اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 476 |
| تعداد مقالات | 4,070 |
| تعداد مشاهده مقاله | 7,288,628 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 3,342,717 |
اصول و ضوابط حاکم بر نهاد مالی اسلامی | ||
| نشریه علمی «تحقیقات مالی اسلامی» | ||
| مقاله 9، دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 19، آبان 1399، صفحه 235-268 اصل مقاله (1.28 M) | ||
| نوع مقاله: علمی - پژوهشی (نهادهای مالی اسلامی) | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/ifr.2021.239399.1552 | ||
| نویسندگان | ||
| سیدصادق طباطبائی‌نژاد* 1؛ غلامعلی معصومی‌نیا2؛ سیدعبدالحمید ثابت3 | ||
| 1دانش‌آموخته دکتری اقتصاد پولی، دانشگاه عدالت، تهران، ایران | ||
| 2دانشیار گروه اقتصاد و بانکداری اسلامی، دانشکده اقتصاد، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
| 3استادیار دانشگاه عدالت، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| نهادهای مالی امروزه با ارائه خدمات گوناگون، تأثیری شگرفی بر اقتصاد داشته و فعالیت‌های نوآورانه در نظام مالی جایگاه ویژه یافته است. تشریع نظام‌مند و شبکه‌ای دین خاتم، ما را بر این باور استوار می‌سازد که نیازها و احتیاجات عصر حاضر در کنار علاج دردها و معضلات جهان مدرن در پرتوی تمسک به دستورات الهی قابل دستیابی است. نگرش اساسی نظام اقتصادی اسلام مبتنی‌بر این اصل است که در اقتصاد باید رعایت حال همه افراد جامعه بشود، نه اینکه عده‌ای با سوء استفاده از اموال مردم ثروت‌اندوزی نمایند. در این مقاله که براساس هدف، اکتشافی و از نظر ماهوی، توصیفی- تحلیلی است، از روش‌شناسی کیفی و تکنیک دلفی به جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و رسیدن به اتفاق نخبگانی استفاده شده است. این پژوهش به بیان اصول و ضوابط حاکم بر فعالیت‌های نهاد مالی تراز جامعه اسلامی می‌پردازد تا در پرتو رعایت قواعدی همچون توجه به ارزش‌های معنوی، حمایت از خلق ارزش‌افزوده واقعی، عدم گردش ثروت در دست گروهی خاص، ایجاد منفعت برای تمامی افراد جامعه و صیانت از سرمایه‌های جامعه حرکت به سوی تمدن اسلامی تسریع گردد. نهاد مالی تراز نظام اسلامی باید پایبند به ضوابط و معیارهای باشد تا بتواند مزین به وصف اسلامی گردد، از این‌رو پیشنهاد می‌شود در طراحی نظام مالی اسلامی ضمن رعایت ضوابط حاکم بر ابزارها و اسلامی نمودن آنها، بازارها و نهادهای متکفل ساماندهی آنها در چارچوب اصول و قواعد دینی باز تعریف شوند تا در پرتوی آن نظام مالی برآمده از شریعت جایگزین نسخه‌های با پوسته ظاهری اسلامی گردد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نهادسازی مالی؛ تولید ثروت؛ خلق ارزش‌افزوده واقعی؛ توازن بخش اعتباری و واقعی؛ کسب قانونی درآمد. طبقه‌بندی GEL: G41؛ G00؛ G63؛ G47؛ A12 | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Principles and Rules Governing the Islamic Financial Institution | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Seyyed Sadegh Tabatabaei Nejad1؛ Gholam Ali Masuminia2؛ Seyyed Abdol Hamid Sabet3 | ||
| 1Ph.D. in Money Economics, Adalat University, Tehran, Iran | ||
| 2Associate Professor of Economics and Islamic Banking, Faculty of Economics, Kharazmi University, Tehran, Iran. | ||
| 3Assistant Professor, Adalat University, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Financial institutions today have a tremendous impact on the economy by providing a variety of services, and innovative activities have found a special place in the financial system. The systematic legislation and networks of The Seal of Religions, i.e. Islam, make us believe that the needs and requirements of the present age, along with the cure of the pains and problems of the modern world, can be achieved in the light of adherence to divine commands. In this article, which is exploratory in purpose and descriptive-analytical in substance, a qualitative methodology and Delphi technique have been used to analyze the data and achieve elite consensus. This study expresses the principles and rules governing the activities of the financial institution at the level of the Islamic society so that by observing rules such as paying attention to spiritual values, supporting the creation of real added value, prohibiting the circulation of wealth in the hands of a particular group, creating benefits for all members of society and protecting social capitals, we could accelerate the movement towards the ultimate Islamic civilization. The financial institution at the level of the Islamic system must adhere to certain rules and criteria so that it could be adorned with an Islamic character. Therefore, it is suggested that in designing the Islamic financial system , while observing the rules that govern tools and Islamizing them, markets and institutions be redefined within religious principles and regulations and replace the versions that have a mere Islamic appearance. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Financial Institutionalization؛ Wealth Generation؛ Real Value Added Creation؛ Credit & Real Sector Balance؛ Legal Income. JEL Classification: A12, G47, G63, G00, G41 | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
احمدی‌ابهری، سیدمحمدعلی (1395). نقش مقاصد شریعت در تأثیر مقتضیات زمان بر سیاست کیفری اسلام. تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
منسوب به امام على بن موسى الرضا علیه‌السلام (1406ق). فقه الرضا. مشهد :مؤسسه آل‌البیت علیهم السلام.
