | ||
| 3دانشیار، گروه حقوق، دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران. | ||
| چکیده | ||
| اصل حاکمیت اراده و آزادی قراردادی از جمله اصول مهم و پرکاربرد در حقوق موضوعه ایران است که ماده دهم قانون مدنی نیز به‌نوعی دلالت بر آن دارد. قاعده «العقود تابعه للقصود»، یکی از قواعدی است که در نگاه اول می‌توان آن را تجلّی اصل حاکمیت اراده در فقه امامیه قلمداد نمود؛ همان‌طور که بسیاری از حقوق‌دانان نیز در آثار و تالیفات خود بدان اشاره کرده‌اند. چنان‌چه از قاعده اخیر بتوان به‌عنوان مستند اصل حاکمیت اراده نام برد، سوال اساسی آن است که در حقوق ایران، اصل حاکمیت اراده و قاعده «العقود تابعه للقصود» تا چه میزان به قصد و اراده طرفین اعتبار می‌دهند و آیا می‌توان این دو را به عنوان مبنای اعتبار عقود و قراردادها معرفی کرد؟ آنگاه، دیدگاه صاحب «العناوین»، سیدمیرعبدالفتاح مراغی، به‌عنوان یکی از فقیهان متأخر قائل به آزادی افراد در انعقاد عقود و قراردادهای عقلایی، در این مورد چیست؟ نگارندگان با اتخاذ روش توصیفی تحلیلی، دریافتند که هر چند در نظام حقوقی ایران، قصد متعاقدین، خالق ماهیت حقوقی است، اما مبنای التزام و اعتباربخشی به عقد، اراده شارع است. از جمله ثمرات این مبنا، عبارتند از (1) جریان احکام مترتب بر عقد به‌صرف انشاء و بدون نیاز به اراده مستقل متعاقدین در ایجاد آن و (2) حاکم شدن اصل لاضرر و نفی عسر و حرج بر دیگر اصول قراردادی؛ دیدگاهی که محقق مراغی نیز بر آن است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اصل حاکمیت اراده؛ اصل آزادی قراردادی؛ مبنای اعتبار عقد؛ اراده شارع؛ اراده متعاقدین | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Contracts are Subject to the Parties' Intentions: An Islamic Jurisprudential Reexamination of the Principle of Contractual Freedom Based on the Views of Mir Abd al-Fattah Maraghi (d. 1834 CE) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Amini1؛ Mahdi Shahabi2؛ Sayyed Mohammad Sadegh Tabatabaei3 | ||
| 1PhD in Private Law, Faculty of Administrative Sciences and Economics, University of Isfahan, Isfahan, Iran. | ||
| 2Associate Professor, Department of Law, Faculty of Administrative Sciences and Economics, University of Isfahan, Isfahan, Iran. | ||
| 3Associate Professor, Department of Law, Faculty of Administrative Sciences and Economics, University of Isfahan, Isfahan, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Context & Objective: The principle of the sovereignty of intention and contractual freedom plays a significant role in Iranian positive law, notably referenced in Article 10 of the Iranian Civil Code. The rule "al-'uqūd tābi‘ah lil-quṣūd" (contracts are subject to the intentions) is frequently discussed within Shi'a Islamic jurisprudence as an embodiment of this principle. While this rule appears to reflect the centrality of intention in contract formation, the key issue arises in determining the extent to which the intentions of the contracting parties are recognized within Iranian law as the foundation for the validity of contracts. This study investigates the weight given to the intentions of the parties under Iranian law and explores the perspectives of Sayyid Mir Abd al-Fattah Maraghi (d. 1834), a jurist who advocated for individual freedom in rational contract formation. Method & Approach: The authors employed a doctrinal approach, analyzing Islamic jurisprudential works alongside Iranian legal doctrine. By examining the views of Maraghi and other jurists, the study delves into the application of the principle of the sovereignty of intention in Shiite jurisprudence and its impact on Iranian legal practices, particularly concerning contract validity and the legal consequences tied to contractual declarations. Findings: The study found that in the Iranian legal system, the intention of the contracting parties is crucial for determining the legal nature of a contract. However, it is ultimately the intention of the Islamic legislator [Sha're] that underpins the obligation and validity of the contract. Additionally, the research highlighted two primary consequences of this legal framework: first, that the legal consequences of a contract can apply solely based on its declaration, without necessitating an independent intention from the parties involved, and second, that the principle of no harm and the negation of hardship takes precedence over other contractual principles—a viewpoint shared by Maraghi. Conclusion: The research concludes that while the sovereignty of intention is recognized in Iranian law, it is balanced by the overarching authority of the Islamic legislator's intent. This highlights a nuanced approach to contractual freedom in Iranian jurisprudence, where party intention influences the legal status of contracts but does not solely determine their validity. Maraghi's perspective aligns with this framework, emphasizing the protection of individual freedom within the boundaries set by Islamic law. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Sovereignty of Intention, Principle of Contractual Freedom, Foundation of Contract Validity, Intention of the Legislator, Intention of the Contracting Parties | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 52 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 18 |
||