اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 504 |
| تعداد مقالات | 4,361 |
| تعداد مشاهده مقاله | 8,057,853 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,059,854 |
فرایند نظریه‌پردازی قرآنی در حوزه تفسیر موضوعی | ||
| مطالعات قرآن و حدیث | ||
| مقاله 8، دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 25، مهر 1398، صفحه 189-217 اصل مقاله (412.72 K) | ||
| نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/quran.2019.2573 | ||
| نویسنده | ||
| مصطفی کریمی* | ||
| استادیار گروه تفسیر و علوم قرآن مؤسسه آموزشی و پژهشی امام خمینی (ره)، قم، ایران | ||
| چکیده | ||
| قرآن کریم،کامل‌ترین برنامهخداوند برای بشریت بوده وپیشرفت وسعادت انسان‌هادرسایه بهره‌مندی از هدایت آن است. برای بهره‌مندی از هدایت قرآن به‌دست آوردن نظر آن ضروری است.کشفنظر قرآن منوط به آشنایی با فرایند درست نظریه‌پردازی قرآنی و طی مراحل آن است. این تحقیق با هدف فراهم‌سازی زمینه استخراج صحیح نظریه قرآن در مسائل مختلف، فرایند نظریه‌پردازی قرآنی را بررسی می‌کند. گردآوری اطلاعات به روش مطالعهکتابخانه‌‌ای و فیش‌برداری و پردازش به روش توصیفی و تحلیلی است. بررسی نشان می‌دهد،فرایند نظریه‌پردازی قرآنی دوازده مرحله دارد کهعبارتند از:انتخاب مسئله، ایضاح مفاهیم کلیدی مسأله، تهیهساختار، آگاهی از پیشینه ودستاوردهایبشری درباره مسأله، به‌دست‌آوردن دیدگاه‌های مهمدر مسئله، مطالعه اکتشافیقرآن و استخراج آیات، ارائه فرضیه، دسته‌بندی و مرتب کردن آیات، تفسیر آیاتگردآوری شده در جایگاه خود، مشخص کردن حد دلالت آیات، استخراج نظریه، ارزیابی نظریه. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نظریه‌پردازی قرآنی؛ تفسیر موضوعی؛ فرایند نظریه‌پردازی؛ مراحل نظریه‌پردازی؛ تولید علوم انسانی ـ اسلامی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Process of Qur'anic Theorizing in the Field of Subjective Interpretation | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mostafa karimi | ||
| Assistant Professor, Department of Quran Interpretation and Science, Imam Khomeini Educational and Research Institute, Qom, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| The Qur'an is God's most complete program for humanity and the progress and prosperity of humans in the enjoyment of its guidance. The use of guiding the Qur'an is achieved by discovering its opinion on the required issues. The discovery of the Qur'an is based on familiarity with the proper process of Quranic theorizing and during its stages. This research examines the Qur'anic theorizing process in order to provide the right context for extracting the Quranic theory in various issues. Data collection was done by library study, probing and processing using descriptive and analytical method. The study shows that the Qur'anic theory of the process has twelve stages: selecting the problem, refining the key concepts of the problem, preparing the structure, knowledge of the history and human achievements of the problem, obtaining important points in the problem, exploring the Quran, providing the hypothesis, categorizing and Sorting out the verses, interpreting the collected verses in their place, specifying the limitations of the signs of the verses, extracting the theory, and evaluating the theory. