اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 476 |
| تعداد مقالات | 4,062 |
| تعداد مشاهده مقاله | 7,279,448 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,336,440 |
امکان وحدت شخصی وجود در حکمت متعالیه | ||
| پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت) | ||
| مقاله 4، دوره 3، شماره 2، آبان 1384، صفحه 67-88 اصل مقاله (177.07 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/prr.2012.1198 | ||
| نویسنده | ||
| حسین سوزنچی | ||
| استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| وحدت وجود یکی از مهم‌ترین مدعیات عرفاست که همواره با بحث‌ها و چالش‌های فراوانی همراه بوده است. در میان نظام‌های فلسفی در جهان اسلام، ملاصدرا، که توجه خاصی به آرای عرفانی داشت، بر این باور بود که اولین کسی است که توانسته وحدت وجود را تبیین فلسفی کند. اما بعدها در شرح مراد ملاصدرا اختلافاتی پدید آمد؛ در اینکه وی توانسته بود وحدت تشکیکی وجود را اثبات کند، بحثی نبود، اما بحث بر سر این بود که آیا وحدت تشکیکی وجود همان وحدت وجود موردنظر عرفاست؟ برخی از پیروان این نظام فلسفی بر این باور بودند که تنها تبیین معقول از وحدت وجود، همان وحدت تشکیکی وجود است و دستۀ دوم قائل شدند که مدعای اصلی عرفان بیش از این است و ملاصدرا در نظام فلسفی خود توانسته است از وحدت تشکیکی وجود گذر کند و به مدعای اصلی عرفان، یعنی وحدت شخصی وجود برسد. یک راه مهم برای قضاوت بین این آراء، بررسی فلسفی ادله و لوازم سخن موافقان و مخالفان امکان وحدت شخصی وجود در حکمت متعالیه است. در این مقاله ابتدا به سه دلیل طرفداران گذر از وحدت تشکیکی وجود به وحدت شخصی وجود پرداخته می‌شود؛ سپس براهینی که به عنوان مناقشه بر پذیرش وحدت شخصی وجود در نظام حکمت متعالیه قابل طرح است، بررسی خواهد شد و در نهایت، قضاوت می‌شود که آیا در حکمت متعالیه و با استفاده از ادلۀ عقلی فلسفی می‌توان وحدت شخصی وجود را به عنوان امری فراتر از وحدت تشکیکی وجود پذیرفت یا خیر. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| وجود؛ وحدت؛ تشکیک؛ صدرالمتألهین؛ عرفان نظری؛ وحدت وجود؛ وحدت تشکیکی وجود؛ وحدت شخصی وجود | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Possibility of Individual Unity of Existence in Transcendental Philosophy | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hossein Suzanchi | ||
| Assistant professor at Department of Islamic Studies, Imam Sadiq University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Unity of existence is one of the major claims and at the same time a much debated and challenging issue of mystics. Among the philosophical systems of the Islamic world, Mulla sadra who was specifically interested in mystical notions, believed he was the first to give a philosophical explanation of the unity of existence. Later on, controversies occurred in interpreting Mulla Sadra’s intention. His ability to prove the gradation unity of being was indisputable, but the controversy was whether this conformed with unity of existence as intended by mystics. Some advocates of this philosophical system were of the opinion that the only rational explanation of unity of existence is the same gradation unity of being. A second group believed that the basic claim of mysticism goes well beyond this and Mulla Sadra could transcend the gradation unity of being and reach the core of mysticism, i.e individual unity of existence. One way to judge these opinions is the philosophical consideration of arguments and prerequisites set by pros and cons of the possibility of individual unity of existence in transcendental philosophy. The article first speaks about three reasons given by the advocates of transition from gradation unity of being to individual unity of existence. Then the reasonings presentable for disputing the acceptance of individual unity of existence in transcendental philosophy are examined. Finally, it is assessed whether one can accept individual unity of existence as something beyond gradation unity of existence by utilizing philosophical and intelligible arguments in transcendental philosophy. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| existence, unity, gradation, Mulla Sadra, theoretical mysticism, unity of existence, gradation unity of being, individual unity of existence | ||
| مراجع | ||
|
آشتیانی، سید جلال‌الدین (1361)، هستی از نظر فلسفه و عرفان، تهران: نهضت زنان مسلمان. همو (1370)، شرح مقدمه قیصری، قم: دفتر تبلیغات اسلامی. آملی، سید حیدر (1368)، جامع الاسرار و منبع الانوار، به ضمیمه رساله نقد النقود فی معرفۀ الوجود، تصحیح: هانری کربن و عثمان اسماعیل یحیی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. ابنترکه، صائن‌الدین علی بن محمد (1355)، تمهید القواعد، همراه با حواشی آقامحمدرضا قمشه‌ای و آقامیرزا محمود قمی، مقدمه و تصحیح: سید جلال‌الدین آشتیانی. تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران. ابن‌عربی، محیی‌الدین (بی‌تا- الف)، الفتوحات المکیۀ، بیروت: دار صادر، ج1. همو (بی‌تا- ب)، الفتوحات المکیۀ، بیروت: دار صادر، ج2. همو (بی‌تا- ج)، الفتوحات المکیۀ، بیروت: دار صادر، ج4. همو (1370)، فصوص‌الحکم، تعلیقات: ابوالعلاء عفیفی، تهران: الزهرا. اصفهانی، ابوحامدمحمد (1360)، «قواعد التوحید» منتشر شده در: تمهید القواعد ابنترکه، مقدمه و تصحیح: سید جلال‌الدین آشتیانی، تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران. جوادی آملی، عبدالله (1369)، شرح حکمت متعالیه، تهران: الزهراء، ج1. همو (1372)، تحریر تمهید القواعد، تهران: الزهراء.
