اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 476 |
| تعداد مقالات | 4,070 |
| تعداد مشاهده مقاله | 7,288,045 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,342,398 |
اصطلاح شناسی ابداع در الهیات اسماعیلیه عصر فاطمیان | ||
| پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت) | ||
| دوره 18، شماره 2 - شماره پیاپی 36، آبان 1399، صفحه 183-200 اصل مقاله (928.8 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/prr.2021.14906.1580 | ||
| نویسنده | ||
| محمد بهرامی* | ||
| استادیار پژوهشکده اسلام تمدنی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران. | ||
| چکیده | ||
| هر چند که «ابداع» مورد توجه همه فیلسوفان مسلمان بوده، اما در الهیات اسماعیلیه توجه ویژه ای به آن شده است به گونه ای که شخصیت‌ها و گروه های نامداری مانند نسفی، ابوحاتم رازی، سجستانی، اخوان‌الصفا، کرمانی و ناصرخسرو، به تفسیر آن اقدام کرده اند. این تحقیق که بر دیدگاه های اسماعیلیه در دوره فاطمیان محدود شده است با مراجعه به آثار آنان و به کارگیری روش های توصیفی و تحلیلی، این یافته ها را در اختیار خواننده قرار می دهد: اثرپذیری الهیات اسماعیلیه از نوافلاطونیان، سبب دشواری در دریافت دیدگاه آنان در خصوص مسائل مختلف از جمله ابداع، شده است؛ میان متالهان اسماعیلی در مولفه های به کار رفته در تعریف ابداع یا اجمال و تفصیل این مولفه ها و نیز در این که چه موجوداتی متعلق ابداع الهی هستند اختلاف نظر وجود دارد؛ هر چند که به نظر می رسد متالهان اسماعیلی ابداع و اختراع را متراداف می دانند اما در الهیات آنان رابطه ابداع با مفاهیم دیگر همچون خلق، امر، انبعاث، اراده، ترکیب، و صنع در هاله ای از ابهام قرار دارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ابداع؛ اسماعیلیه؛ خلق؛ امر؛ عقل اول؛ نفس | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Terminology of Origination (Ibda‘) in Ismaili Theology in the Fatimid Period | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Bahrami | ||
| Assistant Professor, Institute of Islamic Civilization, Institute of Islamic Science and Culture, Qom, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Although all Muslim philosophers have considered origination (Ibda'), it has received specific attention in Ismaili theology. Famous Ismaili personalities and groups such as al-Nasafi, Abu Hatam al-Razi, al-Sijistani, Ikhwan Al-Safa, al-Kermani, and Nasir Khusraw have paid considerable attention to its interpretation. This study, which is limited to Ismaili views in the Fatimid period, provides the reader with the following findings: Ismaili theologians disagree on the components of its definition, on differentiation (Tafsil) and undifferentiation (Ijmal) of these components and on what beings belong to the divine origination; It seems that Ismaili theologians equate origination (Ibda') with invention (Ikhtira'), but they are not clear on its relation to other concepts such as creation (Khalq), command (Amr), emanation (Inbi'ath), will (Iradah), composition (Tarkib), and making (Sun'). Referring to Ismaili theologians' books and treatises, this study has described and analyzed these issues. