اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شمارهها | 551 |
| تعداد مقالات | 4,775 |
| تعداد مشاهده مقاله | 10,719,687 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,229,080 |
حکم اولیه و ثانویه رشوه برای رسیدن به حق در حکومتهای عادل و ظالم و تطبیق آن بر دیدگاه اصالت فرد در جامعه | ||
| پژوهشنامه فقه اجتماعی | ||
| مقاله 10، دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 25، اسفند 1403، صفحه 249-266 اصل مقاله (525.6 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/sj.2025.247026.1430 | ||
| نویسندگان | ||
| سید محمدهاشم پورمولا* 1؛ مریم طالبیعلی2 | ||
| 1دانشیار گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران. | ||
| چکیده | ||
| در مورد حکم حرمت رشوه در احادیث و متون فقهی استثنایی مطرح است که عبارت است از فرض وقوف رسیدن به حق. پرسش این است که آیا این جواز بهعنوان حکم ثانویه است یا باید بین حکومتهای عادل و جائر تفاوت قائل شد و بر اساس اینکه موضوع، حکومت عادل یا جائر است، حکم متفاوت خواهد شد؟ همچنین، چگونه این استثنا از حکم رشوه بر اساس دیدگاه اصالت فرد در جامعه قابل تطبیق است؟ در این مقاله، با روش توصیفی-تحلیلی از نوع اجتهادی این نتایج حاصل شد که میتوان این احتمال را داد که حکم اولیه رشوه برای رسیدن به حق در حکومتهای عادل حرمت است و حکم ثانویه در شرایط خاص عسر و حرج و ضرر شدید مانند جان، مال، ناموس و آبرو جواز است؛ هرچند این اقدام برای رشوهگیرنده درهرصورت حرام است. در مقابل، در حکومتهای جائر، حکم اولیه جواز و حکم ثانویه مانند ضرر جانی، مالی و آبرویی قابل توجه حرمت خواهد بود. همچنین، بر اساس دیدگاه اصالت فرد در جامعه، با حکم اولیه حرمت رشوه در حکومتهای عادل مصلحت جمع رعایت شده است، اما در مورد حکم اولیه جواز رشوه در حکومتهای جائر به دلیل اساس ظالم بودن این حکومتها، مصلحت جمع از بنیان رعایت نمیشود و ازاینرو رعایت مصلحت فرد بلامانع است، اما در شرایطی مانند خوف ضرر و...، حکم ثانویه حرمت دارد. همچنین، اگر رشوه در حکومتهای جائر سبب شود که فساد بیشتر و نظم و عدالت ترک شود، این جواز برداشته میشود. | ||
| کلیدواژهها | ||
| رشوه؛ حکومت عادل؛ حکومت ظالم؛ حکم اولیه؛ حکم ثانویه؛ اصالت فرد؛ اصالت جامعه | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Primary and Secondary Rulings on Bribery for Attaining One’s Right in Just and Unjust Governments, and Its Application to the Doctrine of Individualism in Society | ||
| نویسندگان [English] | ||
| seyyed mohammad hashem pourmola1؛ maryam talebi2 | ||
| 1masterدانشیار گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران. | ||
| چکیده [English] | ||
| In the hadiths and jurisprudential texts concerning the prohibition of bribery, an exception, i.e permissibility, is mentioned regarding the case of attaining one’s rightful claim. The question arises whether this permissibility should be considered a secondary ruling, or whether a distinction must be made between just and unjust governments, such that the ruling differs according to the type of government in question. Furthermore, how can this exception to the prohibition of bribery be applied in light of the doctrine of individualism in society? In this article, through a descriptive-analytical method with an ijtihād-based approach, the following results were obtained: it may be argued that in just governments, the primary ruling on bribery for attaining one’s right is prohibition, while the secondary ruling—under special circumstances of hardship or severe harm, such as threats to life, property, honor, or dignity—is permissibility; although, in any case, receiving a bribe remains prohibited. In contrast, in unjust governments, the primary ruling is permissibility, while the secondary ruling, in cases involving serious harm to life, property, or reputation, is prohibition. Moreover, based on the doctrine of individualism in society, the primary prohibition of bribery in just governments safeguards collective interests. However, in unjust governments, where the very foundation of governance is oppression, the collective interest is not genuinely protected; hence, prioritizing individual interest is permissible. Yet, under conditions such as fear of serious harm, the secondary ruling becomes prohibition. Additionally, if bribery in unjust governments leads to greater corruption, disruption of order, and abandonment of justice, the permissibility is revoked. | ||
| کلیدواژهها [English] | ||
| Bribery, Just Government, Unjust Government, Primary Ruling, Secondary Ruling, Individualism, Collectivism | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 63 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 60 |
||