عمرانی, سلمان, علیایی, علیرضا. (1396). مبانی فقهی و حقوقی تغییرات مواد عمومی دیات (در قانون مجازات اسلامی سال 1392). دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق), 3(2), 157-188. doi: 10.30497/leg.2017.2650
سلمان عمرانی; علیرضا علیایی. "مبانی فقهی و حقوقی تغییرات مواد عمومی دیات (در قانون مجازات اسلامی سال 1392)". دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق), 3, 2, 1396, 157-188. doi: 10.30497/leg.2017.2650
عمرانی, سلمان, علیایی, علیرضا. (1396). 'مبانی فقهی و حقوقی تغییرات مواد عمومی دیات (در قانون مجازات اسلامی سال 1392)', دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق), 3(2), pp. 157-188. doi: 10.30497/leg.2017.2650
عمرانی, سلمان, علیایی, علیرضا. مبانی فقهی و حقوقی تغییرات مواد عمومی دیات (در قانون مجازات اسلامی سال 1392). دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق), 1396; 3(2): 157-188. doi: 10.30497/leg.2017.2650
مبانی فقهی و حقوقی تغییرات مواد عمومی دیات (در قانون مجازات اسلامی سال 1392)
کتاب دیات در قانون مجازات اسلامی ازجمله مباحثی است که به سبب خلأهای قانون 1370 و نیز استفتائات جدید، دستخوش تحولات متعددی گردیده است. ازآنجاکه مقررات جدید در مواردی فاقد سابقه تقنینی بوده، طبیعتاً نیازمند تدقیق و مطالعه از حیث تأثیر بر نظام حقوق کیفری است تا علاوه بر کشف ابعاد تحولات جدید، ابهامات و نواقص موجود در مواد قانونی جدید نیز کشف گردیده و در اصلاحات آتی قانون موردتوجه قرار گیرد. در این پژوهش کوشیده شده است تا با تحلیل مبانی مواد قانون مجازات مصوب سال 1370 و مواد قانون مجازات مصوب سال 1392 در زمینه دیات، رویکرد فقهی و حقوقی قانونگذار مورد استنباط و ارزیابی قرار گیرد. به نظر می‌رسد قانونگذار از تمرکز ویژه بر فتاوی امام خمینی(ره) در قانون مصوب 1370 به‌سوی ترکیبی از فتاوی ایشان، فتاوی مشهور و نیز فتاوی مقام معظم رهبری متمایل گردیده است. برخی از تغییرات نیز با انگیزه گرهگشایی از مشکلات قضایی پیشین روی داده و برخی دیگر نیز به‌تبع ایرادات فقهی شورای نگهبان به لایحه قانون مجازات اسلامی صورت گرفته است.
Jursprudential and Legal Bases of Changes in General Articles of Blood Money
(In Islamic Penal Code2013)
نویسندگان [English]
Salman Emrani1؛ AliReza Olyaee2
1Member of faculty of Imam Sadiq University
2Master of Criminal Law and Criminology
چکیده [English]
Diat's book on the Islamic Penal Code is one of the topics that has undergone many changes due to the void of law of 1370 as well as its new affairs. Since the new regulations are in some cases lacking the legislative process, it naturally requires an analysis and study of the impact on the criminal law system, in addition to discovering the dimensions of the new developments, the ambiguities and deficiencies in the new legal material have also been discovered and in future amendments to the law Pay attention. In this research, it has been tried to infer and evaluate the legal and legal approach of the legislator by analyzing the foundations of the articles of the Penal Code adopted in 1370 and the articles of the Penal Code adopted in 2013 on Diat. The legislator seems to have focused on a special focus on the fatwa of Imam Khomeini in the 1991 law enacted to a combination of his fatwa, popular fatwa, and the fatwa of the Supreme Leader. Some of the changes have also been motivated by the unraveling of previous judicial problems, and some others have been taken into account by the Islamic Penal Code in the wake of the jurisprudence of the Guardian Council.
کلیدواژه‌ها [English]
Diyat's Book- Islamic Penal Code Approved in 1392- Criminal Justice
مراجع
. فارسی
الف: کتب
بهجت، محمدتقی،(1428) استفتائات، ج 4، قم: دفتر حضرت آیتالله بهجت.
حاجی دهآبادی، احمد،(1389) قواعد فقه جزایی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
خمینی، سید روح‌الله،(1392) استفتائات امام خمینی(ره)، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(ره).
خمینی، سید روح‌الله،(1372) استفتائات، جلد3، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ج 3، دفتر انتشارات اسلامى.
خمینی، سید روح‌الله،(1425) ترجمه تحریرالوسیله، ترجمه علی اسلامی، ج 4، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
رهتوشه قضایی استفتائات قضایی از محضر رهبر انقلاب حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنهای مدظلهالعالی،(1390) قم: نشر قضا.
