اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شمارهها | 547 |
| تعداد مقالات | 4,748 |
| تعداد مشاهده مقاله | 10,617,071 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 6,144,227 |
مالکیت نمائات در تلف مبیع قبل از قبض | ||
| پژوهشنامه حقوق اسلامی | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 11 آذر 1404 اصل مقاله (698.71 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله مروری | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/law.2025.248940.3871 | ||
| نویسندگان | ||
| سیدمحمدحسن ملائکهپور شوشتری* 1؛ فرزاد کرمی کلمتی2 | ||
| 1دانشیار، گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران. | ||
| 2دانشآموخته دکتری حقوق خصوصی، دانشکده حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران. | ||
| چکیده | ||
| پیرامون چگونگی مالکیت نمائات در بیع منفسخ شده به واسطه تلف مبیع قبل از قبض، اتفاق نظر وجود ندارد. اگر چه تملیکی بودن عقد بیع، اقتضای آن دارد که بهمحض انعقاد عقد بیع، مبیع به مالکیت مشتری درآمده و لاجرم، تلف آن نزد بایع پیش از قبض، از مال مشتری محسوب شود، اما با حکومت قاعده «تلف المبیع قبل القبض فهو من مال بائعه»، بهرغم حصول مالکیت مشتری بر مبیع، تلف مبیع از کیسه فروشنده خواهد بود. مباحث مفصلی در مورد این قاعده در مصادر فقهی وجود دارد، اما آنچه کمتر مورد توجه واقع شده، مالکیت نمائات حاصله حد فاصل انعقاد عقد تا زمان تلف مبیع است. آنچه مسأله را پیچیدهتر میسازد، باز شدن پای قاعده دیگری با عنوان «الخراج بالضمان» در محل نزاع است. این پندار که از یک سو، به دلالت قاعده تلف مبیع قبل از قبض، بایع ضامن تلف مبیع باشد و از سوی دیگر، با توجه به تبعیت نمائات از اصل مال، قائل به مالکیت مشتری بر منافع مبیع قبل از قبض آن باشیم، با مذاق عرف، انصاف و منطق منطبق نیست. در این جستار که با روش توصیفی تحلیلی و تتبع در آراء فقیهان صورت گرفته، معلوم گردید که منطق صلبی حقوق را میتوان با قاعده «الخراج بالضمان»، بهسمت انصاف عرفی متمایل نمود و آن را در نمائات مبیع در هنگام تلف قبل از قبض، جاری ساخت. | ||
| کلیدواژهها | ||
| عقد تملیکی؛ بیع؛ نمائات؛ تلف مبیع | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Ownership of Accretions (Namāʾāt) of the Subject Matter of Sale (Mabīʿ) in Case of Its Destruction before Delivery to the Buyer under Islamic Law | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Seyyed Mohammad Hassan Malaekehpour Shoushtari1؛ Farzad Karami Kolmoti2 | ||
| 1Associate Professor, Department of Private Law, Faculty of Law and Political Sciences, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran. | ||
| 2PhD in Private Law, Faculty of Law, University of Qom, Qom, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Context & Objective: The fundamental issue addressed is the ownership of accretions (Namāʾāt) derived from the subject matter of a sale (Mabīʿ) when that subject matter is destroyed before delivery (Qabḍ) to the buyer under Islamic law. The core conflict arises because while the contract of sale (Bāyʿ) is tmalīkī (possessory) meaning ownership transfers upon contract formation the governing legal rule dictates that if the Mabīʿ is destroyed before delivery the contract is annulled (Infisākh) and the loss is borne by the seller (Bāyiʿ). This situation complicates the application of primary legal principles such as “Al-Kharāj bi al-Ḍamān” (profits follow liability). The research purpose is to analyze the legal and jurisprudential effects of the rule “Talf al-Mabīʿ Qabla al-Qabḍ fa huwa min māl bā’i‘ih” particularly concerning its relationship with the possessory nature of the sale contract and to determine the correct rule governing the ownership of the associated accretions. The central research question asks whether the rule regarding destruction before delivery constitutes an exception to the primary legal rules of contract formation. Method & Approach: This article employs a doctrinal review and analysis of the jurists’ opinions and doctrine examining the concept scope and basis of the rule concerning the destruction of the subject matter before delivery. The methodology seeks to find a principle that is consistent with jurisprudential rules and aligns with customary fairness (Inṣāf) and transactional practice. The analysis delves into the three main theoretical positions concerning the compatibility or conflict between the possessory nature of the contract and the rule of destruction before delivery exploring concepts such as the role of delivery (Qabḍ) as a condition for the perfection (Kamāl) of ownership and the application of the rule “Al-Kharāj bi al-Ḍamān”. Findings: The analysis reveals that the rule of destruction before delivery places the liability (Ḍamān) for the lost asset on the seller. In the context of accretions, the rule "Al-Kharāj bi al-Ḍamān" which links profits to liability is found to be in complete harmony with the destruction rule. Since the seller bears the loss and is deemed the owner for the purposes of the rule the accretions (Namāʾāt) resulting from the asset between the contract date and annulment must logically belong to the seller. This outcome is further supported by referencing the principle of Muwāzanah (balance in commutative contracts) and the necessity of referring to the ‘operative sale’. The operative sale theory based on the primacy of existence in creditable affairs dictates that since the asset cannot be delivered the foundational exchange did not occur and the profits should revert to the seller to avoid the unjust enrichment of the buyer. Conclusion: The most logical and jurisprudentially sound conclusion consistent with custom and fairness is that the accretions (Namāʾāt) belong to the seller. The destruction of the Mabīʿ before delivery necessitates the annulment of the sale contract which results in the return of the subject matter and subsequently its profits to the seller who bore the liability. This principle is encapsulated in the juristic maxim that where restitution of the lost asset is impossible, the profits must still be restored to the seller. The rule “Talf al-Mabīʿ Qabla al-Qabḍ fa huwa min māl bā’i‘ih” effectively signals the seller’s implicit ownership thereby confirming that profits generated from the contract date until its dissolution belong to the seller. | ||
| کلیدواژهها [English] | ||
| Possessory Contract, Contract of Sale, Accretions, Destruction of the Subject Matter of Sale | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 14 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 3 |
||