اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 539 |
| تعداد مقالات | 4,674 |
| تعداد مشاهده مقاله | 10,220,675 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,854,771 |
روش‌های کشف ساختار سوره های قرآن با رویکرد کل به جزء | ||
| مطالعات قرآن و حدیث | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 24 مهر 1404 | ||
| نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/qhs.2025.248005.4117 | ||
| نویسندگان | ||
| مرضیه رئیسی* ؛ عبدالهادی فقهی زاده | ||
| تهران، خیابان مطهری، جنب مترو مفتح، دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| تفسیر ساختاری رویکردی نوظهور در مطالعات قرآنی است که سوره را به مثابه شبکه‌ای به‌هم‌پیوسته می‌نگرد، نه توالی آیات منفک. با این حال تکثر آراء و نبود الگوریتمی نظام‌مند، فهم ساختار را دچار ذوقی‌گرایی کرده است. این پژوهش با هدف طراحی چارچوبی روش‌مند برای کشف ساختار سوره‌ها، از طریق تحلیل مضمون تفاسیر ساختارگرا، چهار روش کلیدی معرفی می‌کند: ۱. مطالعه کل‌نگر براساس تفکر سیستمی و با پیش‌فرض وحدت شبکه‌ای سوره، ۲. سیاق‌بندی مبتنی بر قرائن لفظی-معنایی، ۳. کشف شبکه مفاهیم و موضوعات ۴. کاربست نشانه‌های متنی (کلمات و آیات کلیدی، تکرارها، اسلوب‌های بلاغی و نظم‌آهنگ سوره). یافته‌ها حاکی از انعطاف‌پذیری ترتیب روش‌ها و امکان گزینش یکی از دو رویکرد «کل به جزء» یا «جزء به کل» است. در رویکرد جزء به کل، کشف ساختار با تمرکز بر نشانه‌های خُرد متنی (نظیر آیات کلیدی یا واژگان محوری) آغاز شده و به‌تدریج به نقشه کلی سوره منتهی می‌شود؛ اما در رویکرد کل به جزء که محور اصلی این پژوهش است درک ساختار کلی سوره تقدم داشته و جزئیات در پرتو این چارچوب کلان معنا می‌یابند. اولویت‌بندی میان رویکردها وابسته به ساختار ذهنی مفسر و ویژگی‌های سوره است. در سوره‌های طوال، کل‌نگری از تشتت تحلیلی می‌کاهد و در سوره‌های مفصل، جزءنگری کارآمدتر است. این پژوهش با نظام‌مندسازی فرآیند کشف ساختار، گامی در مسیر روشمندسازی علمی فهم ساختاری قرآن محسوب می‌شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تفسیر ساختاری؛ روش‌ها؛ کل‌گرایی؛ سیاق بندی؛ شبکه مفاهیم؛ نشانه‌شناسی قرآنی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Methods for discovering the structure of the Quranic surahs with a Holistic (Whole-to-Part) approach | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Marzieh Raisi؛ abdolhadi feghhizade | ||
| Faculty of Theology and Islamic Studies, University of Tehran, Motahari St., next to Muftah Metro | ||
| چکیده [English] | ||
| Structural interpretation is an emerging approach in Qur'anic studies that views each surah as an interconnected network, rather than a mere sequence of disjointed verses. However, the proliferation of diverse interpretations and the absence of a systematic methodology have led to subjective understandings of its structure. This study aims to design a methodical framework for discovering the structure of Qur'anic surahs through thematic analysis of structural exegeses. It introduces four key methods: 1) holistic study based on systems thinking and the assumption of the surah’s networked unity, 2) context delineation relying on linguistic-semantic evidence, 3) discovery of conceptual networks and themes, and 4) application of textual markers (key words/verses, repetitions, rhetorical devices, and surah-specific rhythmic patterns). Findings indicate that the sequence of applying these methods is flexible, allowing for a choice between two overarching approaches: "whole-to-part" or "part-to-whole." In the part-to-whole approach, structural discovery begins with micro-textual markers (such as key verses or words) and gradually leads to a holistic map of the surah. In contrast, the whole-to-part approach—which is the focus of this study—prioritizes understanding the overarching structure, with details interpreted within this broader framework. The preference for either approach depends on two factors: the interpreter’s cognitive framework (knowledge level, problem-orientedness) and the features of the surah (length, conceptual arrangement). In longer surahs (al-ṭuwāl), the holistic method reduces analytical dispersion, while in shorter, detailed surahs (al-mufaṣṣal), a detailed-oriented approach proves more effective. By systematizing the process of structural discovery, this research constitutes a step toward the scientific methodological development of structural Qur'anic understanding. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Structural Exegesis, Quranic Surah Structure, Holistic Methodology, Contextual Segmentation, Conceptual Network, Quranic Semiotics | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2 |
||