توانایان‌فرد، حسن (۱۳۶۱). فلسفه اقتصاد اسلام از نظر مرحوم علامه محمدحسین طباطبایی (چاپ اول). تهران: مؤسسه مطبوعاتی عطایی.
تولمی، محمدتقی؛ و حیدری‌خراسانی، محمدجواد (۱۳۹۸). بازخوانی نظریات شهید صدر پیرامون ربای بانکی براساس نظریه درآمد قانونی. فصلنامه پژوهش‌های فقهی، 15(60)، 669-689
حائرى، سیدکاظم (1423ق). بررسى فقهى اوراق نقدى. مجله فقه اهل بیت علیهم‌السلام؛ ج20-19 (نرم‌افزار جامع فقه اهل بیت 2).
حرعاملى، محمد بن حسن (1409ق). وسائل‌الشیعه (چاپ اول)، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
حکیمی، محمدرضا (1385). مبانی نظری اقتصاد اسلامی مال و حدود آن در تصور اسلامی، پژوهش‌های نهج‌البلاغه، شماره 17 و 18، 76-107.
حِمیَرى، عبد الله بن جعفر (1413ق). قرب الإسناد. قم:مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
راغب‌اصفهانی (بی‌تا). مفردات غریب القرآن، نرم‌افزار المعجم 3.
رایش، رابرت (1392). پس از شوک: آینده امریکا و اقتصاد آن. (محمد نقی‌زاده و ریحانه فردانش، مترجمان). تهران: شرکت سهامی انتشار.
زمان‌زاده، حمید؛ و الحسینی، محمد صادق (1391). اقتصاد ایران در تنگنای توسعه، تهران: نشر مرکز.
دائره‌المعارف قرآن کریم (1382). مرکز فرهنگ و معارف قرآن (چاپ 3). قم: بوستان کتاب.
دادگر، یدالله (1383). تاریخ تحولات اندیشه اقتصادی. قم: دانشگاه مفید.
داودی، پرویز؛ و صمصامی، حسین (1389). اقتصاد پول و بانکداری (چاپ 2). تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
ﺳﺮآﺑﺎداﻧﯽ، ﻏﻼﻣﺮﺿﺎ (1393). رﯾﺴﮏ، ﻣﻔﻬﻮم و ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎی آن در اﺳﻼمی. ﻣﺠﻠﻪ اﻗﺘﺼﺎدی، 14(9 و 10)، 5-14.
شعرانى، ابوالحسن (1386). پژوهش‌هاى قرآنى علامه شعرانى در تفاسیر مجمع البیان، روح الجنان و منهج الصادقین (چاپ 2). قم: بوستان کتاب.
صادقی‌شاهدانی، مهدی؛ و محسنی، حسین (1392) بایسته‌های نظام مالی اسلامی در الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت. دوفصلنامه مطالعات اقتصاد اسلامی، 5(10)، 7-38. doi: 10.30497/ies.2013.1451
صالحی، مرتضی؛ و توکلی، محمدجواد (1394). تحلیل سیستمی نظام بانکی اسلامی، ماهنامه معرفت، 24(218)، 95-110.
صدر، سیدمحمدباقر (1401ق). البنک اللاربوی (چاپ هفتم). بیروت: دار التعارف.
صدر، سیدمحمدباقر (1400ق)، اقتصادنا. بیروت: دار التعارف.
صدر، سیدمحمدباقر (141۷ق). اقتصادنا (چاپ اول). قم: دفتر تبلیغات اسلامى.
صدر، سیدمحمدباقر (1425ق). الاسلام یقود الحیاه (چاپ سوم). بیروت: مجمع الثقلین‌العلمی.
صدر، سیدمحمدباقر (1420ق). قاعده لاضرر و لاضرار (چاپ اول). قم: دار الصادقین للطباعة و النشر.
صدر، سیدموسی (1386). رهیافت‌های اقتصادی اسلام (به کوشش مهدی فرخیان). تهران: مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر.