همو (1375-الف)، رحیق مختوم، قم: مرکز نشر اسراء، جلد اول. همو (1375- ب)، رحیق مختوم، قم: مرکز نشر اسراء، جلد دوم. همو (1376- الف)، رحیق مختوم، قم: مرکز نشر اسراء، جلد سوم. همو (1376- ب)، رحیق مختوم، قم: مرکز نشر اسراء، جلد چهارم. حائری یزدی،مهدی (1361)، هرم هستی: تحلیلی از مبادی هستی‌شناسی تطبیقی، تهران: مطالعات و تحقیقات فرهنگی. سبزواری، هادی (1981)، تعلیقه بر الحکمۀ المتعالیۀ فی الاسفار العقلیۀ الاربعۀ، بیروت: دار احیاء التراث العربی، ج2. سوزنچی، حسین (1384- الف)، «بررسی انتقادی نظریه تشکیک وجود در حکمت متعالیه»، رساله دکتری رشته فلسفه و کلام دانشگاه تربیت مدرس، تهران. همو (1384 -ب)، «چگونگی وحدت وجود در حکمت متعالیه»، فصلنامه حکمت، ش4. صدرالمتالهین شیرازی [ملاصدرا]، محمد بن ابراهیم قوام (بی‌تا)، تعلیقه بر شرح حکمت الاشراقِ قطب‌الدین شیرازی، قم: بیدار. صدرالمتالهین شیرازی [ملاصدرا]، محمد بن ابراهیم قوام (1981- الف)، الحکمۀ المتعالیۀ فی الاسفار العقلیۀ الاربعۀ، بیروت: دار احیاء التراث العربی، ج1. همو (1981- ب)، الحکمۀ المتعالیۀ فی الاسفار العقلیۀ الاربعۀ، بیروت: دار احیاء التراث العربی، ج2. همو (1981- ج)، الحکمۀ المتعالیۀ فی الاسفار العقلیۀ الاربعۀ، بیروت: دار احیاء التراث العربی، ج7. همو (1982)، الشواهد الربوبیۀ فی المناهج السلوکیۀ، مشهد: المرکز المجامعی النشر و مؤسسه التاریخ العربی. طباطبایی، سید محمدحسین (1410)، توحید علمی و عینی در مکاتیب حکمی و عرفانی میان سید احمد کربلایی و شیخ محمد حسین اصفهانی (کمپانی)، به ضمیمه محاکمات و تذییلات علامه طباطبایی بر سه مکتوب اول سید و شیخ و تذییلات سید محمدحسین طهرانی بر چهار مکتوب آخر سید و شیخ، تهران: حکمت. همو (1981)، تعلیقه بر الحکمۀ المتعالیۀ فی الاسفار العقلیۀ الاربعۀ، بیروت: دار احیاء التراث العربی، ج6. طهرانی، سید محمدحسین [حسینی] (1417)، مهر تابان، یادنامه و مصاحبات با علامه طباطبایی، مشهد: انتشارات علامه طباطبایی. عفیفی، ابوالعلاء (1370)، تعلیقات علی فصوص الحکم للشیخ الاکبر محیی‌الدین بن عربی، تهران: الزهراء. فناری، محمد بن حمزه (1360)، مصباح الانس فی شرح مفتاح غیب الجمع و الوجود، تعلیقات: میرزا هاشم اشکوری و حسن‌زاده آملی، تهران: فجر. قمشه‌ای، آقامحمدرضا (1355)، تعلیقه بر تمهید القواعد ابنترکه، تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران. مصباح یزدی، محمدتقی (1405)، تعلیقه علی نهایۀ الحکمۀ، تهران: الزهراء، ج1. مطهری، مرتضی (1369)، شرح مبسوط منظومه، تهران: حکمت، ج1. همو (1378)، شرح منظومه، تهران: صدرا. نوری، علی (1398)، رسائل فلسفی بسیط الحقیقۀ کل الاشیاء و وحدت وجود، تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران. همو (1981)، تعلیقه بر الحکمۀ المتعالیۀ فی الاسفار العقلیۀ الاربعۀ، بیروت: دار احیاء التراث العربی، ج2. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 7,378 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,705 |
||