اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 498 |
| تعداد مقالات | 4,314 |
| تعداد مشاهده مقاله | 7,786,316 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,707,261 |
بررسی انتقادی درک روشنفکران عصر مشروطه از نسبت فقه و قانون در نظام حقوقی ایران | ||
| پژوهشنامه فقه اجتماعی | ||
| دوره 8، شماره 2 - شماره پیاپی 16، مرداد 1399، صفحه 185-206 اصل مقاله (9.2 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/fiqh.2020.75599 | ||
| نویسندگان | ||
| قدرت الله رحمانی1؛ کمال کدخدامرادی* 2؛ فهیمه غلامی3 | ||
| 1استادیار، گروه حقوق عمومی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری، حقوق عمومی، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران | ||
| 3کارشناسی ارشد، تاریخ تشیع، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| قانون، مفهومی مدرن است که ذیل نسبت و اقتضائات جهان مدرن، تکوین یافته و در نسبت با این جهان، واجد مقومات خاصی است که ذیل این مقومات و زمینه‌ها معنادار می‌گردد. این مفهوم همانند دیگر مفاهیم و نهادهای مدرن در اثر آشنایی اندیشه ایرانی با مظاهر غرب مدرن وارد در ساحت اندیشه ایرانی گردید. به عبارت دیگر عقلانیت روشنفکر ایرانی در جست و جوی علل عقب‌ماندگی ایران و پیشرفت جوامع غربی در اواخر عصر قاجار به این نتیجه رسید که علت‌العلل پیشرفت جوامع غربی تنها متکی به وجود «قانون» در این جوامع است و بر همین مبنا در مقام بازتولید و گفتمان سازی این مفهوم در جامعه‌ی ایرانی برآمد. از طرف دیگر دنیای سنتی جامعه ایرانی گره خورده به عقلانیتی است که در آن اراده تشریعی خداوند، محور و عنصر اصلی فرهنگی، تمدنی و حکمرانی آن را تشکیل می‌دهد. از همین رو روشنفکران عصر مشروطه در طرح و گفتمان سازی این مفهوم در ایران با توجه به عقبه فکری شیعی حاکم بر جامعه ایرانی چاره‌ای نداشتند که نسبت این مفهوم را با شریعت اسلامی مورد ارزیابی قرار دهند. با بررسی نظرات مطرح شده می‌توان این نظرات را بر مبنای دیدگاه آن‌ها در رابطه با نسبت فقه و قانون در سه دسته عمده معتقدین به رابطه «این‌همانی میان قانون و شریعت»، معتقدین به «تعارض بین قانون و شریعت» و معتقدین به «تعاون و تکمیل شریعت توسط قانون» بررسی نمود. هریک از رویکردهای ذکر شده دارای نمایندگان شاخصی هستند که این تحقیق با روشی توصیفی- تحلیلی درصدد تحلیل و نقد آراء ایشان برآمده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| روشنفکری؛ قانون؛ فقه؛ مشروطه؛ حقوق ایرانی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Critical Study of the Intellectuals' Understanding of the Relationship between Jurisprudence and Law in the Iranian Legal System | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Ghodrattolah Rahmani1؛ Kamal Kadkhodamoradi2؛ Fahimeh Gholami3 | ||
| 1Assistant Professor, Department of Public Law, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran | ||
| 2Student in Public Law, Imam Sadiq(A.S) University, Tehran, Iran | ||
| 3Master of Shiite History, ،Kharazmi University, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Law is a modern concept that has developed under the relation and requirements of the modern world, and in relation to this world, it has special categories that become meaningful under these categories and contexts. This concept, like other modern concepts and institutions, entered the field of Iranian thought due to the familiarity of Iranian thought with the manifestations of the modern West. In other words, the rationality of the Iranian intellectuals in searching for the causes of Iran's backwardness and the development of Western societies in the late Qajar era came to the conclusion that the causes of the development of Western societies depend only on the existence of "law" in these societies and therefore in the position of reproduction