اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 542 |
| تعداد مقالات | 4,695 |
| تعداد مشاهده مقاله | 10,300,822 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,916,696 |
تحلیل محتوای روایات مهدویت در مدرسه حدیثی قم تا قبل از دوران شیخ صدوق(ره) | ||
| مطالعات قرآن و حدیث | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 06 آبان 1404 | ||
| نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/qhs.2025.248394.4151 | ||
| نویسنده | ||
| مسلم کامیاب* | ||
| گروه جریان شناسی مهدویت، پژوهشکده مهدویت و آینده پژوهی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران. | ||
| چکیده | ||
| مدرسه حدیثی قم که از مراکز علمی تأثیرگذار در مکتب امامیه به شمار می‌آید، همواره در کانون توجه محققان و صاحب‌نظران قرار داشته است. با این وجود، مطالعات صورت گرفته در خصوص آموزه‌های مهدویّت در این مدرسه با کمبودهایی روبه روست . فقدان نگاه «مدرسه‌محور» و عدم تحلیل محتواییِ دقیقِ روایات مهدویت در این مدرسه، از جمله این کاستی‌ها به‌شمار می‌رود. بررسی دقیق مجموعه روایات مهدوی در این مدرسه، به ارائه تصویری روشن از آموزه‌های مهدویِ آن دوران کمک خواهد کرد. از این‌رو، نوشتار پیش‌رو با روش توصیفی–تحلیلی و بر اساس «تحلیل محتوا»، با استخراج ۳۵۸ روایت که از میراث محدثان قم، به تحلیل آموزه‌های مهدویت در این مدرسه تا پیش از دوره شیخ صدوق پرداخته است. در ابتدا، بر اساس منابع موجود، بیشترین نقل، در منابع مستقیم توسط مرحوم کلینی و آن هم در کتاب «الحجه» صورت گرفته است؛ اما در منابع واسطه‌ای، شیخ صدوق (ره) - با توجه به زیست‌او در آن دیار - نقش مؤثری در نقل و بقای میراث مهدویِ قمی‌ها داشته است. بر اساس موضوعات بررسی‌شده، از میان مجموعه روایات، نزدیک به ۴۶۸ واحد تحلیل (شامل جمله، عبارت و مضمون حدیثی) استخراج گردید. این واحدها در چهار محور اصلی ساماندهی شدند: ویژگی‌های شخصی امام مهدی (عج)، دوران غیبت، نشانه‌های ظهور و دوران ظهور. در این میان، شناخت تبار امام مهدی، غیبت، انتظار، توقیعات و رفتارشناسی امام مهدی در عصر ظهور از بسامد بالایی برخوردار بود که خود حکایت از گفتمان غالب مدرسه حدیثی قم دارد. در مقابل، مسئله شمایل امام، ادعیه مهدوی و نشانه‌های ظهور چندان جایگاهی در میان محدثان قم نداشته است. وجود برخی از گزارش‌های فوق‌العاده نشان‌دهنده روحیه نص‌گرایی مدرسه حدیثی قم است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| امام مهدی؛ مهدویت؛ مدرسه حدیثی قم؛ تحلیل محتواکمی؛ تحلیل محتوا کیفی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Content Analysis of Mahdist Traditions in the Hadith School of Qom before the Era of Sheikh Saduq | ||
| نویسندگان [English] | ||
| moslem kamyab | ||
| Mahdism Flowology Department, Mahdism and Future Studies Research Institute, Islamic Science and Culture Research Institute, Qom, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Abstract The Hadith School of Qom, which is counted among the influential scientific centers in the Imami school, has always been at the center of attention of researchers and experts. However, the studies conducted regarding the Mahdavi teachings in this school face some shortcomings. The lack of a "school-centered" view and the absence of precise content analysis of Mahdavi narrations in this school are among these deficiencies. A precise examination of the collection of Mahdavi narrations in this school will help present a clear picture of the Mahdavi teachings of that era. Therefore, the present writing, with a descriptive-analytical method and based on "content analysis," by extracting 358 narrations from the heritage of Qom's hadith scholars, has analyzed the Mahdavi teachings in this school before the period of Shaykh al-Saduq. Initially, according to existing sources, most transmissions in direct sources were done by the late Kulayni, specifically in the book "al-Hujjah"; however, in intermediary sources, Shaykh al-Saduq (ra) - due to his residence in that land - played an effective role in transmitting and preserving the Mahdavi heritage of the Qomis. Based on the examined topics, from among the collection of narrations, nearly 468 analysis units (including sentences, phrases, and hadith themes) were extracted. These units were organized into four main axes: the personal characteristics of Imam al-Mahdi (aj), the period of occultation, the signs of reappearance, and the era of reappearance. Among these, recognizing the lineage of Imam al-Mahdi, occultation, waiting (intizar), tawqi'at (written communications), and the behavioral study of Imam al-Mahdi during the era of reappearance had high frequency, which itself indicates the dominant discourse of the Hadith School of Qom. In contrast, the issue of the Imam's appearance, Mahdavi supplications, and signs of reappearance did not have much place among Qom's hadith scholars. The existence of some extraordinary reports indicates the text-oriented (nass-oriented) spirit of the Hadith School of Qom. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Imam al-Mahdi, Mahdaviyat, Hadith School of Qom, Content Analysis | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 5 |
||