اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 476 |
| تعداد مقالات | 4,070 |
| تعداد مشاهده مقاله | 7,289,017 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,342,904 |
ابعاد اقتصادی - فقهی پدیده خلق پول از منظر بانکداری اسلامی | ||
| پژوهشنامه فقه اجتماعی (پژوهشنامه میان‌رشته‌ای فقهی/پژوهشنامه فقهی) | ||
| دوره 8، شماره 2 - شماره پیاپی 16، مرداد 1399، صفحه 135-164 اصل مقاله (11.64 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/fiqh.2020.75596 | ||
| نویسندگان | ||
| محمود اکبری1؛ سیدمهدی هاشمی‌فر* 2؛ رضا کریمی وردنجانی3؛ محمدرضا سیمیاری4 | ||
| 1استادیار گروه آموزشی حقوق، دانشگاه آیت الله العظمی بروجردی، بروجرد، ایران | ||
| 2دانشجوی کارشناسی ارشد، معارف اسلامی و مدیریت مالی، دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران | ||
| 3دانشجوی دکتری، مدیریت مالی، دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران | ||
| 4دانشجوی دکتری، مدیریت مالی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| خلق پول به‌طور طبیعی یکی از آثار و لوازم نظام بانکی متعارف است. شنیدن این واقعیت که عمده پول در اقتصاد مخلوق سیستم بانکی و نه دولت (بانک مرکزی) است، احتمالاً برای عموم مردم شوکه کننده و شاید باورناپذیر است. مسئله اصلی در این موضوع آن است که آیا خلق پول توسط نظام بانکی اسلامی در اقتصاد اسلامی مشروعیت دارد یا خیر؟ برای پاسخ به این سؤال، در ابتدا ماهیت خلق پول تبیین شده و انواع آن شامل خلق پول توسط بانک مرکزی، بانکهای تجاری و مردم بیان می‌شود. سپس پیامدها و آثار بالقوه مثبت و منفی اقتصادی ناشی از آن ذکر می‌شود. بررسی خلق پول از منظر اسلامی، با مرور نظر اندیشمندان اسلامی پیرامون این موضوع آغاز شده و سپس این موضوع تحت عنوان غصب و قاعده‌های لا ضرر، اکل مال به باطل، احترام مال مسلم، اتلاف و اقدام بررسی فقهی می‌شود. نتایج این پژوهش نشان میدهد نفس خلق پول طبیعی در نظام بانکی، غصب نیست و بر اساس قواعد عمومی بی‌اشکال به نظر می‌رسد؛ هرچند مانند تیغی دو لبه می‌تواند آثار مثبت داشته باشد و اگر با شرایط، ساختار، تنظیم‌گری و نظارت نامناسب همراه شود، باعث ضرر خواهد بود. لذا خلق پول باید با سیاست‌گذاری، تنظیم‌گری و نظارت صحیح همراه باشد. خطوط راهنمای اقتصاد اسلامی شامل معیار حق، قوام، عمران و آبادانی و ممنوعیت کنز، ضوابطی برای جواز خلق پول ترسیم می‌کنند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بانک؛ بانکداری اسلامی؛ خلق پول؛ سپرده بانکی؛ مالی اسلامی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Economic-Jurisprudential Dimensions of the Phenomenon of Money Creation from the Perspective of Islamic Banking | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mahmood Akbari1؛ Seyyed Mahdi Hashemifar2؛ Reza Karimi Vardanjani3؛ Mohammad Reza Simiari4 | ||
| 1Assistant Professor of the Department of Law, Ayatollah Boroujerdi University, Boroujerd, Iran | ||
| 2Master Student of Islamic Education and Financial Management, Imam Sadiq(A.S) University, Tehran, Iran | ||
| 3PhD Student in Financial Management, Imam Sadiq(A.S) University, Tehran, Iran | ||
| 4PhD Student in Financial Management, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Money creation is naturally one of the Effects of the conventional banking system. Is the creation of money by the Islamic banking system legitimate in the Islamic economy? In today's economy, the share of bank money in the whole of the money in circulation is a novel and well-considered subject. Hearing the fact that most of the money is in the creaking economy of the banking system and not the central bank is probably shocking and perhaps unbelievable to the general public. In this study, the nature of money creation is explained first, and its types include money creation by the central bank, commercial banks and the people. Then the consequences and the potential positive and negative economic consequences of it are mentioned. Investigating the creation of money from an Islamic perspective begins with a review of Islamic scholars on the subject, and then it is referred to as the Ghasb and the rules of La’Zarar, akule mal br batel, ehteram male muslim, Etlaf and Eghdam. It seems that the very nature of money creation in the banking system is not Ghasb and seems to be impossibly general rules, although it can have positive effects, such as double-edged razor, and if it is accompanied by inadequate conditions, structure, regulation and supervision. As a result, money creation must be accompanied by sound policymaking, regulation and Supervision. Islamic economics guidelines, including the criteria for »Hagh«, »Ghavam«, »Omran« and »Kanz«, outline the criteria for authorizing money creation. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Bank, Islamic Banking, Money Creation, Bank Deposit, Islamic Finance | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم باستانی فر، ایمان؛ حیدری، محمدرضا؛ و مقدم، وحید (1395). الگوی خلق اعتبار در بانکداری اسلامی متأثر از اندیشه شهید صدر(ره).اقتصاد اسلامی، 16(61)، 137-155. بجنوردی، سید حسن (1377). القواعد الفقهیه. قم: نشر الهادی. بجنوردی، سید محمد (1401ق). قواعد فقهیه. تهران: موسسه عروج. بخشی دستجردی، رسول؛ و دلالی اصفهانی، رحیم (1391). آسیب شناسی نظریه بهره و نظام بانک داری متعارف. یزد: دانشگاه یزد. ترکمانی، عدنان خالد (1409ق). السیاسه النقدیه و المصرفیه فی الاسلام. بیروت: مؤسسه الرساله. تسخیری، محمدعلی (1392). القواعد الاصولیه و الفقهیه علی مذهب الامامیه. تهران: مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی. توتونچیان، ایرج (1374). ارزیابی پایه‌های نظری عملکرد بانکداری بدون ربا در ایران. تهران: مؤسسه عالی بانکداری. توتونچیان، ایرج (1379). پول و بانکداری اسلامی و مقایسه آن با نظام سرمایه‌داری. تهران: مؤسسه فرهنگی هنری توانگران. جارحی، معبد (1980م). نحو نظام نقدی و مصرفی اسلامی. قاهره: الاتحاد الدولی للبنوک الاسلامیه. حرانی، حسن بن علی (1394ق). تحف العقول. قم: انتشارات بصیرتی. دهخدا، علی‌اکبر (1377). لغت‌نامه دهخدا. تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران. ذالنور، سیدحسین؛ و دره شیری، محمدرضا (1379). کاهش ارزش پول، تورم و تولید واقعی: یک الگوی شبیه سازی در مورد اقتصاد ایران. تهران: پژوهشکده بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. شعبانی، احمد (1392). بانکداری اسلامی: رویکردی اقتصادی فقهی. تهران: دانشگاه امام صادق(ع). صدر، محمدباقر (1403ق). الاسلام یقود الحیاه. تهران: وزارت ارشاد اسلامی. صدر، محمدباقر (1410ق). البنک اللاربوی فی الاسلام، بیروت: دار التعارف للمطبوعات. صدر، محمدباقر (1421ق). الاسلام یقود الحیاه، المدرسه الاسلامیه، رسالتنا، قم: مرکز الابحاث والدراسات التخصصیه للشهید الصدر. صمصامی، حسین؛ داوودی، پرویز؛ و جهانی گوروان، جلال (1393). هزینه های خلق پول در نظام بانکداری متعارف و راهکارهای تأمین مالی اسلامی. فصلنامه پژوهش اقتصادی، 14(55)، 71-103. عالی‌پناه، علیرضا؛ و تاج‌لنگرودی، محمدحسن (1396). بررسی فقهی خلق پول به وسیله بانکهای تجاری. پژوهشنامه میان‌رشته‌ای فقهی، 5(10)، 65-94.. عمید، حسن (1343). فرهنگ فارسی عمید. تهران: انتشارات ابن‌سینا. عیوضلو، حسین (1387). اصول و مبانی نظام پولی در اقتصاد اسلامی. اقتصاد اسلامی، 9(29)، 35-61. عیوضلو، حسین؛ و کریمی‌ریزی، مجید (1397). اصول موضوعه و راهبردهای بانکداری اسلامی در چارچوب نظام اقتصادی اسلام. اقتصاد اسلامی، 18(71)، 5-33. قحف، منذر (1979م). الاقتصاد الاسلامی. کویت: دار القلم. کیمجانی، اکبر؛ ابریشمی، حمید؛ و روحانی، سید علی (۱۳۹۷). ماهیت بانک و فرایند خلق پول بانکی؛ نقد دیدگاه‌های رایج و دلالت‌ها. جستارهای اقتصادی، 15(29)، 9-38. مجتهد، احمد؛ و حسن زاده، علی (1380). پول و بانکداری و نهادهای مالی. تهران: پژوهشکده پولی و بانکی. معین، محمد (1386). فرهنگ فارسی معین. تهران: نشر زرین. موسویان، سید عباس (1382). انواع بانکهای بدون ربا. اقتصاد اسلامی، 3(11)، 49-78. موسویان، سید عباس (1391). بازار سرمایه اسلامی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. موسویان، سید عباس؛ و میثمی، حسین (1393). بانکداری اسلامی؛ مبانی نظری-تجارب عملی. تهران: پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. نجفی، محمد حسن (1374). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام. قم: دار الکتب الاسلامیه. نظرپور، محمدنقی؛ و یوسفی، محمد رضا؛ و حقیقی، میثم (1391). امکان سنجی اجرایی گواهی سپرده قابل معامله به عنوان ابزار عملیات بازار باز در نظام بانکداری بدون ربا. پژوهشهای اقتصادی ایران، 17(53)، 159-185.
Allen, Larry (2009). The Encyclopedia of Money. Library of Congress Cataloging in Publication Data. Blanchard, Olivier (2017). Macroeconomics. Pearson publication. Kent, Raymond P. (1966). Money and Banking. Holt –Rinehart and Winston Inc., printed in the United States of America. Mishkin, Frederic S. (2009). The Economics of Money, Banking, and Financial Markets. Boston: Addison-Wesley. Siddiqi, Muhammad Nejatullah (1983). Banking Without Interest. London: the Islamic foundation. Werner, Richard A (2014). Can Banks Individually Create Money out of nothing? - The Theories and the Empirical Evidence, International Review of Financial Analysis, (36), 1–19. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 449 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 299 |
||