اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 476 |
| تعداد مقالات | 4,070 |
| تعداد مشاهده مقاله | 7,289,251 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,343,003 |
شبکه مضامین عوامل ایجاد فقر در جامعه اسلامی از منظر آیات قرآن و احادیث اهل بیت(علیهم السلام) | ||
| مطالعات قرآن و حدیث | ||
| مقاله 7، دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 25، مهر 1398، صفحه 159-187 اصل مقاله (586.59 K) | ||
| نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/quran.2019.2582 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد عترت دوست1؛ امید نصیری* 2؛ هادی غیاثی3 | ||
| 1استادیار گروه الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران. | ||
| 2دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران | ||
| 3دانشجوی دکتری فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| فقر از جمله مهم‌ترین معضلات جامعه بشری است که جایگاه ویژه‌ای در میان مسائل اقتصادی و اجتماعی جوامع بشری دارد. یکی از ضرورت‌های نظری پژوهش در این حوزه، شناسایی عواملی است که عدم رعایت و اهتمام بدان‌ها موجب ایجاد و گسترش فقر در جامعه می‌شود. بدیهی است که پرداختن به این عوامل به منظور پیشگیری به‌مراتب ضروری‌تر و حیاتی‌تر از پرداختن به عوامل نابودکننده برای مبارزه با فقر است. اگر با عوامل پیشگیری آشنا شده و آنها را در زندگی فردی و اجتماعی خود مدنظر قرار دهیم، در نتیجه با فقر و گسترش آن مواجه نشده و نیازی به مبارزه با آن نیز وجود نخواهد داشت. در دین مبین اسلام به عنوان آخرین و کامل‌ترین دین، آموزه‌های متعددی به منظور پیشگری از ایجاد و گسترش فقر بیان شده که لازم است با روشی متن محور، نظام‌مند و دقیق، شناسایی و تبیین شود. به همین دلیل در این مقاله تلاش شده با استفاده از روش «تحلیل مضمون» به مطالعه گسترده‌ایات اقتصادی قرآن کریم و نیز روایات مرتبط با موضوع در مجامع حدیثی پرداخته و از ره‌آورد تحلیل مضمونی و ترسیم شبکه مضامین گسترده آنها، عوامل مؤثر در ایجاد و گسترش فقر در جامعه اسلامی را از منظر قرآن کریم و اهل بیت(ع) تبیین نمائیم. یافته‌های تحقیق نشان می دهند که در آموزه‌های دینی مجموعاً 30 مضمون کلیدی و مهم به عنوان عوامل مؤثر بر ایجاد فقر در جامعه اسلامی اشاره شده که در دو دسته عوامل خُرد و کلان طبقه‌بندی شده و هرکدام نیز به دو دسته عوامل معنوی ـ معیشتی و عوامل اجتماعی ـ حکومتی تقسیم می‌شوند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| قرآن کریم؛ فقه الحدیث؛ فقر؛ ثروت؛ روش تحلیل مضمون | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Network of Themes of Causes of Poverty in Islamic Society from the Perspective of the Qur'anic Verses and Ahlul-Bayt Traditions (PBUH) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Etrat Doust1؛ omid nasiri2؛ hadi ghiasi3 | ||
| 1Assistant Professor in Department of Islamic Theology and Education, Shahid Rajaee Teacher Training University, Tehran, Iran. | ||
| 2M.Sc. Student of Quran and Hadith Sciences Imam Sadegh University, Tehran, Iran. | ||
| 3PhD student of Culture and Communication Imam Sadegh University, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Poverty is one of the most important problems in human society, with a special place in the economic and social issues of human societies. One of the theoretical necessities of the research in this field is to identify the factors that lead to the creation and spread of poverty in society. Clearly, addressing these factors in order to prevent them is far more essential and vital than addressing the destructive factors in combating poverty. If we are aware of the preventive factors and consider them in our personal and social life, then we will not face poverty and its spread and there is no need to fight it. In the religion of Islam as the last and most complete religion, numerous teachings have been expressed to prevent the creation and spread of poverty that need to be identified and explained in a text-based, systematic and accurate manner. For this reason, this paper attempts to study the Qur'anic economic verses and related narratives in the hadith communities using the 'content analysis' method, and the themes of the content analysis and mapping of their broad themes are effective factors in creating and presenting them. Explain the spread of poverty in Islamic society from the perspective of the Qur'an and the Ahlul-Bayt (pbuh). The findings of the study show that in religious teachings a total of 30 key and important themes are identified as effective factors in creating poverty in Islamic society which are classified into two categories: micro and macro factors and each one into two categories of spiritual and subsistence factors. And social-governmental factors are divided. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| The Holy Quran, Jurisprudence, Poverty, Wealth, Theory of Content Analysis | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم. آقا جمال خوانساری، محمد بن حسین (1366ش)، شرح آقا جمال خوانساری بر غررالحکم و درر الکلم، محقق: جلال الدین محدث و حسینی ارموی، تهران: دانشگاه تهران. ابن ابی الحدید، عبدالحمید (1404ق)، شرح نهج‌البلاغه، تصحیح محمد ابوالفضل ابراهیم، قم: مکتبه آیت‌الله مرعشی نجفی. ابن ابی جمهور، محمد بن زین الدین (1405ق)، عوال اللئالی العزیزیه فی الاحادیث الدینیه، محقق: مجتبی عراقی، قم: دار سیدالشهدا. ابن بابویه، محمد بن علی (1362ش)، الخصال، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. ابن بابویه، محمد بن علی (1385ش)، علل الشرایع، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. ابن بابویه، محمد بن علی (1413ق)، من لایحضره الفقیه، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. ابن شعبه حرانی، حسن بن علی (1404ق)، تحف العقول، مصحح: علی اکبر غفاری، قم: جامعه مدرسین قم. ابن فهد حلی، احمد بن محمد (1407ق)، عدة الداعی و نجاح الساعی، تصحیح: احمد موحدی قمی، قم: دارالکتب الاسلامی. برقی، احمد بن محمد بن خالد (1371ق)، المحاسن، مصحح: جلال الدین محدث، قم: دارالکتب الاسلامیه. پاینده، ابوالقاسم (بی تا)، نهج الفصاحه، تهران: نشر دنیای دانش تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد (1410ق)، غررالحکم و درر الکلم، محقق: سید مهدی رجائی، قم: دار الکتب الاسلامی. حر عاملی، محمد بن حسن (1409ق)، وسائل الشیعه، قم: مؤسسه آل البیت(ع). حر عاملی، محمد بن حسن (1414ق)، هدایة الامه الی احکام الائمة، مشهد: آستانه قدس رضوی. حکیمی، محمدرضا و برادران (1408ق)، الحیاة، تهران: نشر الثقافة الاسلامیه. خاکی، غلامرضا (1390ش)، روش تحقیق با رویکردی به پایان‌نامه نویسی، تهران: انتشارات بازتاب. خدادادکاشی، فرهاد؛ حیدری، خلیل (1388ش)، «اندازه گیری شاخص های فقر بر اساس عملکرد تغذیه ای خانوارهای ایرانی»، پژوهشنامه اقتصادی، سال نهم، شماره 3. سید رضی، محمد بن حسین (1414ق)، نهج البلاغه، مصحح: صبحی صالح، قم: انتشارات هجرت. شعیری، محمد بن محمد (بی تا)، جامع الاخبار، نجف: مطبعة حیدریه. طبرسی، علی بن حسن (1385ق)، مشکاة الانوار، نجف: مکتبه الحیدریه. طبرسی، فضل بن حسن (1373ش)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: انتشارات ناصر خسرو. طوسی، محمد بن الحسن (1407ق)، تهذیب الاحکام، تهران: دارالکتب الاسلامیه. عابدی جعفری، حسن و همکاران (1390ش)، «تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده های کیفی»، اندیشه مدیریت راهبردی، شماره 10، صص 151-198. فتال نیشابوری، محمد بن احمد (1375ق)، روضة الواعظین و بصیرة المتعظین، قم: انتشارات رضی. قطب الدین راوندی، سعید بن هبه الله (1409ق)، الخرائج و الحرائج، قم: مؤسسه امام المهدی(عج). قطب الدین راوندی، سعیدبن هبه الله (1407ق)، الدعوات، قم: مؤسسه امام المهدی(عج). کراجی، محمد بن علی (1410ق)، کنز الفوائد، قم: دارالذخائر. کلینی، محمد بن یعقوب (1407ق)، کافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه. لیثی واسطی، علی بن محمد (1376ش)، عیون الحکم و المواعظ، قم: دارالحدیث. مجذوب تبریزی، محمد (1429ق)، الهدایا لشیعة الائمه الهدی، قم: درالحدیث. مجلسی، محمد باقر (1403ق)، بحار الانوار الجامعة لدرر الاخبار الائمة الاطهار(ع)، بیروت: دار احیاء التراث العربی. مجلسی، محمد تقی (1406ق)، روضة المتقین، قم: موسسه فرهنگ اسلامی کوشانبور. محمدی، محمدعلی؛ دادهیر، ابوعلی؛ سیفی، علیرضا؛ مشتاق، روشنک (1391ش)، «فراتحلیل مطالعات فقر در ایران»، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال دوازدهم، شماره 45. نوری، حسن بن محمد (1408ق)، مستدرک الوسائل و مستنبط الوسائل، قم: موسسه آل البیت(ع). Attride-Stirling, J. (2001), “Thematic Networks: An Analytic Tool for Qualitative Research”, Qualitative Research, Vol. 1, No. 3, Pp. 385-405. Braun, V. & Clarke, V. (2006), “Using thematic analysis in psychology”, Qualitative Research in Psychology, Vol. 3, No. 2, Pp. 77-101. Patton, M. Q. (1990), Qualitative evaluation and research methods, Thousand Oaks, CA: Sage. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 650 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 447 |
||