اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 476 |
| تعداد مقالات | 4,070 |
| تعداد مشاهده مقاله | 7,288,281 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,342,531 |
نفقه زوجه: دین یا تعهد | ||
| فقه و حقوق خانواده | ||
| مقاله 8، دوره 25، شماره 72، فروردین 1399، صفحه 145-162 اصل مقاله (403.2 K) | ||
| نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/flj.2020.238714.1539 | ||
| نویسنده | ||
| حامد خوبیاری* | ||
| دانش آموخته دکتری حقوق خصوصی دانشگاه اصفهان. | ||
| چکیده | ||
| بسیاری از فقها نفقه زوجه را ازجمله احکام وضعی دانسته و تفاوت آن را با نفقه اقارب، با تقابل مفاهیم دین و تعهد تشریح کرده اند. اغلب حقوقدانان نیز این نظر را پذیرفته‌‌اند. با این حال نگاه دقیقتر به آثار فقهی و حتی کتب حقوقی، نشان میدهد که فقها و حقوقدانان تنها در دین‌بودن نفقه گذشته متفق بودند و نظرهای آنها پیرامون نفقه جاری و آینده مختلف است. ایشان نکاح را سبب نفقه به‌عنوان دین پنداشته و در شرطیت تمکین یا مانعیت نشوز تردید کرده اند؛ حال آنکه از نظر نگارنده هرچند نکاح سبب نفقه به‌عنوان یک تعهد است، اما سبب تبدیل این تعهد به دین، تخلف زوج از پرداخت نفقه و تغییر ماهیت آن به مسئولیت قراردادی است. بر این اساس، زوجه حتی دربارة نفقه جاری مالک چیزی در ذمه زوج نیست و تعهد زوج بسته به جنس موضوع نفقه تعهد به تملیک یا اباحه تصرف است؛ به این ترتیب مباحثی ازقبیل ضمان از نفقه آینده زوجه، انتقال نفقه جاری به‌نحو کلی در ذمه یا ابراء آن، سالبه به انتفاء موضوع خواهد بود. یافته های این پژوهش میتواند در آراء قضایی نیز مؤثر باشد؛ چراکه اگر نفقه تعهد قراردادی پنداشته شود و نه دین، در این صورت با اثبات اعسار و قوه قاهره برای عدم امکان پرداخت، نفقه جاری تبدیل به دین نمی‌شود و زوجه میتواند از سایر راهکارهای قانونی استفاده کند، و یا حتی دولت تحت شرایطی موظف به پرداخت نفقه او شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نفقه؛ دین؛ تعهد قراردادی؛ تعهد به تملیک؛ اباحه تصرف | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Wife’s Alimony: Debt or Obligation | ||
| نویسندگان [English] | ||
| hamed khubyari | ||
| Ph. D in Private law in Isfahan University. | ||
| چکیده [English] | ||
| Many jurists have considered the wife’s alimony to be among the secondary rules and explained its difference with the alimony of the relatives based on the concepts of “debt” and “obligation”. This theory is accepted by the most lawyers. However a closer look at Jurisprudential works even to the legal books shows that the lawyers and jurists agreed only on dept of past alimony and their comments on present and future of paying alimony are different. They have regarded the marriage as the basis of the alimony as a debt. The author believes that although marriage is the basis of alimony as an obligation, the reason for changing of this obligation into a debt is the refusal of the husband of payment of the alimony and transformation of its nature into a contractual responsibility. Accordingly, the wife even as regards the current alimony is not the owner of the debt of the husband and the latter’s obligation depending on the type of the subject of the alimony is the obligation of gift or permission of possession. Thus, such issues as the guarantee of the future alimony, transfer of the current alimony as a whole either as an obligation or its permissibility are all essentially baseless in view of the denial of their subject. The findings of this study can also be effective in judicial opinions, because if the alimony is considered to be a contractual obligation and not a debt, by demonstration of insolvency and force majeure as a basis for refusal of payment, the current alimony will not turn to a debt and wife can use the other legal solutions to redress damage or even the government is obliged to pay her alimony under the certain conditions. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Alimony, Debt, Contractual Obligation, Obligation of Gift, Permission of Possession | ||
| مراجع | ||
|
