دانشگاه امام صادق علیه السلام
معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه امام صادق علیه السلام
سامانه جامع رسانه‌های جمهوری اسلامی ایران
پرتال نشریات علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری MSRT
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام - ISC
ISI Web of Science
Scopus Elsevier
SJR
پایگاه دوآج
پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی - SID
پایگاه مجلات تخصصی نور - Noormags
بانک اطلاعات نشریات کشور - Magiran
پرتال جامع علوم انسانی - Ensani
پایگاه مرجه دانش - Civilica
پایگاه مرجع مجلات علمی
مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری

  اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات20
تعداد شماره‌ها498
تعداد مقالات4,314
تعداد مشاهده مقاله7,785,694
تعداد دریافت فایل اصل مقاله3,706,492
قلیچ پور, سجاد. (1397). مقایسه تطبیقی مفهوم حق در مکتب پوزیتیویسم حقوقی و مکتب حقوقی اسلام. دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق), 3(2), 205-222. doi: 10.30497/hcr.2022.241657.1023
سجاد قلیچ پور. "مقایسه تطبیقی مفهوم حق در مکتب پوزیتیویسم حقوقی و مکتب حقوقی اسلام". دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق), 3, 2, 1397, 205-222. doi: 10.30497/hcr.2022.241657.1023
قلیچ پور, سجاد. (1397). 'مقایسه تطبیقی مفهوم حق در مکتب پوزیتیویسم حقوقی و مکتب حقوقی اسلام', دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق), 3(2), pp. 205-222. doi: 10.30497/hcr.2022.241657.1023
قلیچ پور, سجاد. مقایسه تطبیقی مفهوم حق در مکتب پوزیتیویسم حقوقی و مکتب حقوقی اسلام. دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق), 1397; 3(2): 205-222. doi: 10.30497/hcr.2022.241657.1023

