اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 504 |
| تعداد مقالات | 4,361 |
| تعداد مشاهده مقاله | 8,056,974 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,058,562 |
نقد متنی و محتوایی روایات نهی از روستانشینی | ||
| مطالعات قرآن و حدیث | ||
| مقاله 11، دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 25، مهر 1398، صفحه 271-295 اصل مقاله (425.22 K) | ||
| نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/quran.2019.2602 | ||
| نویسندگان | ||
| رسول عطایی* 1؛ رضا عطایی2 | ||
| 1کارشناسی ارشد نهج البلاغه دانشگاه قرآن و حدیث قم و دانش پژوه سطح سه حوزه علمیه قم، ایران. | ||
| 2دانش پژوه سطح چهار حوزه علمیه قم، ایران. | ||
| چکیده | ||
| روستانشینی، در برخی از روایات معصومان(علیه السلام) به شدت مورد نکوهش و مذمت قرار گرفته است. این احادیث، ساکنین روستا را افرادی جاهل و غافل از حدود و احکام الهی دانسته و از سکونت در روستا نهی میکنند. امروزه با وجود رشد و ارتقای علمی و معنوی جامعه، اوصاف مذکور در بسیاری از مناطق روستایی تا حدودی منتفی است. از سوی دیگر توصیههای امروزی مبنی بر مهاجرت به روستا، حفظ منابع روستایی و تقویت روستانشینی، مخالف با این احادیث دانسته میشود. به همین خاطر بررسی و تحلیل روایات نهی از روستانشینی و تبیین معنای مقصود آن احادیث، ضرورت نگاشته حاضر است. مقاله پیش رو با روش تحلیلی ـ توصیفی (کتابخانه‌ای)، به تشکیل خانواده حدیث، منبع‌یابی و مفهوم‌شناسی این روایات پرداخته است. دستاورد پژوهش حاضر ارائه این نظریه است که روایات ناظر به روستانشینی به معنای نکوهش و نهی از سکونت در روستا نیستند. بلکه در مقام ارائه الگوی اجتماعی، برای محل سکونت هستند و مذمت آن مناطق، به جهت شیوع اوصاف ذکر شده برای روستا در زمان صدور احادیث است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| روستا؛ رستاق؛ کفور؛ نهی از روستانشینی؛ فقه الحدیث | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Textual and Content Criticism of Narratives of Prohibition of Residence in the Villages | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Rasol Ataee1؛ Reza Ataee2 | ||
| 1Masters of Nahj al-Balagheh University of Quran and Hadith Qom, and Student at the Level Three of Qom Theological Seminary. | ||
| 2Student at the Level Four of Qom Theological Seminary. | ||
| چکیده [English] | ||
| Keeping one's residence in small villages is severely censured in some of the hadiths of the Infallible (pbuh). These hadiths regard the residents of small villages ignorant and oblivious of Allah's precepts, bounds and laws, and forbids residence in small villages. Today, the above-mentioned characteristics have, to some extents, been removed from many rural areas due to the scientific and spiritual growth of the society. Besides, people are nowadays enjoined to migrate from urban to rural areas to preserve rural resources and to consolidate taking up residence in rural areas. These attitudes outwardly contradict the hadiths. Therefore, an analytical survey of the hadiths forbidding keeping residence in small villages and a clarification