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Quranic Theory, Subjective Interpretation, Theory Process, Theory levels, Production of Islamic Humanities | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم. نهج البلاغه. آخوند خراسانى، محمد کاظم، (1409ق)، کفایة الأصول، قم: الموسسة آل البیت علیهم السلام. ابن ابى الحدید، عبد الحمید بن هبة الله، (1404ق)، شرح نهج البلاغه لابن أبی الحدید، مصحح: محمد ابوالفضل ابراهیم، قم: مکتبة آیة الله المرعشی النجفی. ابن بابویه، محمد بن علی، (1398ق)، التوحید، قم: جامعه انتشارات مدرسین حوزه علمیه قم. اسعدی، محمد، (1385ش)، سایه‌ها و لایه‌های معنایی: درآمدی بر «نظریه معناشناسی مستقل فرازهای قرآنی درپرتو روایات تفسیری»، قم: بوستان کتاب. ایزوتسو، توشیهیکو، (1381ش)، خدا و انسان در قرآن، ترجمه احمد آرام، تهران: شرکت سهامى انتشار. بابایی، علی اکبر، (1381ش)، مکاتب تفسیری، قم: پژوهشکدة حوزه و دانشگاه. بابایی، علی اکبر، (1394ش)، قواعد تفسیر، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. بازرگان، مهدی، (1377ش)، سر تحول قرآن، تهران: شرکت سهامی انتشار. بستان، حسین، (1390ش)، به سوی علم دینی؛ روش بهره‌گیری از متون دینی در علوم اجتماعی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. توسلی، غلام عباس، (۱۳۸۷ش) نظریه‌های جامعه‌شناسی، تهران: سمت. تونى، عبدالله بن محمد، (1415ق)، الوافیة فی أصول الفقه، قم: مجمع الفکر الاسلامی. جوادی آملی، عبدلله، (1377ش)، شریعت در آینه معرفت، قم: مرکز نشر اسراء. حائرى اصفهانى، محمدحسین بن عبدالرحیم، (1404ق)، الفصول الغرویة فی الأصول الفقهیة، قم: دار احیاء العلوم الاسلامیه. حرّ عاملى، محمّدبن حسن، (1414ق)، وسائل الشیعه، بیروت: داراحیاء التراث العربى. حسن‌زاده، رمضان، (1386ش)، روش‌های تحقیق در علوم رفتاری، تهران: ساوالان. حلى، حسن بن یوسف، (1425ق)، نهایة الوصول الى علم الأصول، قم: موسسه الامام الصادق(ع). خمینى، روح الله، (1375ش) التعادل و الترجیح، قم: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره). دانایی فرد، حسن، (1388ش)، «روش‌شناسی عمومی نظریه‌پردازی»، فصلنامه روش‌شناسی علوم انسانی، شماره 15، صص7 – 32. الدراز، محمد عبدالله، (1394ق)، النبأ العظیم، کویت: دارالقلم. درزی، قاسم؛ فرامرز قراملکی، احد؛ پهلوان، منصور، (1392ش)، «گونه‌شناسی مطالعات میان‌رشته‌ای در قرآن کریم»، فصلنامه مطالعات میان رشته‌ای در علوم انسانی، دوره پنجم، شماره 4، صص73-102. رجبی، محمود، (1383ش)، روش تفسیرقرآن، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. رضایی اصفهانی، محمدعلی، (1388ش)، «شیوه‌های تفسیر موضوعی قرآن کریم»، مجله پژوهشنامه قرآن و حدیث، شماره 6، صص 32-37 . رفیع‌پور، فرامرز، (1347ش)، کند و کاو و پنداشته‌ها، تهران: شرکت سهامی انتشار. زرقانی، محمد عبدالعظیم، (1408ق)، مناهل العرفان فی علوم القرآن، بیروت: دارالفکر. زرکشی، محمد، (بی‌تا)، البرهان فی علوم القرآن، بیروت: دارالمعرفة. سعید، عبدالستار فتح الله، (1411ق)، المدخل الی التفسیرالموضوعی، القاهره: دارالتوزیع و النشر الاسلامیة. سیوطی، جلال‌الدین عبدالرحمن، (بی‌تا)، المزهر فى علوم اللغة و انواعها، بیروت: دارالفکر. سیوطی، جلال‌الدین عبدالرحمن، (بی‌تا)، الاتقان فی علوم القرآن، بیروت: منشورات شریف رضی. سیوطی، جلال‌الدین عبدالرحمن، (بی‌تا)، البهجة المرضیة على الفیة ابن مالک، قم: اسماعیلیان. شریف الرضى، محمد بن حسین، (1406ق)، حقائق التأویل فی متشابه التنزیل، شارح: محمدرضا آل کاشف الغطاء، بیروت: دار الأضواء. صدر، سید محمد باقر، (1421ق)، المدرسة القرانیة، بیروت: مرکز الابحاث و الدراسات التخصصیة للشهید صدر. طباطبایی، سید محمد حسین، ( 1353ش)، قرآن در اسلام، تهران: دارالکتب الاسلامیة. طباطبایی، سید محمد حسین، (1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعة مدرسین حوزه علمیه قم. طبرسی، ابوعلی الفضل بن