اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 500 |
| تعداد مقالات | 4,335 |
| تعداد مشاهده مقاله | 7,872,003 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,770,230 |
انیت و یقین آور بودن برهان صدیقین سینوی | ||
| پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت) | ||
| شناسنامه علمی شماره، دوره 6، شماره 2، آبان 1387، صفحه 5-23 اصل مقاله (235.8 K) | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/prr.2012.1149 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد تقی کرمی1؛ آیت الله سید حسن سعادت مصطفوی2 | ||
| 1استادیار گروه فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی (ره)، تهران، ایران | ||
| 2دانشیار گروه فلسفه و کلام دانشگاه امام صادق (علیه السلام)، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| برهان صدیقین ابن‌سینا برای اثبات وجود خدا، یکی از مقبول‌ترین براهین اثبات وجود خدا محسوب می‌شود. یکی از چالش‌های مطرح در مورد این برهان، بحث از لمّی بودن یا إنّی بودن آن است. بر اساس یک برداشت مشهور و سنتی از کلمات ابن‌سینا، برهان إنّی مفید یقین نیست و لذا در مسئلة اثبات وجود خدا کارآمدی ندارد. اقامة برهان لمّی نیز برای خداوند ممکن نیست؛ زیرا در برهان لمّی، سیر از علت به معلول صورت می‌گیرد و خداوند علت ندارد. برای برون‌رفت از این معضله، برخی این برهان را نوعی برهان إنّی دانسته‌اند که در آن سیر از ملازمات عامه برای اثبات مطلوب صورت می‌گیرد و لذا یقین‌آور است. گروه دوم این برهان را برهان شبه لمّی دانسته‌اند، و برخی نیز به لمّی بودن این برهان اعتقاد دارند. در این مقاله، تلاش شده است از إنّی بودن برهان مورد بحث دفاع شود. إنّی دانستن این برهان، با مبانی فلسفی ابن‌سینا سازگار است و برهان إنّی نیز از نظر ابن‌سینا یقین‌آور است. البته کلمات ابن‌سینا دربارة إنّی بودن یا لمّی بودن براهین خداشناسی به طور عام و برهان صدیقین به شکل خاص، قدری متعارض است. اما شاید بتوان با توجه به مبانی ابن‌سینا، این تعارضات را برطرف کرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| برهان صدیقین؛ برهان لمّی؛ برهان إنّی؛ برهان شبه لمّی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Avicenna's Ṣeddῑqῑn demonstration: a demonstration quid and having certain conclusion | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Taqi Karami1؛ Ayatollah Sayyed Hasan Saādat Mostafavi2 | ||
| 1Assistant Professor at the Department of Philosophy, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran | ||
| 2Associate Professor at the Department of Philosophy and Kalam, Imam Sadiq University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Avicenna's Ṣeddῑqῑn demonstration is regarded as one of the most acceptable arguments for proving the existence of God. Being a demonstratio propter quid (al- burhān al- innῑ) or demonstratio quia (al- burhān al- limmῑ) is a known challenge on this argument. According to some famous readings of Avicenna's expressions, demonstratio quia does not lead us to certainty and therefore is useless for proving the existence of God. On the other hand, there is no way to prove the existence of God using demonsteratio propter quid because God does not have any cause. Some scholars for getting rid of this problem claimed that this argument is an especial kind of demonstratio quid that the conclusion is proved by common dependencies (al- mulāzimāt al- ā̒ mmah) and so gives us certainty. Some other scholars believe that this argument is quasi demonstratio propter quid (shibh al- limm) and there are some scholars that take it as a demonstratio propter quid. This article attempts to defend this argument as a demonstratio quia. Avicenna regarded the conclusion of demonstratio quia certain although there is a kind of inconsistency in Avicenna's words in the realm of theological demonstration generally and Ṣeddῑqῑn demonstration in particular. Regarding this demonstration as demonstratio quia or demonstratio propter quid it is possible to remove this inconsistency applying Avicenna's philosophical principles. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Ṣeddῑqῑn Demonstration, Demonstratio Quia, Demonstratio Propter Quid, Quasi Demonstratio Propter Quid | ||