and discourse. The construction of this concept emerged in Iranian society. On the other hand, the traditional world of Iranian society is tied to a rationality in which the legislative will of God is the main axis and element of its culture, civilization and rule. Therefore, the intellectuals of the constitutional era in the design and discourse of this concept in Iran, given the Shiite ideology of the ruling Iranian society had no choice but to evaluate the relationship of this concept with Islamic law. By examining the views expressed, these views can be based on their views on the relationship between jurisprudence and law in the three main categories of believers in the relationship of "similarity between law and sharia", believers in "conflict between law and sharia" and believers in "cooperation and "Completion of Sharia by law." Each of the mentioned approaches has significant representatives that this research has tried to analyze and critique their opinions in a descriptive-analytical way. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Intellectualism, Law, Jurisprudence, Constitution, Iranian law | ||
| مراجع | ||
|
آجودانی، لطف‌الله (1385). مشروطۀ ایرانی. تهران: اختران. آجودانی، لطف‌الله (1386). روشنفکران ایران در عصر مشروطیت. تهران: اختران. آخوندزاده، میرزا فتحعلی (1351). مقالات. تهران: چاپخانه زیبا. آخوندزاده، میرزا فتحعلی (1357). الفبای جدید و مکتوبات. تبریز: نشر احیاء. آخوندزاده، میرزا فتحعلی (1395). مکتوبات کمال‌الدوله. ناشر: باشگاه ادبیات. آدمیت، فریدون (1340). فکر آزادی و مقدمه نهضت مشروطیت. تهران: انتشارات سخن. آدمیت، فریدون (1349). اندیشه‌های میرزا فتحعلی آخوندزاده. تهران: خوارزمی. اصیل، حجت‌الله (1368). بینش سیاسی میرزا ملکم‌خان ناظم‌الدوله. فصلنامه فرهنگ، دوره اول، شماره 4، 469-478. اصیل، حجت‌الله (1376). زندگی و اندیشه‌ی میرزا ملکم‌خان ناظم‌الدوله. تهران: نشر نی. امامی، مسعود (1386). فقه در نگاه روشنفکران (1). فصلنامه فقه اهل بیت(ع)، (50)، 118-159. بشریه، حسین؛ و شهرام‌نیا، سید امیرمسعود (1376). چگونگی پیدایی و نضج اندیشه پارلمانتاریسم در ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران. بهنام، جمشید (1378). ایرانیانواندیشهتجدّد. تهران: نشر و پژوه فروزان روز. بیگدلی، عطاءالله (1394). قانون‌شناسی؛ درآمدی بر وضعیت حقوق در ایران. تهران: موسسه اشراق. راسخ، محمد (1392). حق و مصلحت: مقالاتی در فلسفه حقوق، فلسفه حق و فلسفه ارزش. تهران: طرح نو. طالبوف، عبدالرحیم (1356). کتاب احمد. تهران: انتشارات شبگیر. طباطبائی، سید جواد (1386). تأملی درباره ایران: نظریه حکومت قانون در ایران (بخش نخست: مکتب تبریز و مبانی تجددخواهی). تبریز: انتشارات ستوده. طحان نظیف، هادی؛ و احسانی، رضا (1396). خوانشی نو از دیدگاههای تحلیلی نسبت به مفهوم قانون در عصر مشروطه. پژوهشنامه حقوق اسلامی، 18(45)، 57-80. طحان نظیف، هادی؛ و احسانی، رضا (1396). مفهوم قانون از منظر فقه امامیه و مکتب اثبات گرایی حقوقی. تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع). کرمانی، ناظم الاسلام (1387). تاریخ بیداری ایرانیان یا تاریخ مشروح و حقیقی مشروطیت ایران. تهران: امیرکبیر. مددپور، محمد (1387). سیر تفکر معاصر. تهران: سوره مهر. م‍س‍ت‍ش‍ارال‍دول‍ه، یوس‍ف ب‍ن ک‍اظم (1385). رس‍ال‍ه م‍وس‍وم به: ی‍ک ک‍ل‍م‍ه. تهران: ب‍ال. ملکم‌خان، ناظم الدوله (1327). مجموعه آثار میرزا ملکم‌خان. تهران: چاپ حیدری. ملکم‌خان، ناظم الدوله (1352). بررسی اندیشه‌های میرزا ملکم‌خان ناظم الدوله. تهران: جیبی. موسوی اصل، سید سعید (1397). رویکرد سوبژکتیو به قانون در فلسفه‌ی کانت. فصلنامه حکمت اسلامی، 5(16)، 61-78. نصری، عبدالله (1390). رویارویی با تجدد. تهران: نشر علم | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 242 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 227 |
||