صدوق، محمد بن على بن بابویه (1406ق). ثواب الأعمال و عقاب الأعمال (چاپ دوم). قم: دار الشریف الرضی للنشر.
طباطبایى، محمدحسین (۱۳۹۰). المیزان فی تفسیر القرآن (چاپ دوم). بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
طباطبایی‌یزدى، سیدمحمدکاظم (1409ق). العروة الوثقى (چاپ دوم). بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
طبرسى، فضل‌بن‌حسن (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن (چاپ سوم). تهران: ناصرخسرو.
عزتی، مرتضی (1383). تحلیل امکان استفاده از مصادیق عینی و تجربی برای پژوهش در زمینه نظام اقتصادی اسلام. فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، 5(18)، 89-110.
عیوضلو، حسین؛ و کریمی‌ریزی، مجید (1397). اصول موضوعه و راهبردهای بانکداری اسلامی در چارچوب نظام اقتصادی اسلام. فصلنامه اقتصاد اسلامی، 18(71)، 5-35.
ﻏﻔﺎری، هادی (1392). ﻣﺸﺮوﻋﻴﺖ رﻳﺴﻚ ﻣﺎﻟﻲ از دﻳﺪﮔﺎه آﻣﻮزهﻫﺎی اﺳﻼﻣﻲ، دوﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎی ﻣﺎلیه اﺳﻼﻣﻲ، 1(2)، 69-82.
فراهانی‌فرد، سعید (1388). صکوک سلف؛ ابزاری مناسب برای تأمین مالی و پوشش ریسک. فصلنامه اقتصاد اسلامی، 9(33)، 7-32.
کرمی، محمدمهدی؛ و پورمند، محمد (نبی‌زاده) (1391). مبانی فقهی اقتصاد اسلامی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
کلینى، محمد بن یعقوب (1407ق). اصول الکافی (چاپ چهارم). تهران: دار الکتب الإسلامیة.
محامد، علی (1385). بررسی قاعده عدل و انصاف و آثار آن. فصلنامه پژوهش‌های فلسفی –کلامی، 8(70)، 235-270. doi: 10.22091/pfk.2006.273
مجلسی، محمدباقر (١٤٠٣ق). بحار الأنوار. بیروت: مؤسسه الوفاء.
مراغى، احمدمصطفى (بی‌تا). تفسیر المراغى (چاپ اول). بیروت: دار الفکر.
موسویان، سیدعباس؛ و میرمعزی، سیدحسین (1377). ترسیم نظام اقتصادی اسلام براساس مکتب اقتصادی آن از دیدگاه امام خمینی(ره). فصلنامه نامه مفید، 4(14)، 185-218.
موسویان، سیدعباس؛ و توحیدی، محمد (۱۳۹۹). طراحی بازار سرمایه اسلامی در چهارچوب نظام اقتصادی اسلام (ماهیت، عناصر، روش کشف و طراحی). دوفصلنامه تحقیقات مالی اسلامی. مقاله آماده انتشار. doi: 10.30497/ifr.2020.75437
موسویان، سیدعباس؛ و ﻋﻠﻴﺰاده اصل، ﻣﺤﻤﺪ )1394). ﺑﺮرﺳﻲ راﺑﻄﻪ رﻳﺴﻚ و ﻏﺮر در ﺑﺎزارﻫﺎی ﻣﺎﻟﻲ اﺳﻼمی، ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ اﻗﺘﺼﺎد اﺳﻼﻣﻲ، 15(59)، 65-94.
موسویان، سیدعباس؛ و خوانساری، رسول (1395). اجتهاد چندمرحله‌ای روش پژوهش استنباط مسائل فقه اقتصادی. ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ اقتصاد اسلامی، 16(63)، 5-37.
نجارزاده، رضا (1387). شکل‌گیری نظام‌های اقتصادی بر مبنای اخلاق اسلامی و اخلاق سرمایه‌داری، دوفصلنامه جستارهای اقتصادی، 5(10)، 7-37
نجفى، محمدحسن (1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام (چاپ هفتم). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
یوسفی، احمدعلی (1387). اهداف اقتصادی حکومت اسلامی. فصلنامه حکومت اسلامی، 13(52)، 31-66.
هاشمی شاهرودی، سیدمحمود (1376). قاعده ربح ما لم‌یضمن، دوفصلنامه المنهاج، 3(6)، 7-44. هاشمی‌شاهرودی، سیدمحمود (1426ق). فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام (چاپ اول). قم: موسسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت علیهم‌السلام.
Fisher, D (1978). Monetory Theory and the Demand for Money, Oxford: Martin Robertson. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 442 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 302 |
||