زراعت، عباس،(1393) شرح مبسوط قانون مجازات اسلامی مبحث دیات، ج 1، تهران: جاودانه، جنگل.
_________،(1393) شرح مبسوط قانون مجازات اسلامی مبحث دیات، ج 2، تهران: جاودانه، جنگل.
_________،(1395) شرح مبسوط قانون مجازات اسلامی مبحث دیات، ج 3، تهران: جاودانه، جنگل.
صادقی، محمدهادی،()۱۳۷۶. حقوق جزای اختصاصی (1): جرایم علیه اشخاص (صدمات جسمانی)، تهران: نشر میزان.
گرجی، ابوالقاسم،(1380) دیات، تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
گلدوزیان، ایرج،(۱۳۹۳) .محشای قانون مجازات اسلامی برمبنای قانون مصوب 1392(به همراه مفاهیم جدید و قوانین جزایی پیشین)، تهران: مجد.
ب: مقالات
آموزگار، مرتضی، «مبانی پذیرش مسئولیت جزایی پزشک غیر مقصر (حاذق و محتاط)»، پزشکی قانونی، شماره 42 (تابستان 1385): 103-107.
حاجی دهآبادی، احمد، «ضمان عاقله و قرآن»، قرآن، فقه و حقوق اسلامی، سال اول، شماره 1 (پاییز و زمستان 1393): 39-73.
__________، «قاعده دیه اعضا در فقه امامیه و اهل سنت»، حقوق اسلامی، شماره 2 (پاییز 1383): 137-168.
حیدری، عباسعلی، «تحلیل فقهی و نقد موادی از قانون مجازات اسلامی راجع به مسئولیت بیتالمال در پرداخت دیهی قتل»، پژوهشنامه فقه و حقوق اسلامی، شماره اول (تابستان 1387): 65-96.
__________، «نگاهی به مسئولیت عاقله در پرداخت دیه»، کاوشی نو در فقه اسلامی، شماره 45 (پاییز 1384): 175-205.
گرجی، ابوالقاسم، «ضمان عاقله»، حق «مطالعات حقوقی و قضایی»، شماره 11 و 12 (پاییز و زمستان 1366): 78-94.
2. عربی
حلّى، ابن ادریس، محمد بن منصور بن احمد، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى، ج 3، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1410 ق.
حلّى، علامه، حسن بن یوسف بن مطهر اسدى، تحریر الأحکام الشرعیة على مذهب الإمامیة، ج 5، قم: مؤسسه امام صادق علیه‌السلام، 1420 ق.
_____________________________، قواعد الاحکام، فی معرفه الحلال و الحرام، ج 3، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1413 ق.
_____________________________، مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة، ج 9، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1413 ق.
حلّی، محقق، نجم الدین، جعفر بن حسن، شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، ج 4، قم: موسسه اسماعیلیان، 1408 ق.
طوسی، ابوجعفر، محمد بن حسن، الخلاف، ج 5، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1407 ق.
_____________________، النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی، بیروت: دارالکتاب العربی، 1400 ق.
______________________، المبسوط فی فقه الإمامیة، ج 7، تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، 1387 ق.
العاملی، محمدجواد الحسینی، مفتاح الکرامه فی شرح قواع العلامه، ج 21، بیروت: دارالتراث، 1314 ق.
عاملى، حرّ، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعة إلى تحصیل مسائل الشریعة، ج 29، قم: مؤسسه آل البیت علیهم‌السلام، 1409 ق.
عاملى، شهید اول، محمد بن مکى، القواعد و الفوائد، قم: کتابفروشی مفید، بیتا
____________________، اللمعة الدمشقیة فی فقه الإمامیة، بیروت: دار التراث- الدار الإسلامیة، 1410 ق.
عاملى، شهید ثانى، زین الدین بن على، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (المحشّى- کلانتر)، ج 10، قم: کتابفروشی داوری، 1410 ق.
_______________________، مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، ج 15، قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة، 1413 ق.
قمّى، صدوق، محمّد بن على بن بابویه، من لا یحضره الفقیه، ج 4، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1413 ق.
کلینى، ابو جعفر، محمد بن یعقوب، الکافی، ج 7، تهران: دار الکتب الاسلامیه، 1407 ق.
موسوی خویی، سید ابوالقاسم، مبانی تکملة المنهاج، ج 42: قم: موسسه احیاء آثار الامام خویی (ره)، 1422 ق.
موسویالخمینی، سید روح الله، الاستصحاب، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، 1375.
__________________، تحریر الوسیلة، ج 2، قم: مؤسسه مطبوعات دارالعلم، بیتا.
نجفی، صاحب الجواهر، محمد حسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، ج 42، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1404 ق.
______________________، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، ج 43، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1404 ق.