of their intended meaning required that the present research be done. The present essay collected a number of interrelated hadiths, traced their sources, and clarified their intended meaning through an analytical-descriptive approach. The research resulted in the fact that the hadiths against keeping one's residence in small villages do not censure or forbid residing in rural areas, rather, they introduce social criteria for one's living place. The censure rests on the characteristics dominant in small villages the time the hadiths were issued. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| villages, small villages, kufur, prohibition of residence in the villages, Hadith jurisprudence | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم. آلبانی، محمد ناصر الدین، ( بیتا)، صحیح و ضعیف سنن الترمذی، بی‌جا: بی‌نا. آلوسی، محمود بن عبدالله، (1415ق)، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم والسبع المثانی، محقق: علی عبد الباری عطیة، بیروت: دار الکتب العلمیة. ابن اثیر، مبارک بن محمد، (1367ش)، النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، محقق: محمود محمد طناحی، قم: موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان. ابن اثیر، مبارک بن محمد، (1409ق)، اُسد الغابة فی معرفة الصحابة، بیروت: دارالفکر. ابن بابویه، محمد بن علی، (1362ش)، الخصال، محقق: علی اکبر غفاری، قم: جامعه مدرسین. ابن بابویه، محمد بن علی، (1378ق)، عیون اخبارالرضا(علیه السلام)، محقق: مهدی لاجوردی، تهران: نشر جهان. ابن بابویه، محمد بن علی، (1413ق)، من لایحضره الفقیه، محقق: علی اکبر غفاری، قم: جامعه مدرسین. ابن فارس، احمد، (1404ق)، معجم مقاییس اللغۀ، محقق: عبدالسلام محمد هارون، قم: مکتب الاعلام الاسلامی. ابن منظور، محمد بن مکرم، (1414ق)، لسان العرب، محقق: میر دامادى، جمال الدین، بیروت: دار الفکر. اربلی، علی بن عیسی، (1381ق)، کشف الغمه فی معرفۀ الائمه، محقق: سید هاشم رسولی محلاتی، تبریز: بنی‌هاشم. ازهری، محمد بن أحمد، (1421ق)، تهذیب اللغۀ، بیروت: دار احیاء التراث العربی. امام عسکری، حسن بن علی، (1409ق)، التفسیر المنسوب إلى الإمام الحسن العسکری(علیه السلام)، قم: مدرسة الإمام المهدی(عجل الله تعالى فرجه الشریف). امین پور، احمد؛ مدنی، رامین؛ حیاتی، حامد؛ دلداده، محمدعلی، (1394ش)، «بازشناسی مفاهیم مسکن و سکونت بر اساس آموزه های اسلامی»، مجله مدیریت شهری، دوره 14، شماره 40. انصاری، مرتضی، (1419ق)، فرائد الاصول، تحقیق: لجنة تحقیق تراث الشیخ الأعظم، قم: مجمع الفکر الإسلامی. الآبی، منصور بن حسین، (1424ق)، نثر الدر فی المحاضرات، محقق: خالد عبد الغنی محفوط، بیروت: دار الکتب العلمیة. بحرانی اصفهانی، عبدالله، (1382ش)، عوالم العلوم والمعارف والأحوال من الآیات و الأخبار و الأقوال، محقق: محمدباقر موحدابطحى اصفهانى، قم: مؤسسة الإمام المهدى عجّل الله تعالى فرجه الشریف. بخاری، محمد بن اسماعیل، (1406ق)، الادب المفرد، بیروت: مؤسسة الکتب الثقافیة. برقی، أحمد بن محمد، (1371ق)، المحاسن، محقق: جلال‌الدین محدث، قم: دارالکتب الإسلامیة. بیهقی، أحمد بن حسین، (1423ق)، شعب الایمان، محقق: عبدالعلی عبدالحمید حامد، ریاض: مکتبة الرشد. التمیمی، محمد بن