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Origination (Ibda‘), Ismailism, Creation (Khalq), Command (Amr), First Intellect, Soul (Nafs) | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌رشد. 1377. تفسیر مابعدالطبیعه. تهران: حکمت. ابن‌سینا. 1375. الاشارات و التنبیهات. قم: البلاغه. ابن‌سینا. 1400. رسائل ابن‌سینا. قم: بیدار. ابن‌سینا. 1404 ق. شفاء (الالهیات). قم: مرعشی. ابن‌عربی. 1422. تفسیر ابن‌عربی. بیروت: دارالکتب العلمیه. ابن‌عربی. بی‌تا. الفتوحات المکیه. بیروت: دار صادر. ابوحاتم رازی، احمد بن حمدان. 1377. الاصلاح. تهران: مطالعات اسلامی دانشگاه مک‌گیل. ابوفراس، شهاب الدین. 2006. «مطالع الشموس فی معرفة النفوس»، در أربعة کتب إسماعیلیة. دمشق: التکوین. اخوان‌الصفا. 1412. رسائل اخوان‌الصفاء و خلان الوفاء. بیروت: الدار الاسلامیه. آل یاسین، جعفر. 1405 ق. الفارابی فی حدوده و رسومه. بیروت: عالم الکتب. حامدی، ابراهیم. 1416 ق. کنز الولد. بیروت: دارالاندلس. خواجه نصیر طوسی. 1363. تصورات. تهران: جامی. خواجه نصیر طوسی. 1374. آغاز و انجام. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. رازی، ابوحاتم. 2015. کتاب الزینه. تحقیق غانمی. بیروت: الجمل. سجستانی، ابویعقوب. 1327. کشف المحجوب. به کوشش هانری کربن. تهران: بی‌نا. سجستانی، ابویعقوب. 1340. «کتاب الینابیع»، در سه رساله اسماعیلی، به کوشش هانری کربن. تهران: انستیتو ایران و فرانسه. سجستانی، ابویعقوب. 1403 ق. «تحفه المستجیبین»، در ثلاث رسائل، تحقیق عارف تأمر. بیروت: دارالافاق الجدیده. سجستانی، ابویعقوب. 1432 ق. المقالید الملکوتیه. تحقیق پونا والا. تونس: دارالغرب الاسلامی. سجستانی، ابویعقوب. 2000. کتاب الافتخار. تحقیق پونا والا. تونس: دارالغرب الاسلامی. شهرزوری، شمس‌الدین. 1383. رسائل الشجرة الالهیة فی علوم الحقایق الربانیة. تهران: مؤسسه حکمت و فلسفه ایران. شیخ اشراق، شهاب‌الدین سهروردی. 1375. مجموعه مصنفات شیخ اشراق. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی. عامری، ابوالحسن. بی‌تا. رسائل ابوالحسن عامری. تهران: مرکز نشر دانشگاهی. فخر رازی. بی‌تا. تفسیر الکبیر. بی‌جا: بی‌نا. قاضی سعید قمی. 1415 ق. شرح توحید الصدوق. تهران: وزارت ارشاد. قاضی نعمان. بی‌تا-الف. التوحید. بی‌جا: بی‌نا. قاضی نعمان. بی‌تا-ب. تأویل الدعائم. قاهره: دارالمعارف. قبادیانی، ناصرخسرو. 1363. جامع الحکمتین. تصحیح هانری کربن و دیگران. تهران: طهوری. قبادیانی، ناصرخسرو. 1384. زاد المسافر. تصحیح محمد عبادی حائری. تهران: میراث مکتوب. کرمانی. حمیدالدین. 1983. راحة العقل. تحقیق مصطفی غالب. بیروت: دارالاندلس. کرمانی، حمید الدین. 2006. «اسبوع دور الستر»، در اربع کتب اسماعیلیه. دمشق: التکوین. کندی، یعقوب بن اسحاق. 1987. رسائل الکندی الفلسفیه. تحقیق ابوریده. قاهره: دارالفکر العربی. محقق داماد. 1380. الرواشح السماویه. تحقیق قیصریه‌ها و دیگران. قم، دارالحدیث. ملاصدرا. 1360. أسرار الآیات. تحقیق محمد خواجوی. تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران. ملاصدرا. 1366. شرح اصول الکافی. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی. ملاصدرا، 1354. المبدأ و المعاد. تصحیح منوچهر آشتیانی. تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران. میرداماد. 1381-1385. مصنفات میرداماد. تحقیق نورانی. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. میرداماد. بی‌تا. القبسات. تهران: دانشگاه تهران. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,047 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 128 |
||