بادینی، حسن(1384). فلسفه حقوق مدنی. تهران: سهامی انتشار، چاپ نخست. بحرانی، یوسف(بیتا). الحدائق الناضره فی أحکام العتره الطاهره. قم: مؤسسه النشر الاسلامی. بحرالعلوم، محمد(1403هـ). بلغه الفقیه. تهران: مکتبه الصادق، چاپ چهارم. جعفری لنگرودی، محمد جعفر(1388الف). حقوق اموال. تهران: گنج دانش، چاپ ششم. ــــــــــــــ(1386). حقوق خانواده. تهران: گنج دانش، چاپ چهارم.ــــــــــــــ(1388ب). دایره المعارف حقوق مدنی و تجارت. تهران: گنج دانش، چاپ نخست. ــــــــــــــ(1393). ضمان عقدی. تهران: گنج دانش، چاپ دوم. حاجی عزیزی، بیژن؛ زنگنه، مجتبی؛ مؤمنی، عابدین(1390). جایگاه تبدیل تعهد در فقه امامیه. فقه و مبانی حقوق اسلامی، 44(1)، 35ـ54. حاجیان فروشانی، زهره؛ نقیبی، ابوالقاسم(1397). شرط سقوط نفقه زوجه در ضمن عقد نکاح. پژوهشهای فقه و حقوق اسلامی، 14(52)، 49ـ72. حلی، حسن بن یوسف(1413هـ). مختلف الشیعه فی أحکام الشریعه. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ دوم. خوانساری، احمد(1405هـ). جامع المدارک. قم: نشر اسماعیلیان، چاپ نخست. خوبیاری، حامد(1397). بررسی تغایر مفاهیم «عین» و «منفعت» و «نفع» در فقه امامیه و حقوق ایران. دو فصلنامه مطالعات فقه اسلامی و مبانی حقوق، 12(38)، 111ـ133. خویی، ابوالقاسم(1377). مصباح الفقاهه. قم: داوری. ــــــــــــــ(1412هـ)، مصباح الفقاهه (مکاسب). قم: المنتخب، چاپ سوم. خویی، محمد تقی(1414هـ). الشروط و التزامات التبعه فی العقود. بیروت: دار المورخ العربی. رازی، زین‌الدین(1420هـ). مختار الصحاح (یوسف الشیخ محمد، محقق). بیروت: مکتبه العصریه، چاپ پنجم. راغب اصفهانی، ابوالقاسم الحسین(1412هـ). المفردات فی غریب القرآن. بیروت: دارالشامیه، چاپ نخست. روحانی، محمد صادق(1418هـ). منهاج الفقاهه. قم: مطبعه العلمیه، چاپ چهارم. زیرک باروقی، اصغر؛ حاجیپور، مرتضی(1398). نگرشی بر وضعیت ضمانت نفقه زوجه. پژوهشهای فقهی، 15(2)، 295ـ316. سبحانی، جعفر(1429هـ). رسائل فقهیه، ج7. قم: مؤسسه امام صادق (ع)، چاپ نخست. سبزواری، عبدالاعلی(بیتا). مهذب الاحکام فی بیان حلال و الحرام. ج25، قم: دارالتفسیر. سند بحرانی، محمد(1428هـ). فقه المصارف و النقود (مصطفی اسکندری، مقرر). قم: محبین. صادقی، شهره(1390). نفقه زوجه در مذاهب خمسه. قم: بوستان کتاب، چاپ نخست. صدر، محمد باقر(1406هـ). دروس فی علم الاصول. ج1، بیروت: دار الکتاب اللبنانی، چاپ دوم. صفایی، حسین؛ امامی، اسدالله(1376). مختصر حقوق خانواده. تهران: نشر دادگستر، چاپ نخست. عبدیپور، ابراهیم؛ جعفری خسروآبادی، نصرالله(1392). نفقه زوجه و اقارب، تقابل دو مفهوم «دین و تعهد». فصلنامه حقوق اسلامی، 10(39)، 35ـ61. عبدیپور، ابراهیم؛ ثقفی، علی(1387). ارش شرط. فصلنامه حقوق اسلامی، 5(19)، 63ـ85. فاضل لنکرانی، محمد(1383). جامع المسائل. قم: امیر، چاپ یازدهم. فیومی مقری، احمد بن محمد(1418هـ). المصباح المنیر (یوسف الشیخ محمد، محقق). بیروت: مکتبه العصریه، چاپ دوم. کاتوزیان، امیر ناصر(1386). اموال و مالکیت. تهران: میزان، چاپ بیستم. ــــــــــــــ(1390). ایقاع. تهران: میزان، چاپ پنجم. ــــــــــــــ(1385). حقوق مدنی: الزامهای خارج از قرارداد. تهران: دانشگاه تهران، چاپ چهارم. ــــــــــــــ(1389). عقود معین. تهران: سهامی انتشار، چاپ ششم. ــــــــــــــ(1391). نظریه عمومی تعهدات. تهران: میزان، چاپ ششم. کاشف‌الغطاء، علی بن محمدرضا(1381هـ). النور الساطع فی الفقه النافع. نجف: مطبعه الآداب. محقق‌داماد، سید مصطفی(1390). بررسی فقهی حقوق خانواده. تهران: مرکز نشر علوم اسلامی، چاپ شانزدهم. ــــــــــــــ(1388). قواعد فقه. تهران: سمت، چاپ نهم. مطهری، مرتضی(1390). مجموعه آثار، ج19. تهران: صدرا، چاپ نخست. مظفری، خدیجه(1394). تعهد تخییری. تهران: مجد، چاپ نخست. مغنیه، محمد جواد(1421هـ). الفقه علی المذاهب الخمسه. بیروت: دارالتیار الجدید، چاپ نخست. مکارم شیرازی، ناصر(1386). احکام بانوان. قم: مدرسه الامام على بن ابى‌طالب(ع)، چاپ یازدهم. ــــــــــــــ(1424هـ). کتاب نکاح. قم: مدرسه الامام على بن ابى‌طالب(ع)، چاپ نخست. موسوی بجنوردی، محمد(1385). عقد ضمان. تهران: مجد، چاپ نخست. موسوی خمینی، روح‌الله(1410هـ). البیع. قم: مؤسسه اسماعیلیان، چاپ چهارم. ــــــــــــــ(1386). تحریر الوسیله (مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(ره)، مترجم). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، چاپ نخست. ــــــــــــــ(1422هـ). رساله نجاه العباد. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(ره)، چاپ نخست. نائینی، محمد حسین(1418هـ). منیه الطالب (موسی نجفی خوانساری، مقرر). قم: مؤسسه نشر اسلامی، چاپ نخست. نجفی، محمد حسن(1362). جواهر الکلام. بیروت: دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم. نعمت‌اللهی، اسماعیل(1391). اثر تعهد به تملیک در فقه امامیه و حقوق ایران. فقه و اصول، 44(2)، 181ـ200. ــــــــــــــ(1388). ضمانت اجرای شرط فعل حقوقی. فصلنامه حقوق اسلامی، 6(23)، 7ـ36. ــــــــــــــ(1392). طلق‌بودن مورد معامله از دیدگاه فقهی و حقوقی. مجله حقوق خصوصی، 10(2)، 283ـ312. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 431 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 526 |
||