| مراجع | ||
|
آشتیانی، میرزا مهدی (1372)، تعلیقه بر شرح منظومة حکمت سبزواری، باهتمام عبدالجواد فلاطوری و مهدی محقق، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ سوم. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1363)، المبدأ و المعاد، تصحیح: عبدالله نورانی، تهران: انتشارات مؤسسه اسلامی دانشگاه مک‌گیل با همکاری دانشگاه تهران، چاپ اول. همو (1379)، النجاة من الغرق فی بحر الضلالات، تصحیح: محمدتقی دانش‌پژوه، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم. همو (1381)، الاشارات و التنبیهات، تحقیق: مجتبی الزارعی، قم: بوستان کتاب، چاپ اول. همو (1404-الف)، الشفاء- الإلهیات، راجعه و قدم له: الدکتور ابراهیم بیومی مدکور، قم: منشورات مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی. همو (1404-ب)، الشفاء- البرهان، تحقیق: الدکتور ابوالعلاء عفیقی، قم: منشورات مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی. همو (1404-ج)، الشفاء- الجدل، تحقیق: الدکتور ابوالعلاء عفیقی، قم: منشورات مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی. جوادی آملی، عبدالله (1368)، شرح حکمت متعالیه، تهران: انتشارات الزهراء، چاپ اول، بخش یکم از جلد ششم. همو (1375)، رحیق مختوم، قم: مرکز نشر اسراء، چاپ اول، ج2. حلی، حسن بن یوسف (1416)، کشف المراد فی شرح تجرید الإعتقاد، تصحیح: حسن حسن‌زاده آملی، قم: انتشارات جامعه مدرسین، چاپ اول. خفری، محمد ابن احمد (1382)، تعلیقه بر شرح الهیات تجرید، مقدمه و تصحیح: فیروزه ساعتچیان، تهران: میراث مکتوب، چاپ اول. دوانی، محمد بن اسعد (1385)، سبع رسائل، تحقیق: سید احمد تویسرکانی، تهران: میراث مکتوب. الرازی، فخر الدین (1428)، المباحث المشرقیة، قم: ذوی‌القربی، چاپ اول، ج2. السبزواری، ملا هادی (1369)، شرح المنظومه، تصحیح: حسن حسن‌زاده آملی، تهران: نشر ناب، چاپ اول، ج1. همو (1423)، تعلیقه بر اسفار، در پاورقی: الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة، بیروت: دار احیاء التراث العربی، ج6. سهروردی، شهاب‌الدین یحیی بن حبش (1380)، مجموعة مصنفات شیخ اشراق، تصحیح: هانری کربن، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ دوم، ج1. الشیرازی، صدرالدین (1382)، شرح و تعلیقه برالهیات شفاء، تصحیح: نجفقلی حبیبی، تهران: انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا، چاپ اول، ج2. همو (1423)، الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة، بیروت: دار احیاء التراث العربی، ج6. الطباطبائی، محمد حسین (1423)، تعلیقه بر اسفار، در پاورقی: الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة، بیروت: دار احیاء التراث العربی، ج6. همو (1424)، نهایة الحکمة، تصحیح: عباسعلی الزارعی، قم: انتشارات جامعه مدرسین، چاپ هفدهم. الطوسی، نصیرالدین(1375)، شرح الاشارات، قم: نشر البلاغه، چاپ اول، 3ج. همو (1416)، تجرید الاعتقاد، در ضمن: کشف المراد فی شرح تجرید الإعتقاد، تصحیح: حسن حسن‌زاده آملی، قم: انتشارات جامعه مدرسین، چاپ اول. فیاضی، غلامرضا (1378)، تعلیقة علی نهایة الحکمة، در پاورقی: نهایة الحکمة، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، ج1. لاهیجی، عبدالرزاق (بی‌تا)، شوارق الالهام، بی‌جا، چاپ سنگی. مصباح یزدی، محمدتقی(1382)، شرح جلد اول الاسفار الاربعه، تحقیق و نگارش: محمدتقی سبحانی، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ اول، ج1. همو (1384)، شرح برهان شفاء، تحقیق: محسن غرویان، قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ اول. همو ( 1405)، تعلیقة علی نهایة الحکمة، قم: انتشارات در راه حق، چاپ اول. مظفر، محمد رضا (بی‌تا)، المنطق، قم: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان. نراقی، ملامهدی (1380)، شرح الهیات شفاء، تصحیح: حامد ناجی اصفهانی، قم: کنگرة بزرگداشت محققان نراقی، چاپ اول، ج1. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 4,755 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,499 |
||