علی، (1988م)، المُعْلم بفوائد مسلم، محقق: محمد الشاذلی النیفر، الجزائر: الدار التونسیة للنشر. جوهری، اسماعیل بن حماد، (1376ق)، الصحاح، محقق: عطارد احمدعبدالغفور، بیروت: دارالعلم للملایین. حر عاملی، محمد بن حسن، (1409ق)، وسائل الشیعة فی تحصیل مسائل الشریعة، قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام. حر عاملی، محمد بن حسن، (1414ق)، هدایة الأمة إلى أحکام الأئمة علیهم السلام، مشهد: آستان قدس رضوی. حرانی، حسن بن علی بن شعبه، (1404ق)، تحف العقول، محقق: علی‌اکبر غفاری، قم: جامعه مدرسین. حلبی، أحمد بن یوسف، (1417ق)، عمدة الحفاظ فی تفسیر أشرف الألفاظ، محقق: محمد باسل عیون السود، بیروت: دارالکتب العلمیة. حلوانی، حسین بن محمد، (1408ق)، نزهة الناظر و تنبیه الخاطر، قم: مدرسة الإمام المهدی عجل الله تعالى فرجه الشریف. دهخدا، علی اکبر، (1383ش)، امثال و حکم، تهران: امیر کبیر. دیلمی، شیرویه ببن شهردار، (1406ق)، الفردوس بمأثور الخطاب، محقق: السعید بن بسیونی زغلول، بیروت: دارالکتب العلمیۀ. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، (1412ق)، مفردات ألفاظ القرآن، محقق: صفوان عدنان داوودی، بیروت: دارالقلم. رومی حموی، اقوت بن عبدالله، (1995م)، معجم البلدان، بیروت: دارصادر. رهبری، حسن (1387ش)، «شهر و روستا در فرهنگ قرآن»، مجله پژوهش‌های قرآنی، شماره 54. زبیدی، محمد مرتضی، (1414ق)، تاج العروس من جواهر القاموس، محقق: علی هلالی، بیروت: دارالفکر. زمخشری، محمود بن عمرو، (1960م)، أساس البلاغه، قاهره: دار و مطابع الشعب. ستوده‌نیا، محمدرضا؛ رجائی، مهدی، (1393ش)، کارآیی قاعده «تعلیقُ الحُکمِ علی الوَصفِ مُشعِرٌ بِالعِلیۀ» در تفسیر قرآن کریم، مجله پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن، شماره 1. السلامی، أحمد بن رجب، (1417ق)، فتح الباری شرح صحیح البخاری لابن رجب، محقق: محمود بن شعبان بن عبد المقصود، مدینه: مکتبة الغرباء الأثریة. السیوری، مقداد بن عبدالله، (1343ش)، کنز العرفان فی فقه القرآن، محقق: محمد باقر شریف‌زاده، تهران: المکتبة الرضویة. شریف رضی، محمد بن حسین بن موسى، (1414ق) نهج البلاغه، محقق: صبحی صالح، قم: موسسه دارالهجره. شریفیان، احسان؛ پورجعفری، محمدرضا؛ تقوایی، علی اکبر، (1396ش)، «تحلیلی از مفهوم شهر و ارکان شهرنشینی از منظر قرآن کریم»، مجله هویت شهر، شماره 29. شعیری، محمد بن محمد، (بیتا)، جامع الاخبار، نجف: مطبعة حیدریة. شهبازی، اسماعیل؛ شریفی تهرانی، عباس (1390ش)، «آسیب شناسی مدیریت روستا»، مجله روستا و توسعه، دوره چهاردهم، شماره 1. شهید اول، محمد بن مکی، (1379ش)، الدرّة الباهرة من الأصداف الطاهرة، محقق: عبدالهادی مسعودی، قم: انتشارات زائر. شهید ثانی، زین‌الدین بن علی، (1390ق)، کشف الریبۀ، نجف أشرف: دارالمرتضوی للنشر. شهید ثانی، زین‌الدین بن علی، (1409ق)، منیۀ المرید، محقق: رضا مختاری، قم: مکتب الإعلام الإسلامی. صاحب بن عباد، اسماعیل، (1414ق)، محیط فی اللغۀ، محقق: محمدحسن آل یاسین، بیروت: عالم الکتب. صدر، سیدرضا، (1420ق)، الاجتهاد و التقلید، محقق: سید باقر خسروشاهی، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى. طباطبایی، سید محمد حسین، (1371ش)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: اسماعیلیان. طبرانی، سلیمان بن احمد، (1405ق)، مسند الشامیین، محقق: حمدی بن عبدالمجید السلفی، بیروت: مؤسسة الرسالة. طبرانی، سلیمان بن احمد، (1415ق)، المعجم الکبیر، محقق: حمدی عبد المجید السلفی، قاهره: مکتبة ابن‌تیمیة. طبرسی، علی بن حسن، ( 1385ش)، مشکاة الأنوار فی غرر الأخبار، نجف أشرف: المکتبة الحیدریة. طبرسی، فضل بن حسن، (1415ق)، تفسیر مجمع البیان، تحقیق: جمعی از محققان، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات. طریحی، فخرالدین بن محمد، (1375ش)، مجمع البحرین، محقق: احمد حسینى اشکورى، تهران: مرتضوی. طوسی، محمد بن حسن، ( 1414ق)، الامالی، محقق: مؤسسة البعثة، قم: دارالثقافه. طوسی، محمد بن حسن، (1407ق)، تهذیب الاحکام، محقق: حسن موسوی، تهران: دارالکتب الاسلامیۀ. طوسی، محمد بن حسن، (1409ق)، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: مکتب الإعلام الإسلامی. عبدالله زاده، علی؛ کریمی بنادکوکی، محمود، (1396ش)، «تحلیل مفهوم صحابی از دیدگاه اصحاب حدیث»، مجله مطالعات قرآن و حدیث، شماره 1. عظیمی، ناصر، (1381ش)، «مهاجرت از روستا به شهر نگاهی متفاوت»، مجله مدیریت شهری، شماره10. فراهیدی، خلیل بن أحمد، (1409ق)، العین، قم: نشر هجرت. فرجام، رسول؛ سلیمانی مقدم، هادی؛ چاوشی، اسماعیل، (1390ش)، «مفهوم اجتماعی شهر از منظر متون و تعالیم اسلامی» فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، دوره اول، شماره 2. فیض کاشانی، محمد محسن، (1406ق)، الوافی، اصفهان: کتابخانه أمیر المؤمنین على(علیه السلام). فیض کاشانی، محمد محسن، (1416ق)، التفسیر الصافی، محقق: حسین اعلمی، تهران: مکتبة الصدر. فیومی، احمد بن محمد، (1414ق)، المصباح المنیر فى غریب الشرح الکبیر، قم: موسسه دارالهجرة. قمی، شیخ عباس، (1414ق)، سفینة البحار و مدینة الحکم و الآثار، قم: اسوه. قمی، علی بن ابراهیم، (1404ق)، تفسیر القمی. محقق: طیب موسوی جزائری قم: دار الکتاب. قندوزی، سلیمان بن ابراهیم، (1416ق)، ینابیع المودة لذوی القربى، محقق: سید علی جمال أشرف الحسینی، نجف أشرف: دار الأسوة للطباعة والنشر. کراجکی، محمد بن علی، (1394ش)، معدن الجواهر و ریاضة الخواطر، محقق: احمد حسینی، تهران: المکتبة المرتضویة. کلینی، محمد بن یعقوب، (1407ق)، الکافی، محقق: علی اکبر غفاری، تهران: دار الکتب الإسلامیة. مازندرانی، محمد صالح، (1382ق)، شرح الکافی، محقق: ابوالحسن شعرانی، تهران: المکتبة الاسلامیة. متقی هندی، علی بن حسام الدین، (1401ق)، کنز العمال، محقق: شیخ بکری حیانی، بیروت: مؤسسة الرسالة. مجلسی، محمد باقر، (1403ق)، بحارالانوار الجامعة لدُرر اخبار الائمة الاطهار، محقق: جمعی از محققان، بیروت: دارإحیاء التراث العربی. مشکور، محمد جواد، (1357ش)، فرهنگ تطبیقی عربی با زبان‌های سامی و ایرانی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران. مفید، محمد بن محمد بن نعمان، (1413ق)، الاختصاص، محقق: علی‌اکبر غفاری، قم: الموتمر العالمى لالفیة الشیخ المفید. منان رئیسی، محمد، (1395ش)، «واکاوی تمایز ماهوی مدینه (شهر) و قریه (روستا) در ادبیات قرآنی»، فصلنامه پژوهشکده هنر، معماری و شهرسازی نظر، دوره سیزدهم، شماره 40. نوری، حسین بن محمد، (1408ق)، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام. ورام، مسعود بن عیسی، (1410ق)، تنبیه الخواطر و نزهة النواظر، قم: مکتبه فقیه. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 869 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 508 |
||