مقایسه تطبیقی مفهوم حق در مکتب پوزیتیویسم حقوقی و مکتب حقوقی اسلام

تحقیقات حقوق شهروندی
دوره 3، شماره 2 - شماره پیاپی 6، آبان 1397، صفحه 205-222    اصل مقاله (703.65 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/hcr.2022.241657.1023
نویسنده
سجاد قلیچ پور*
دانشجوی دکتری حقوق عمومی، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران.
چکیده
  گسترش روزافزون تجربه­گرایی، علوم اجتماعی از جمله حقوق را نیز متأثر ساخته و مکتب پوزیتیویسم حقوقی را پدید آورده است. بر اساس پوزیتیویسم حقوقی کلیه مفاهیم اعم از حقوق و تکالیف قانونی الزاماً باید از فیلتر تحقیق­پذیری عبور داده شوند. این اندیشه می­خواهد از حقوق، علمی همانند علوم طبیعی بسازد و در مقابل مکاتب حقوقی الهی ریشه در وحی داشته و مبانی معرفت شناختی کاملاً متفاوتی دارند. محوری­ترین مفهوم در حال تغییر و تحول در عالم حقوق مفهوم «حق» است. این نوشتار می­کوشد به روش توصیفی و تحلیلی به مقایسه تطبیقی مفهوم حق در دو مکتب پوزیتیویسم حقوقی و مکتب حقوقی اسلام بپردازد. به نظر می‌رسد پوزیتیویسم حقوقی و اسلام در محورهای منشأ و خاستگاه حق، نسبت حق با ارزش‌های اخلاقی و فراقانونی و گستره و مصادیق حق تفاوت‌های جدی و بعضاً متعارضی در خصوص مفهوم مذکور وجود دارد. در پوزیتیویسم حق، در واقع همان قانون موضوعه است، ولی در اسلام قانون موضوعه باید بر اساس حق باشد. پوزیتیویست­ها قائل به تفکیک ارزش­های اخلاقی از قوانین بوده، ولی در اسلام قوانین اعتبار خود را از ارزش­های اخلاقی بر مبنای شرع می­گیرند و گستره حق­ها در رویکرد اسلامی گسترده‌تر از رویکرد پوزیتیویستی است و شامل حق‌های معنوی و الهی نیز می­شوند.
کلیدواژه‌ها
مفهوم حق؛ پوزیتیویسم حقوقی؛ مکتب حقوقی اسلام؛ خاستگاه حق؛ اخلاق
عنوان مقاله [English]
Comparative comparison of the concept of right in the legal school of positivism and the legal school of Islam
نویسندگان [English]
sajjad Qelichpour
PhD Student in Public Law, Imam Sadiq (AS) University, Tehran, Iran.
چکیده [English]
The growing spread of empiricism has also affected the social sciences, including law, and created the school of legal positivism. According to legal positivism, all concepts, including legal rights and duties, must necessarily be passed through positivist filtering. This idea wants to make law a science like the natural sciences. In contrast, the divine schools of law are rooted in revelation and have completely different epistemological foundations. The most central concept in the changing world of law is the concept of "right". This article tries to make a descriptive and analytical comparison of the concept of right in the two schools of legal positivism and the legal school of Islam. It seems that legal positivism and Islam in the axes of the origin of the right, the relationship of the right with moral and extra-legal values, and the scope and examples of the right, there are serious and sometimes conflicting differences regarding this concept. In positivism, the right is in fact the law of the subject, but in Islam the law of the subject must be based on the right. Positivists believe in the separation of moral values from laws, but in Islam, laws derive their validity from moral values based on sharia, and the range of rights in the Islamic approach is wider than the positivist approach, and includes spiritual and divine rights.
کلیدواژه‌ها [English]
The concept of right, legal positivism, Islamic law school, origin of right, ethics
مراجع
  1. قرآن کریم.
  2. نهج‌البلاغه.
  3. برونفسکی و مازلیش (1379). سنت روشنفکری در غرب از لئوناردو تا هگل. ترجمه لیلا سازگاری. تهران: آگاه.
  4. جاوید، محمدجواد و خسروی، محمدمهدی (1398). «تبارشناسی مبانی استدلالی حق و تکلیف و آثار آن در پوزیتیویسم حقوقی». فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، 49(3)، پاییز، صص. 735-755.
  5. جاویدی، مجتبی (1394). «حق طبیعی یا حق پوزیتیویستی؛ بازتعریف مفهوم «حق» در حقوق اسلامی». پژوهش‌نامه حقوق اسلامی، (42)، پاییز و زمستان، صص. 115-138.
  6. جعفری تبریزی، محمدتقی (1392). حقوق جهانی بشر و کاوش‌های فقهی. تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
  7. جوادی آملی، عبدالله (1384). «مبانی کلامی حق و تکلیف». فصلنامه پژوهشی اندیشه نوین دینی، (1)، تابستان، صص. 9-28.
  8. جوادی آملی، عبدالله (1387). تفسیر تسنیم. قم: انتشارات اسراء.
  9. جوادی آملی، عبدالله (1391). فلسفه حقوق بشر. قم: اسراء.
  10. راسخ، محمد (1393). حق و مصلحت. تهران: نشر نی.
  11. رعایت جهرمی، محمد (1397). «نگرشی به مبانی دینی و اخلاقی مفهوم حق در دیدگاه کانت و علامه جعفری». حکمت و فلسفه، سال چهاردهم، (55)، صص. 7-28.
  12. صنمی، علی‌اصغر (1381). «فلسفه­های پوزیتیویسم؛ باورها و ارزش‌ها». حوزه، سال نوزدهم، (109 و 110)، صص. 387-414.
  13. طباطبائی، سیدمحمدحسین (1386). ترجمه تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
  14. غمامی، سیدمحمدمهدی و عزیزی، حسین (1395). «تحلیل انتقادی رویکردهای اثباتی به قانون و بررسی موردی دیدگاه­های هانس کلسن و هربرت هارت». فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، 64(1)، بهار، صص. 139-160.
  15. کچوییان، حسین (1385). «پوزیتیویسم و جامعه‌شناسی در ایران». نامه علوم اجتماعی، (28)، صص. 28-55.
  16. کلسن، هانس (1387). نظریه حقوقی ناب. ترجمه اسماعیل نعمت‌الهی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  17. کلی، جان (1382). تاریخ مختصر تئوری حقوقی در غرب. ترجمه محمد راسخ، تهران: انتشارات طرح نو.
  18. مطهری، مرتضی (1378). نظام حقوق زن در اسلام. مجموعه آثار استاد شهید مطهری، تهران: انتشارات صدرا.
  19. موراوتز، توماس (1391). فلسفه حقوق: مبانی و کارکردها. ترجمه بهروز جندقی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
 

  1. Bentham, Jeremy (1840). Theory of legislation, An English translation by Richard Hildreth. Boston, Weeks, Jordan Company.
  2. Green, Leslie & Zalta, Edward N. (ed.). (2009). The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2009 ed.). Metaphysics Research Lab, Stanford University.
  3. Hart, H. L. A. (1958). "Positivism and the Separation of Law and Morals". 71 Harvard Law Review 593, pp. 601-602.
  4. Himma, Kenneth Einar (2002). Inclusive Legal Positivism, in: Oxford Handbook of Jurisprudence and Philosophy of Law. edited by Jules Coleman and Scott Shapiro, Oxford: Oxford University Press.
  5. Hume, David (1888). A Treatise of Human Nature, Selby-Bigge. Oxford: Clarendon, 2nd edition,1888, USA.
  6. Hume, David (1975). Enquiries Concerning Human Understanding and Concerning the Principles of Morals, Selby-Bigge. Oxford: Clarendon, 3rd ed, USA.
  7. Marmor, Andrei (2005). Legal Positivism: Still Descriptive and Morally Neutral, Forthcoming in the Oxford Journal of Legal Studies. USC Legal Studies Research Paper No. 05-16.
  8. Raz J. (1979). The Authority of Law. Oxford: Clarendon Press.
 

 

 

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 250
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 195