الحسن، (1408ق)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار المعرفه. طوسی، محمد بن حسن، (1409ق)، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: مکتبة اعلام الاسلامی. عمری، احمد جمال، ( 1406ق)، دراسات فی التفسیر الموضوعی للقصص القرآن، قاهر: مکتبة الخانچی. عوده، خلیل عوده، (1405ق)، التطور الدلالی بین لغة الشعر الجاهلی و لغة القرآن، اردن: مکتبة المنار. غروی، محمد حسین، (1374ش)، نهایة الدرایة، قم: انتشارات سید الشهداء. فتحی، علی، (1385ش)، «تفسیر موضوعی و مراحل آن»، فصلنامه معرفت، شماره 107، صص 97- 104. فراء، یحیى بن زیاد، (1980م)، معانى القرآن، محقق: محمد على نجار و احمد یوسف نجاتى، قاهره: الهیئة المصریة العامة للکتاب. فرامرز قراملکی، احد، (۱۳۸۰ش)، روش‌شناسی مطالعات دینی، مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی. قاضی زاده، کاظم، (1386ش) روش‌شناسی تفسیر موضوعی، قم: مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث. قراملکی، احد فرامرز، (1380ش) روش شناسی مطالعات دینی، مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی. قراملکی، احد فرامرز، (1388ش)، اصول و فنون پژوه درگستره دین پژوهی، قم: انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه قم. قمى، على بن ابراهیم، (1367ش)، تفسیر قمى، تحقیق سید طیب موسوى جزایرى، قم: دار الکتاب. کریمی، مصطفی، (1389ش)، «ماهیت تفسیر موضوعی»، مجله قرآن شناخت، شماره 6، صص 45-63. کریمی، مصطفی، (1388ش)، «موانع و آسیب‌های غیر معرفتی تفسیر قرآن»، مجله معرفت، شماره 143، صص33- 53. کرلینجر، فردیک نیکلز، (1374ش)، مبانی پژوهش در علوم رفتاری، ترجمة دکتر حسن پاشاشریفی و دکتر جعفر نجفی زند، تهران: آوای نور. کریمی، مصطفی، (1386ش)، وحی شناسی، قم: انتشارات مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی. کریمی، مصطفی، (1390ش)، جامعیت قرآن کریم؛ پژوهشی در قلمرو قرآن، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. کلینى، محمّد بن یعقوب، (1367ش)، الکافى، تهران: دارالکتب الاسلامیة. محمدی، علی، (1385ش)، شرح کفایة الاصول، قم: الامام الحسن بن علی (ع). مرادی زنجانی، حسین؛ لسانی فشارکی، محمد علی، (1385ش)، روش تحقیق موضوعی در قرآن کریم، زنجان: انتشارات قلم مهر. مسلم بن حجاج، ابوالحسن، (1407ق)، صحیح مسلم، بیروت: مؤسسة عزالدین. مسلم، مصطفی، (1421ق)، مباحث فی التفسیرالموضوعی، دمشق: دارالقلم. مصباح یزدی، محمدتقی، (1381ش)، فلسفه اخلاق، تحقیق احمد حسین شریفی، تهران: موسسة انتشارات امیرکبیر. مطهری، مرتضی، (1384ش)، مجموعه آثار، تهران: انتشارات صدرا. مظفر، محمّدرضا، (1388ق)، المنطق، النجف: مطبعة النعمان. مظفّر، محمّدرضا، (1408ق)، اصول الفقه، قم: اسماعیلیان. معرفت، محمد هادی، (۱۳۷۵ش)، تاریخ قرآن، تهران: سمت. معرفت، محمد هادی، (۱۴۲۳ق)، شبهات و ردود حول القرآن الکریم، قم: موسسه التمهید. معرفت، محمد هادی، (1429ق)، التمهید فی علوم القرآن، قم: مؤسسه التمهید. المعی، زاهر بن عواض، (1، 1405ق)، دراسات فى التفسیر الموضوعى للقرآن الکریم، ریاض: مطابع الفرزدق. مفید، محمّد بن النعمان، (1413ق)، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، قم: المؤتمر العالی لالفیة اشیخ المفید. موسوی نسب، سید محمد صادق، (1390ش)، «فرضیه؛ کجا لازم است؟»، مجله پژوهش، سال 3، شماره 2، صص 5ـ 14. نائینى، محمد حسین، (1376ش)، فوائد الاُصول، تقریرات محمد کاظم خراسانى، قم: جامعة مدرسین حوزه علمیه قم. هومن، حیدرعلی، (1384ش)، شناخت روش علمی در علوم رفتاری (پایه‌های پژوهش)، تهران: پیک فرهنگ. یزدى، محمد کاظم، (1426ق) التعارض، قم: موسسه انتشارات مدین. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 565 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 476 |
||